Je kostje gekocht met Fire

Pensioen: een beige tot lichtgrijs woord, dat associaties oproept met hoortoestellen, ANWB-jassen, een rollator misschien. Maar niet voor de jonge aanhangers van Fire: voor hen is met pensioen gaan de ultieme droom. Fire staat voor Financial Independence, Retire Early en trekt wereldwijd steeds meer twintigers en dertigers. Zij streven ernaar in korte tijd zo veel passief inkomen [inkomen waarvoor je niet telkens arbeid hoeft te verrichten, red.] te vergaren dat ze rond hun veertigste met pensioen kunnen. En dan begint hun ideale leven dus pas: niet meer werken, of alleen werken wanneer je het écht wil. Een autonoom, vrij leven, zonder negen-tot-vijfkeurslijf.

Fire-adepten proberen dit doel te bereiken door te beleggen en te investeren, wat mogelijk wordt door zuinig te leven en door side-hustles: extra inkomensbronnen, zoals trainingen geven of een onlinewinkel runnen. Onder meer de Amerikaanse boeken Your Money or Your Life (1992) van Vicki Robin en Joe Dominguez en Early Retirement Extreme (2010) van Jakob Lund Fisker staan aan de basis van de beweging, die in de jaren tien online vleugels kreeg dankzij het blog Mr. Money Moustache (slogan: Financial Freedom through Badassity).

In Nederland is mediaondernemer Ernst-Jan Pfauth een bekende Fire-aanhanger; hij bespreekt het onderwerp regelmatig in de mede door hem gehoste Podcast over media. Ook in de Minder werken podcast van de Volkskrant kwam hij erover vertellen, samen met journalist Renée Lamboo, alias PorteRenee: een van de bekendste financefluencers van Nederland. Lamboo bleef begin jaren tien na een relatiebreuk zitten met een restschuld van 40.000 euro. Ze besloot die zo snel mogelijk af te lossen en raakte geïnspireerd door Fire. Samen met haar nieuwe vriend ging ze supergoedkoop wonen in Swifterbant en begon ze PorteRenee, waarmee ze online anderen bespaar- en Fire-advies geeft.

Omroep Powned is nu in het onderwerp Fire gedoken en zendt dinsdag de documentaire 30 en nooit meer werken uit – een opmerkelijke titel, aangezien bijna alle mensen in de film de dertig gepasseerd zijn. We zien snelle jongens zoals ex-voetballer Ryan Babel (34), die keihard aan het investeren is geslagen. Maar ook Tamar (35), die al haar bezittingen verkocht om met haar kameel rond te trekken. Ja, zo’n breed spectrum beslaat de beweging: van macho’s die Fire zien als het ultieme patsersdoel – neem maar eens een kijkje op Ryan Babels Instagrampagina RB Business – tot superbespaarders die ‘Fire worden’ via een sober leven.

Het hoge rendement dat de Fire-beweging nastreeft is niet zonder risico’s. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft de Fire-trend ook opgemerkt en ziet dat studenten soms maximaal bij DUO lenen om te gaan beleggen – nooit een goed idee, waarschuwt Annabel Hoefnagel. Zij is toezichthouder retailbeleggen bij de AFM en herkent de Fire-trend. ‘Op sociale media krijgen jongeren plaatjes voorgespiegeld van grote huizen en snelle auto’s, dat kan ze verleiden om meer risico te nemen dan bij ze past. Om op je veertigste met pensioen te gaan, moet je héél snel geld verdienen en daar staan serieuze risico's tegenover. Wij adviseren altijd om alleen te beleggen met geld dat je niet nodig hebt. En beleg nooit met geleend geld, want dan creëer je een hefboom in je belegging waardoor je nog meer risico loopt. Cryptovaluta zijn ook populair bij jongeren, maar die zijn eveneens risicovol, onder meer omdat ze zo volatiel zijn. Uiteraard is het altijd goed om stil te staan bij wat je wilt in je leven, ook financieel. En er is niks mis met geld opzij leggen om te beleggen, maar de risico’s moeten wel bij je passen. Het scenario moet realistisch zijn.’

Waaraan wil ik mijn geld en tijd nou echt besteden en waaraan juist niet? Dat is een essentiële vraag als je Fire wil worden. Die afweging kan ervoor zorgen dat je ingaat tegen de maatschappelijke verwachtingen; zo vertelden Pfauth en Lamboo in de Minder werken podcast dat hun vrienden en familie het onbegrijpelijk vinden dat ze geen betere auto of nieuw huis kopen. Maar als Fire-fans hebben zij hun blik gericht op de lange termijn – en rijden in een ouwe bak valt in het niet bij die gedroomde toekomst.

Hoe zo’n Fire-leefstijl er van dag tot dag uitziet, weet basisschooldocent Lisanne Loep (29) sinds kort. Zij deed vorig jaar de cursus Start Your Fire van de Nederlandse onlinecommunity Fire for Women. Nog steeds bezoekt ze graag het bijbehorende forum om tips en ervaringen uit te wisselen met haar medecursisten. Ook leest ze veel boeken over Fire en beluistert ze Fire-podcasts.

