Niet gemaakt voor televisie

Curmudgeonly, dat is het woord waarmee regisseur Craig Zobel (The Leftovers) Mare, de hoofdpersoon van de hbo-miniserie Mare of Easttown, omschrijft. Een woord dat zoveel betekent als grof, slechtgehumeurd, onaardig. Termen die in de geschiedenis van de televisiedetectives meestal slaan op de oude, mopperende mannen die naast onaangepast vaak ook briljant zijn en de ingewikkeldste politiezaken altijd weten op te lossen.

Maar Mare Sheehan – politierechercheur in het plaatsje Easttown, waar een tienermeisje is vermoord – is alleen slechtgehumeurd. Een bewuste keuze van Kate Winslet, de acteur die Mare vertolkt, aldus Zobel. ‘Kate besloot iemand van haar te maken die het weinig interesseert wat anderen van haar vinden. Iets wat je niet vaak ziet bij vrouwelijke hoofdpersonen, maar dat maakt haar voor mij heel interessant.’

Nu heeft Mare genoeg om over te mopperen. Ze werkt bijvoorbeeld al een jaar aan een verdwijningszaak van een ander tienermeisje. Een zaak die ze maar niet krijgt opgelost. Ze is gescheiden, moeder en grootmoeder. Haar eigen moeder (de altijd prettige Jean Smart) woont bij haar in huis. Ze lurkt voortdurend aan haar vape en sleept behoorlijk wat onverwerkte emotionele bagage met zich mee. En er is die ene keer in haar leven dat ze echt uitblonk: toen scoorde ze het beslissende punt tijdens een basketbalfinale van haar middelbare school, 25 jaar geleden. Al wordt ze er door haar stadsgenoten nog steeds dagelijks aan herinnerd.

‘Er is niets bovenmenselijks aan Mare,’ zegt Brad Ingelsby (The Way Back), die alle zeven afleveringen schreef, via Zoom. ‘Ja, ze is vastberaden en vasthoudend als rechercheur. Ze is een taaie. Maar ze is ook weer niet superbedreven in haar werk. Ze heeft geen specifieke vaardigheden waarmee ze de aanwijzing vindt die iedereen over het hoofd ziet. Er is niets dat haar uitzonderlijk maakt. Mare lijkt meer op ons dan op de rechercheurs die we eerder op tv hebben gezien. En dat maakt het makkelijker om je in haar te verplaatsen.’

Die menselijkheid is ook wat Oscarwinnaar Kate Winslet aantrok in het project. Mare of Easttown is haar eerste uitstapje naar televisie sinds Mildred Pierce, de HBO-miniserie uit 2011 waarvoor ze een Emmy Award mocht ontvangen. ‘Ze is gewoon zo echt,’ zegt de actrice over Mare. ‘Ze werkt hard. Ze is moeder en overgrootmoeder. Ze probeert te functioneren en tegelijkertijd te overleven. En terwijl ze al deze ballen in de lucht moet houden, wordt er in Easttown elke dag veel van haar verwacht. Terwijl ze ook haar eigen angst en verdriet heeft.’

Winslet las de eerste twee afleveringen van Mare of Easttown eind 2018 tijdens de opnames van de film Blackbird en nog voor ze Ammonite maakte. Ze wist direct dat ze dit personage wilde spelen, zegt ze drie jaar later via Zoom.

‘Ik was nog nooit zo iemand tegengekomen. De worstelingen en haar crisis, de ijver waarmee Mare haar werk doet, het feit dat ze zowel onuitstaanbaar als beminnelijk kan zijn, warm en prikkelbaar, afstotelijk en charmant, sterk en kwetsbaar. Alles. Ze is de droom van iedere acteur.’

Winslet die ook uitvoerend producent is, stond erop dat Mare niet alleen een levensecht personage was, maar dat ze er ook zo uit zou zien. Mares haren zijn daarom meestal vastgebonden in een slordig staartje, ze draagt weinig make-up en haar uiterlijk is dat van een vrouw van midden veertig die twee kinderen heeft gehad, iedere avond een biertje opentrekt na haar werk en als er geen tijd is om te koken een Philly cheese steak (een broodje met vlees en gesmolten kaas) eet. ‘We hadden ook de tv-versie van Mare Sheehan kunnen creëren,’ zegt Winslet. ‘Iemand met altijd perfecte krullen, of het type dat make-up opdoet voordat ze naar haar werk gaat. Maar ik heb geen seconde geloofd dat Mare tijd of zin zou hebben om in de spiegel te kijken. Daar heeft ze het veel te druk voor. Net zoals de meeste mensen die ik ken.’

Zoals Mare geen typische televisierechercheur of hoofdpersoon is, zo is Mare of Easttown ook geen standaard detectiveserie. Zeker, er komen geijkte stijlfiguren uit het genre voorbij: een klein stadje dat wordt opgeschrikt door de brute moord op iemand uit de gemeenschap, de rechercheur die het vertrouwen verliest van de mensen met wie ze is opgegroeid en de buitenstaander die tegen de zin van de hoofdpersoon aan de zaak komt werken. Toch is de uitvoering telkens net even anders dan we gewend zijn van het genre.

