Meer mans

Wie in de hoogste regionen van de politiek en het bedrijfsleven in de vergaderzalen kijkt, zou het niet direct zeggen, maar de man heeft het moeilijk. In onze postindustriële samenleving hebben typische mannenberoepen steeds minder waarde. Meisjes doen het beter op school en het ouderwetse kostwinnersmodel is achterhaald. Hierdoor voelen veel mannen zich nutteloos en aan de kant gezet.

En waartoe wendt men zich dan tegenwoordig? Het internet. Door een vraag in te typen als ‘hoe win ik mijn ex terug?’ komt de dolende man al snel terecht in de manosphere: een onlinegemeenschap – met daarbinnen ook radicale elementen – die zich sterk maakt voor alles wat ‘mannelijk’ is. De uitwassen zijn gevaarlijk en leiden tot vrouwenhaat, soms zelfs tot moordpartijen.

Maar het onderliggende probleem is breed, betoogt de VPRO Tegenlicht-uitzending ‘Alfamannen’. ‘Heel veel mannen lopen met hun ziel onder hun arm,’ aldus regisseur Nordin Lasfar. ‘Ze zijn vaak opgegroeid zonder vader en hebben alleen maar geleerd om vrouwen te pleasen, maar het lukt ze op die manier niet om een relatie in stand te houden. Vrouwen vinden die zachte types niet sexy.’ Hij interviewde onder anderen de populaire Amerikaanse YouTuber Elliott Hulse, een bodybuilder die zich opwerpt als ‘vaderfiguur’ voor zijn volgers, en journalist Hanna Rosin, auteur van het boek The End of Men.

Hajee Pepping (44) komt ook aan het woord in de uitzending. Hij coacht mannen die met hun mannelijkheid in de knoop zitten. We zien hoe ze hun problemen delen in een kringgesprek en hun woede leren uiten. Een persoonlijke zoektocht leidde hem naar dit beroep, vertelt hij. ‘Mijn vrouw, Saskia, en ik zijn twintig jaar samen en hebben een zoon van tien. Een jaar of acht geleden zaten we in een relatiecrisis. Toen hebben we op aanraden van vrienden een aantal tantratrainingen gedaan. Ik was eerst sceptisch, maar uiteindelijk vonden we het probleem: de polariteit die de vonk veroorzaakte was weg. Daardoor was er geen aantrekkingskracht meer tussen ons. Vervolgens kwamen we erachter hoe we mijn mannelijke energie en haar vrouwelijke energie terug konden brengen in onze relatie, zonder te vervallen in ouderwetse rollenpatronen.’

Verschillen mannen en vrouwen zo veel van elkaar?
Pepping: ‘Ja, en die verschillen kunnen we ten goede gebruiken. Mijn vrouw bepaalde vroeger veel thuis. Ik werkte als ingenieur, maar had niet echt een doel in mijn leven. Vrouwen kunnen kinderen baren, wij mannen willen ook iets nalaten. Jezelf nuttig voelen is heel belangrijk. Veel mannen die ik in mijn werk tegenkom, worstelen daar ontzettend mee. Steeds vaker besluiten ze het roer om te gooien, om een wezenlijke bijdrage te kunnen leveren. Wat dat is, moet iemand zelf uitzoeken. Ik heb een keer een week lang in het donker in een bunker gezeten om te mediteren. Dat heeft me geholpen om richting te geven.’

En wat kwam er uit die zoektocht?
‘Saskia en ik hebben actief geprobeerd om weer polariteit te creëren, op het seksuele vlak maar ook in het dagelijks leven. Ik ben meer initiatief gaan nemen in de relatie, heb bijvoorbeeld het regelen van de hypotheek en de verzekeringen weer opgepakt. Daardoor zijn we elkaar weer ontzettend leuk gaan vinden en kreeg ik ook weer het gevoel dat ik ertoe deed. In die tijd ben ik ook in een mannengroep beland, waarin we praten over ons seksleven, onze relatie, onze doelen in het leven. Dat was zo inspirerend dat ik dit ook voor andere mannen wilde doen. Drie jaar geleden heb ik mijn baan opgezegd om fulltime mannencoach te worden.’

