Boekentips

‘Een kostschool is net een harem,’ stelt de vertelster van De gelukzalige jaren van tucht (Koppernik) vast. Zij kan het weten, want ze is al vanaf haar achtste ‘intern’, nadat de grootmoeder bij wie ze was ondergeschoven haar te opstandig had bevonden. In honderd puntgave pagina’s doet Fleur Jaeggy verslag van een jeugd op een chic meisjespensionaat in de Zwitserse bergen. Daar komt op een dag de ongenaakbare Frédérique binnen, met wie de vertelster een breekbare vriendschap sluit die zich ontwikkelt tot een ‘amitié amoureuse’. Je blijft rake observaties en mooie formuleringen aanstrepen in deze rijke roman, waarin iemand ‘ronde saaie wangen’ heeft, of ‘sierlijke neusgaten’. Jaeggy is een duivelskunstenaar die weinig woorden nodig heeft voor grootse literatuur.

KATJA DE BRUIN

De Poolse grootvader van Menachem Kaiser overleefde de Holocaust, emigreerde naar Amerika en probeerde lange tijd een huis terug te vorderen dat toebehoorde aan zijn familie. Menachem gaat naar Neder-Silezië om dit huis te traceren en met behulp van een advocaat genaamd The Killer alsnog in handen te krijgen. De nalatenschap (Thomas Rap) is een uitgebreid verslag van deze langdurige missie vol onwaarschijnlijke gebeurtenissen en ontdekkingen. Zo blijkt dat een neef van opa als slavenarbeider werkzaam was in een tunnelcomplex van de nazi’s, als enige acht kampen overleefde en een dagboek schreef dat in Polen een cultstatus kreeg. Daar leeft, voorbijgaand aan de Holocaust, vooral de mythe van verborgen nazischatten voort. Wat wordt hier eigenlijk nagelaten?

MAARTEN VAN BRACHT

De eerste kennismaking-in-vertaling met de Amerikaanse Louise Glück, vorig jaar onderscheiden met de Nobelprijs voor Literatuur, is haar tiende dichtbundel, uit 2006. Averno (De Arbeiderspers) is vernoemd naar een kratermeer bij Napels dat de oude Romeinen als ingang van de onderwereld zagen. En terugkerende elementen zijn een herinterpretatie van de Persephone-mythe als Freudiaanse ‘ruzie tussen de moeder en de minnaar’ (‘de dochter is slechts vlees’), verval, dood en klaagzangen op liefdes’ desillusies. Klinkt loodzwaar? Glücks verzen zijn vaak complex maar zelden obscuur, (ook in Radna Fabias’ Nederlandse versie) welluidend muzikaal en lichtvoetig, en soms ineens verrassend droogkomisch: ‘“Meisjes,” zei mijn moeder, “jullie/moeten met iemand als jullie vader trouwen.’//Dat was één opmerking. Een andere was:/“Niemand is zoals jullie vader.”

DIRK-JAN ARENSMAN