Zo is de buitenstaander – detective Zabel, gespeeld door Evan Peters, die recent ook in WandaVision te zien was – niet die doorsnee bedreiging die weggewerkt moet worden. Hij is een uitgewerkt, interessant personage, iemand die zelfs heel wat aardiger overkomt dan Mare. De onthullingen in de zaak zijn (in elk geval tijdens de eerste vijf afleveringen die werden vrijgegeven om te recenseren) behoorlijk geloofwaardig en soms zijn ze zo onverwacht dat je geschrokken opveert. En het politiewerk is gewoon werk. Zonder opsmuk.

‘We hebben heel erg ons best gedaan om clichés uit de traditionele detectiveseries te vermijden,’ zegt regisseur Craig Zobel. ‘Er zijn er vast een paar doorheen geglipt, maar Kate en ik waren heel scherp op alles wat neigde naar “gemaakt voor televisie”.’ Hij noemt als voorbeeld het whiteboard volgeplakt met foto’s van verdachten, met van die getekende lijntjes die iedere verdachte met het slachtoffer verbindt, iets wat regelmatig voorkomt in politieseries. Maar volgens Zobel is zo’n bord echt alleen een visueel geheugensteuntje voor de kijker. ‘Ik vroeg de agenten of ze dit gebruikten en ze zeiden: natuurlijk niet, anders weet iedereen die binnenloopt meteen wie we verdenken.’

Winslet liep ter voorbereiding mee met een vrouwelijke rechercheur in Deleware County, net buiten Philadelphia. ‘Ik heb surveillances gedaan in de onderwereld van Philadelphia. Ik heb me op de achterbank van auto’s moeten verstoppen met een kogelvrij vest aan. Ik heb schiettraining gehad. De hele rataplan. Het was eigenlijk een ingekorte versie van de politieacademie.’ Maar er was één ding waar de agenten die haar trainden volgens Winslet prat op gingen: het moest allemaal niet té perfect. ‘Als je iemand handboeien om moet doen, terwijl een andere verdachte probeert te vluchten, maakt het niet uit welke techniek je gebruikt. Dingen gaan mis, zeiden ze. Zo is het echte leven.’

Ook de gemeenschap waarin Mare woont, moest zo authentiek mogelijk zijn. Easttown is gebaseerd op een mengelmoes aan stadjes in Pennsylvania, waaronder het echte Easttown, een plaats vlak bij Philadelphia, waar schrijver Ingelsby vandaan komt. ‘Ik wilde in wezen vooral een verhaal vertellen over de plek waar ik zelf ben opgegroeid, over de rituelen en het ritme van het dagelijks leven daar,’ zegt hij. ‘Al moest het verhaal uiteraard ook boeiend zijn, zodat mensen elke week terugkomen voor een nieuwe aflevering.’

De eerste aflevering begint met sfeerimpressies van het fictieve Easttown, dat het midden houdt tussen een industriestad en een Amerikaanse plattelandsstadje. Verlichte torens op een fabrieksterrein, een vrijstaand huisje met afgebladderde verf, de stenen schoorstenen op een rij arbeidershuisjes. Alles in stemmige grijstinten. Het is een stadje dat ietwat desolaat aanvoelt als je er doorheen zou rijden. En een plek waarvan door buitenstaanders direct wordt aangenomen dat iedereen er bij de vorige verkiezingen op Trump stemde. ‘Maar dat is helemaal niet het geval,’ zegt Ingelsby. ‘Mijn schoonvader werkte bij de spoorwegen, was een vakbondsman en hij heeft op Biden gestemd.’

In het Easttown uit de serie komen regelmatig tienerzwangerschappen voor, evenals oxycodonverslavingen. Maar er zijn ook diverse LHBQ+’ers, er is een meisje met downsyndroom en er zijn sekswerkers, allemaal goed uitgewerkte personages. Hiermee schetst de serie een beeld van dit stukje Amerika dat inclusiever is dan vaak wordt aangenomen.

Volgens Ingelsby wordt een gemeenschap als Easttown vaak onterecht weggezet als white trash. ‘Er is een groot gebrek aan bewustzijn over deze gemeenschappen en over hoe deze mensen echt zijn, hoe ze hun leven leiden. Ik denk dat ik dat met deze serie wil rechtzetten. Ik wil de moed van deze mensen tonen die iedere dag opstaan en doen wat ze moeten doen. Ik wilde laten zien dat ze intelligent zijn en om elkaar en hun gemeenschap geven.’

Winslet, die zelf Brits is, meent dat het kleinstedelijke van Easttown niet typisch Amerikaans is. ‘Er zijn overal ter wereld plekken waar het merendeel van de inwoners nooit ergens anders heeft gewoond,’ zegt de actrice, die in een vergelijkbare, hechte gemeenschap is opgegroeid. ‘Als Lorraine aan het einde van de straat gordelroos had, wisten we het allemaal.’ Het waren dan ook die ingesleten onderlinge connecties van het dagelijks leven in Easttown die zo resoneerden bij Winslet. ‘De serie gaat over mensen die iedere dag hun best doen om rond te komen en proberen iets van hun leven te maken. Dat gevoel van saamhorigheid en eenheid vond ik ontroerend. En Mare, ook al houdt ze van de gemeenschap om haar heen en verafschuwt ze haar tegelijkertijd, uiteindelijk wint houden van toch. Dat gebeurt bij iedereen, anders zouden ze er niet zijn.’