Forum

Brieven kunnen worden geredigeerd c.q. ingekort. Over (niet-)plaatsing wordt niet gecorrespondeerd.

Therese Blackstone vindt het gebruik van de tegenwoordige tijd bij het vertellen van gebeurtenissen in het verleden abnormaal (‘Forum’ #49). Op school heb ik geleerd dat dit een stijlmiddel is dat wordt toegepast om het verhaal te verlevendigen. Het staat bekend als de praesens historicum. Niks abnormaals mee, dus.

OTTO JONGMANS, WATERINGEN

Met Ons moederland heeft Shamira Raphaëla ons getrakteerd op een indringende en in zekere zin ook provocerende documentaire over de extreemrechtse ideeën die in ons land steeds meer aan invloed winnen (VPRO Gids # 48, p. 18). Neonazi Constant Kusters wordt neergezet als een ‘gewone’ man die goed aanvoelt wat er onder de meeste Nederlanders leeft en voor wie de kijker zelfs begrip kan opbrengen. Het gevaar van een dergelijke empathische aanpak is weliswaar dat Kusters’ opvattingen op zo’n manier salonfähig kunnen worden gemaakt, maar gelukkig is de filmmaker niet in deze valkuil gelopen. Ze is er volgens mij namelijk voortreffelijk in geslaagd – om met de filosofe Hannah Arendt te spreken – de ‘banaliteit van het kwaad’ te laten zien en welke gevaren daarin zijn gelegen.

ALBERT KORT, ’S-HEER HENDRIKSKINDEREN

De documentaire Ons moederland liet mij achter met onbestemde gevoelens. In dit filmisch epos krijgt de voorman van de NVU, Constant Kusters, alle gelegenheid zijn gedachtegoed voor het voetlicht te brengen, zonder enige tegenspraak. Hij laat deze buitenkans uiteraard niet aan zich voorbijgaan. Ook etaleert hij met graagte zijn rol als zorgzame vader en huisgenoot, een klassieke wijze om sympathie te wekken. De bedoeling van de makers was uiteraard niet het maken van een wervende film voor deze beweging, maar om de kijker 'een spiegel voor te houden', zo staat te lezen in de toelichting, blijkbaar vanuit de gedachte dat het scheiden van mensen in groepen deel is van onze geschiedenis en cultuur. Dat moge waar zijn, het geeft de film een relativerende ondertoon; het is van alle tijden. Wat vooral resteert is het gevoel gekeken te hebben naar een propagandafilm van, voor Nederlandse begrippen, historische lengte.

MARJO HUNTING, CULEMBORG

Het is goed dat er in de media ook aandacht is voor de politiek extreemrechtse hoek. Goede informatie is noodzakelijk. Echter, de door de VPRO uitgezonden documentaire Ons moederland (NPO 2, 4 december) van Shamira Raphaëla voegt nauwelijks informatie toe aan datgene wat al bekend was. Wat zijn de belangrijkste programmapunten van de NVU? Hoe wil men die realiseren? Hoe is de club georganiseerd? Hoeveel ‘kameraden’ zijn er? Op al deze vragen werd geen antwoord gegeven. Daarbij werd de structuurloze uitzending doorregen met een aantal historische opnamen waarvan de functie vaak volstrekt onduidelijk was. Een gemiste kans! Nazi Constant Kusters kwam nu naar voren als een gemoedelijke huisvader met een politieke hobby. En de VPRO gaf zijn ranzige club gratis zendtijd voor politieke partijen.

DICK COUMOU, EINDHOVEN

De brief van Therese Blackstone in ‘Forum’ #49 deed me opveren. Eindelijk iemand die er óók iets van zegt! Aanvankelijk met stijgende verbazing, maar nu met ergernis zie en hoor ik dit onbegrijpelijke en soms verwarrende fenomeen. Het is zelfs al doorgedrongen tot de ‘serieuze’ journalistiek. Een van de pareltjes was de zin: ‘Vorig jaar gaan haar ouders op vakantie.’ Kunnen we alsjeblieft weer normaal doen? 

CINDY RAMAKERS, STEIN