‘Waarom ik koos voor Fire for Women? Tja, de beleggerswereld is toch een mannenwereld,’ zegt Loep. ‘Ik vond beleggen altijd al interessant, maar ik durfde niet; ik dacht dat het voor gladde mannen in pak met een veel te dure BMW was. Maar dat hoeft helemaal niet, ik kan het zelf ook en ik doe het nu ook. En ik vind het heel prettig om dat samen met andere vrouwen te doen: we inspireren elkaar en helpen elkaar, die vrouwelijke energie bevalt me goed. Uit cijfers blijkt ook dat vrouwen betere beleggers zijn, omdat zij voor de lange termijn gaan en daarom genoegen nemen met minder rendement en minder risico. Mannen hoor je in de kroeg opscheppen, van: ik pakte 20.000 euro op dat aandeel! Ze nemen meer risico, maar verliezen daardoor ook meer.’

Beleggen als hobby is één ding, maar waarom besloot Loep om ook Fire te willen worden? Dat kwam door een aantal boeken, vertelt ze. ‘Ik was erg geïnspireerd door Rijke pa, arme pa van Robert T. Kiyosaki. Dat boek leerde me dat je geld kan maken met geld – iets waar ik geen idee van had. Vervolgens kwam Denk groot, word rijk van Napoleon Hill en daarna Master Your Mindset van Michael Pilarczyk. Het balletje is pas echt gaan rollen toen ik op een gegeven moment in mijn vorige baan niet meer zo lekker zat. En mede door die boeken realiseerde ik me dat tijd het belangrijkste is in je leven, want tijd krijg je nooit terug. We zijn maar een beperkte tijd op aarde, daarin wil ik doen wat ik leuk vind. Ik wil niet steeds mijn tijd kwijt zijn in ruil voor geld; ik wil mijn geld voor me laten werken, zodat ik steeds meer tijd over houd en werken optioneel wordt. Niet dat ik vanaf mijn veertigste op een strand wil gaan liggen hoor, zeker niet. Mijn ultieme droom is overal op de wereld de onderwijssystemen bestuderen en met die kennis mijn eigen school opzetten. Uiteindelijk willen we toch allemaal ons steentje bijdragen en iets achterlaten in de wereld. En ik denk dat ik dat nog veel beter kan doen als ik straks alle vrijheid heb. Rolexen en Porsches zijn dus absoluut niet mijn doel, vrijheid wel.’

Loep probeert haar inkomstenbronnen zo veel mogelijk te spreiden: naast beleggingen heeft ze goud aangekocht en bitcoins, als side-hustle geeft ze advies aan expatouders die een school zoeken in Nederland. En ze wil nog in vastgoed gaan investeren. Dat laatste maakt je weinig geliefd in deze tijden van torenhoge huren, onbetaalbare koophuizen en pandjesprinsen, maar Loep ziet het anders. ‘Maar zes procent van het vastgoed is in handen van individuele investeerders, dat valt echt wel mee. Ik denk er ook over bedrijfspanden te kopen en om te bouwen tot woningen. Dan doe je echt iets voor de woningmarkt. Misschien kan ik die woningen dan bijvoorbeeld ook verhuren aan vriendinnen die er op de huidige markt niet tussenkomen.’

Besparen doet Loep onder meer op boodschappen – haar lievelingssupermarkt is de Lidl – en op kleding. ‘Met de vrouwen in mijn flat zijn we net een kledingketting begonnen. Ik koop veel minder, omdat ik nu veel kleren krijg en die ook weer weggeef. Verder bespaar ik op horeca: in plaats van een wijntje op het terras te drinken, neem ik mijn eigen wijn mee en ga ik lekker picknicken met vriendinnen.’

Wat die vriendinnen daarvan vinden? ‘Eigenlijk reageren mensen altijd positief als ik vertel over Fire. Van: wow, je kan dus ook anders leven dan het geijkte pad: school, studeren, een baan en dat is het dan. Die bevrijding heb ik zelf ook gevoeld toen ik met de Start Your Fire-cursus begon. Je zet dan in een Excelsheet al je uitgaven en begint te rekenen: wanneer ga ik met pensioen, en hoeveel inkomsten heb ik nodig om daar veel eerder te zijn dan op mijn 68ste? Dat vond ik superleuk, omdat ik vanaf toen een doel had. Ik schrok wel van het bedrag, want ja, met een ton ben je er niet. Persoonlijk streef ik nu naar over vijftien jaar vijf ton in beleggingen hebben. Niet niks, maar dat streefbedrag werkt ook meteen heel bevrijdend en motiverend. Omdat ik me realiseer: er is dus ook een andere route dan de weg waar de maatschappij je op gooit.’