Forum

Brieven kunnen worden geredigeerd c.q. ingekort. Over (niet-)plaatsing wordt niet gecorrespondeerd.

David Van Reybrouck is een begenadigd schrijver die na zijn indrukwekkende bestseller over Congo wederom een boek heeft geschreven dat er mag zijn (VPRO Gids # 3, p. 14, ‘De laatste ooggetuigen’). Ongetwijfeld zal ook het onlangs verschenen Revolusi een groot publiek weten te bereiken. En dat is begrijpelijk, het werk leest als een roman. Een verhaal waarin in tegenstelling tot de vele wetenschappelijke boeken over de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië mensen van vlees en bloed centraal staan. De belangrijkste bedenking die ik tegen het werk heb, is echter de aanpak van de schrijver. Van Reybrouck reconstrueert de geschiedenis op basis van de herinneringen die mensen zeventig jaar later nog denken te hebben. Nu hoef je geen kenner te zijn van het werk van geheugenpsycholoog Douwe Draaisma om te weten hoe selectief en onbetrouwbaar het geheugen als historische bron is. Volgens Draaisma is het geheugen namelijk eerder getraind op het vergeten dan op het herinneren van gebeurtenissen uit het verleden. Een historicus werkt dan ook bij voorkeur met schriftelijk en contemporain materiaal. Aangezien dergelijke bronnen voor eens en altijd vastliggen, geven die een veel betrouwbaarder en nauwgezetter beeld van het verleden dan de zogenaamde oral history.

ALBERT KORT, KAPELLE

Tegenstanders van inenting waren er vroeger ook, hoewel dat in het artikel van Arnout Jaspers (VPRO Gids #3, p. 28, ‘Geen vaccin tegen bullshit’) niet naar voren komt. In het negentiende-eeuwse Engeland nam de afkeer van vaccinatie zelfs bedenkelijke vormen aan. Nadat Edward Jenner in 1798 had aangetoond dat vaccinatie met smetstof van de relatief milde koepokken (’vacca’ is de Latijnse benaming voor koe) bescherming bood tegen de echte, dodelijke pokken meende de arts Benjamin Moseley in zijn Verhandeling over koepokken (1805) dat door inenting de 'bestiale natuur' van vrouwen vrijgemaakt werd. Het zou hem niet verbazen, zo noteerde hij, als zij later de velden in zouden trekken om door een stier gedekt te worden. Een medestander van Moseley, de eveneens felle antivaxer William Rowley, die als arts verbonden was aan het Londense ziekenhuis St. Marleybone, haalde voor zijn collega's een wel zeer bijzondere casus aan om het gevaar van vaccinatie te onderstrepen: een tekening van een jongensgezicht dat geleidelijk het gelaat van een koe aannam (de zogenaamde ox-faced boy). Een niet onbelangrijk deel van het Britse volk was destijds ontvankelijk voor deze demagogie. 

PER SCHUITEMAKER , HOORN

Wat goed dat in VPRO Gids #1 een artikel gewijd werd aan De wasstraat (p. 10, ‘Wasdag in Deventer’), anders was deze zeer treffende documentaireserie ons ontgaan. Martin verdient het om uitgeroepen te worden tot ondernemer van het jaar. Hopelijk staan er nog veel Martins op!

A. MANNAERTS, EINDHOVEN

Hij was echt moeilijk, de quiz in het kerstfilmgidsje, maar toch lukte het enkele kenners om de juiste antwoorden te vinden. De winnaars zijn: Wiebe Schipper en Angela Wiggers uit Rotterdam, Wijnand Visser uit Edam en Roline Sluis uit Den Haag. Gefeliciteerd! De bioscoopbonnen zijn onderweg.

DE REDACTIE

In ‘De belangrijkste show over niets’ (VPRO Gids #3, p. 30) staat dat Seinfeld momenteel te zien is op Netflix. Helaas moeten fans nog even geduld hebben, want de streamingdienst zal de klassieke sitcom later dit jaar pas beschikbaar stellen.