‘Ras was niet altijd een gegeven,’ zegt hoogleraar Honorée Fanonne Jeffers in de openingsminuten van Stamped from the Beginning, een documentaire die de herkomst en het effect van ingesleten racistische denkbeelden in Amerika onderzoekt. ‘We kwamen van de andere kant van dat water en waren Fula, we waren Igbo, we waren Yoruba, Wolof, we waren Mandinka. Maar ergens halverwege de Atlantische Oceaan werden we één gemeenschap.’
Jeffers is een van de vele slimme zwarte vrouwen die in deze documentaire van Netflix aan het woord komt. Sterker nog, de enige mannelijke expert die de Oscarwinnende regisseur Roger Ross Williams voor zijn camera plaatst, is Dr. Ibram X. Kendi, de schrijver van de gelijknamige bestseller waarop deze film is gebaseerd.
Dat Williams voornamelijk vrouwelijke hoogleraren, historici, schrijvers en activisten hun licht laat schijnen over de manier waarop racisme is geconstrueerd door een maatschappij geleid door witte mannen, is natuurlijk een statement op zich. Al werkt het ook gewoon heel goed. Zeker wanneer de film aankomt bij de manier waarop de zwarte vrouw in Amerika van meet af aan werd bestempeld als hyperseksueel, met als doel het seksuele geweld tegen de tot slaafgemaakte vrouwen door hun witte eigenaren goed te praten. Of bij het moment waarop de jonge Phillis Wheatly in de 18de eeuw als eerste zwarte vrouw een boek met gedichten publiceerde, en prompt door een groep witte mannen werd onderworpen aan een verhoor om te achterhalen of zij het boek daadwerkelijk had geschreven.