Wat voor mannen komen naar u toe?
‘Over het algemeen zijn het mannen die zich identificeren met het moderne archetype van de nice guy, de pleaser. Ze zijn vooral bezig met de behoeftes van mensen om hen heen, vermijden conflicten, zoeken naar bevestiging en verliezen daarbij zichzelf.’

Je hoort vrouwen ook vaak zeggen dat dat hun probleem is.
‘Dat klopt, maar bij mannen vergt het een specifieke aanpak. Veel mannen die bij mij komen, voelen zich ongemakkelijk bij andere mannen. Ze willen niet het haantje zijn, maar wel iets van het zelfvertrouwen van de alfaman hebben. Mijn onderliggende missie is mannen weer bij elkaar brengen. Ik denk dat het juist in deze tijd nodig is dat mannen elkaar ontmoeten en invulling geven aan mannelijkheid op een manier die past bij de 21ste eeuw. Er is 120 jaar feminisme geweest, waardoor vrouwen op dit moment met 10-0 voor staan. Er zijn zo veel vrouwelijke rolmodellen. Mannen zijn achtergebleven.’

Terwijl alle grote wereldleiders nog steeds mannen zijn.
‘Maar dat zijn geen voorbeelden, ik schaam me daar zelfs voor als man. Als ik weer iets over zo’n politiek schandaal hoor, denk ik: fack, die mannen moeten in een mannengroep en ter verantwoording worden geroepen door hun brothers. Ik denk dat wij mannen een inhaalslag moeten maken: meer zelfbewustzijn kweken, onze kwetsbaarheid ontdekken, toegeven dat we ook shitmomenten hebben en daarvoor durven staan.’

Wat kunnen die mannengroepen een man brengen?
‘Ik hoop dat mannen elkaar blijven zien na een training van mij, ook omdat ze dan niet alles hoeven te delen in een relatie. Ik moet alles met mijn vrouw doen: seks hebben, vrienden zijn, het ouderschap. Dat gaat na een jaar of tien bijna overal fout. In een mannengroep kun je ook bevestiging vinden, zodat je die niet hoeft te krijgen bij je vrouw. Je durft sneller een conflict aan te gaan, omdat je weet: die gasten houden toch van me.’

Conflict in een relatie is goed?
‘Ja, dat zorgt voor groei. Mannen durven vaak niet tegen hun vrouw in te gaan, want als er een conflict is, is de kans op seks heel klein. Maar het is belangrijk om de waarheid te vertellen en te doen waar je zin in hebt. Ik denk dat veel mannen niet doen wat ze willen, omdat ze aannames hebben over wat hun vrouw goed vindt. Laat dat beeld los, ga je eigen leven invullen. Ik ken geen enkele vrouw die er blij mee is als haar man continu doet wat zij wil.’

Hoe kan een man er dan voor zorgen dat hij niet te egoïstisch wordt?
‘Er is een groot verschil tussen voor jezelf zorgen en egoïstisch zijn. Egoïsme gaat over graaien, dingen willen hebben. Alleen als je goed voor jezelf zorgt, kun je jouw gave aan de wereld schenken. Een van de opdrachten die ik mannen in mijn training geef, is een weekend alleen op pad gaan. Je in je eentje kunnen redden, dat is ook self-care. Veel mannen kunnen dat niet, die leunen enorm op hun vrouw.’

De VPRO Tegenlicht-uitzending gaat ook over de manosphere: de mannengemeenschap op internet. Hoe kijkt u daartegen aan?
‘Er kwamen weleens mannen bij me die zeiden: ik wil stoer worden en veel vrouwen kunnen versieren. Dan zeg ik: zoek maar iemand anders, daar kan ik je niet bij helpen. Types als Elliott Hulse hebben interessant materiaal over wat je als man kunt doen om jezelf een schop onder de kont te geven. Maar hij roept ook af en toe dingen over vrouwen waarvan ik denk: dat is niets voor mij. Ik haal er dus dingen uit die me aanspreken, de rest laat ik links liggen.’