Bertrand Bonello over The Beast: 'Over een jaar of drie zal AI alweer een miljoen keer krachtiger zijn'

De engste scène in The Beast is het moment waarop Louis aan Gabrielle, de vrouw van poppenfabrikant George Monnier, vraagt hoe ze in de fabriek bepalen welke blik een pop moet hebben. Gabrielle antwoordt dat ze daar altijd kiezen voor een ‘ontspannen, neutrale, mensachtige blik’. En ze doet haar stille aanbidder voor hoe dat eruitziet. Daarna is het alsof ze het licht achter haar ogen uitdoet. Gabrielle staart leeg voor zich uit en heel even wordt ze een van de poppen uit de fabriek.

Poppen zijn een belangrijk motief in het ambitieuze en intrigerende filosofische drama The Beast van de Franse regisseur Bertrand Bonello, waarin drie verschillende tijdsgewrichten door elkaar lopen. We zijn in Parijs, vlak voor de grote overstroming van 1910, in Los Angeles, tijdens een aardbeving in 2014, en in de door artificial intelligence (AI) beheerste toekomst van 2044.

In 1910 verandert het materiaal waarvan de poppen worden gemaakt – in plaats van het harde porselein gaat men het veel zachtere (en menselijkere!) celluloid gebruiken –, in 2014 kunnen ze al bewegen en praten, en in 2044 zijn de poppen robots geworden en zien ze er net zo uit als mensen. Ondertussen veranderen de mensen, daartoe aangezet door AI, steeds meer in poppen. AI biedt namelijk aan ons DNA te ‘zuiveren’ van al onze trauma’s en emoties, zodat we nooit meer last hoeven te hebben van onze angsten en onzekerheden.

In de film volgen we verschillende versies van Gabrielle en Louis, zowel in 1910 en 2014 als in 2044, en zien we hoe ze telkens angstig en afwachtend om elkaar heen draaien. Bang voor hun gevoelens en bang voor het beest dat onzekerheid is.

The Beast ging afgelopen september in première op het filmfestival van Venetië, waar we spraken met regisseur Bertrand Bonello.

Er is het afgelopen jaar veel gesproken over AI, maar u schreef het script al jaren geleden. Wat zag u aankomen?
Bonello: ‘Toen ik vier jaar geleden begon met schrijven had ik eerlijk gezegd geen idee dat het zo snel zou gaan. Dat AI nu al het nieuws zou beheersen. Of dat Geoffrey Hinton, de godfather of AI, zijn eigen uitvinding zou vergelijken met die van de atoombom. Maar misschien heeft hij wel gelijk. We zijn nu in Venetië, waar geen acteurs zijn, omdat die momenteel staken in Hollywood. Onder meer omdat ze bang zijn dat AI hun werk gaat overnemen. Ik dacht altijd dat AI gewoon een hulpmiddel was, maar dan moet je er als mensheid wel de baas over blijven. Stanley Kubrick zag dat gevaar al heel vroeg in 2001: A Space Odyssey [uit 1968, red.]. Daarin vraagt dokter Dave aan de boordcomputer Hal 9000 of die voor hem de deur naar het ruimteschip kan openen. Maar Hal weigert, omdat hij weet dat hij uit zal worden gezet wanneer Dave eenmaal binnen is. En dus laat hij Dave buiten, in de ruimte, waar hij uiteindelijk sterft. Die kant zouden we zomaar op kunnen gaan.’

In The Beast is er de overstroming in Parijs en een aardbeving in LA. AI kan de natuur toch niet beheersen?
‘Beheersen niet, nee, maar waarschijnlijk wel voorspellen. De ontwikkelingen gaan heel snel. Over een jaar of drie zal AI alweer een miljoen keer krachtiger zijn. Kijk, ik ben niet tegen AI. Ik vind alleen wel dat er eerst belangrijke morele en ethische keuzes gemaakt moeten worden. En dat zijn eigenlijk allemaal politieke keuzes.’

We zien de ontwikkelingen ook terug in de poppen in uw film. Die worden steeds geavanceerder, maar uiteindelijk blijven het poppen.
‘Klopt, maar in 2044 heeft een van die poppen, Kelly, al wel dromen. En gevoelens. Is het vooraf geprogrammeerd of wil ze Gabrielle werkelijk kussen? In de film laat ik dit in het midden, maar feit is wel dat de poppen steeds menselijker worden en de mensen steeds meer op poppen gaan lijken. Omdat ze dan hun trauma’s niet hoeven te voelen.’

Ik sprak twee jaar geleden in Cannes met actrice Léa Seydoux, die Gabrielle speelt, en zij zei toen dat ze het meest van het leven leert door de personages die ze speelt. Wat denkt u dat ze van deze film heeft opgepikt?
‘Ik hoop dat ze heeft geleerd lief te hebben. Want in de film zijn Gabrielle en Louis nogal bang voor de liefde.’

Ik vermoedde al zoiets, want in Cannes vertelde ze me ook dat ze pas voelt dat ze leeft wanneer ze acteert. Daar schrok ik nogal van. U heeft al een paar keer met haar gewerkt. Is ze net als Gabrielle misschien een beetje bang voor het leven?
‘Dat kan ik onmogelijk voor haar beantwoorden. Maar ik weet wel dat het een belangrijk thema voor haar is. Nadat ze de film voor het eerst had gezien moest ze huilen. Het enige wat ze kon uitbrengen was: “Zo wil ik niet eindigen.” Een acteur, en een regisseur trouwens ook, realiseert zich niet altijd dat alle losse scènes die je opneemt een heel andere impact kunnen hebben wanneer je de totale film ziet. Dit zijn de allereerste interviews die ik doe na de première van The Beast en ik leer regelmatig nieuwe dingen over mijn eigen film. Ik denk dat zoiets ook gebeurde bij Léa toen ze hem voor het eerst zag en moest huilen. De film liet haar iets nieuws zien en dat maakte blijkbaar diepe indruk.’