Forum

Brieven kunnen worden geredigeerd c.q. ingekort. Over (niet-)plaatsing wordt niet gecorrespondeerd.

Het gesprek van Benjamin Rous met Christiane Struyven mondt helaas uit in een pispraatje wanneer het gaat over het auteurschap van Marcel Duchamps urinoir (VPRO Gids #11, p. 34, ‘Eindelijk erkenning’). In haar poging het machismo in de kunstwereld aan de kaak te stellen, worden de stelligheden waarmee Struyven Duchamps auteurschap betwist klakkeloos overgenomen door Rous. Struyven beroept zich even kritiekloos op de studie Baroness Elsa: Gender, Dada and Everyday Modernity – A Cultural Biography (2002) van Irene Gammel, die aannemelijk probeert te maken dat de pisbak niet aan Duchamp maar aan de avant-gardist Elsa von Freytag-Loringhoven moet worden toegeschreven. Na een aantal voors en tegens te hebben afgewogen concludeert Gammel op p. 227 echter: ‘(…) in light of the fragmentary materials, crucial authorship questions remain unanswered.’ Tot op heden heeft niemand onomstotelijk vast kunnen stellen dat het urinoir niet van Duchamp, maar van barones Elsa afkomstig is. Het blijft bij vermoedens, speculaties en verdachtmakingen. Struyvens academische onzorgvuldigheid ondermijnt haar project om ‘haar’ vijftig gefnuikte vrouwelijke kunstenaars te rehabiliteren. Ik constateer dan ook: het zijn niet alleen mannen die zich (het werk van) vrouwen toe-eigenen.

L.J.M. COX , NIEUWPOORT

Helemaal gelijk heeft ze, Christiane Struyven, met haar boek Moeten vrouwen naakt zijn om in het museum te hangen? (VPRO Gids #11, p. 34, ‘Eindelijk erkenning’), maar het stelt me teleur dat ze tussen al die internationale toppers Jeanne Bieruma Oosting vergeet. Lees nog eens de schitterende biografie van Jolande Withuis Geen tijd verliezen. Niet zo lang geleden verschenen, maar toch nu al niet vergeten, mag ik hopen?

BOB LAGAAIJ, MIDDELBURG

Even een kleine aanvulling op de brief van Marcel Braak (VPRO Gids 11, ‘Forum’). Het klopt dat opnames van de boot met ratten in Schiedam zijn gemaakt, maar er zijn ook scènes met ratten in Delft opgenomen. Illegaal, want de gemeente Delft was tegen de ratten. Werner Herzog kon niet aan bruine ratten komen en heeft witte laboratoriumratten naar Delft gehaald. Hij zat daar met zijn crew tijdelijk in een leegstaand pand en de decorafdeling zorgde ervoor dat de ratten met haarverf bruin gemaakt werden. Op de boot werden ze losgelaten, maar deze beestjes hadden geen enkel instinct meer en zaten gezellig met hun pootjes over hun snuitjes te wrijven, ze zagen er totaal niet angstaanjagend uit. Dat ontlokte de cameraman de opmerking dat het zo nog een kinderfilm werd. De scène waarin gegeten wordt aan een lange tafel is weer in Delft opgenomen. Daarna heeft Werner de ratten losgelaten, althans dat wordt beweerd. Of dat echt gebeurd is, weet ik niet. Wel weet ik dat dat Maarten ’t Hart destijds verklaarde dat de overlevingskans van een laboratoriumrat in het wild nihil is.

NANNEKE DE LINT, AMSTERDAM

Met stijgende verbazing heb ik de afgelopen weken naar de VPRO-serie De verschrikkelijke jaren tachtig gekeken. Een mooie verhaallijn en een mooi thema, maar geen doorsnee van de jaren tachtig! Waarom dit verhaal bevolken met bijna louter karikaturen? Met als duidelijkste exponent de over-the-top-basisschoolleerkracht. Op korte afstand gevolgd door de jeugdhulpverlener. Hoeveel terechte kritiek er op de jeugdhulpverlening ook is en was, dit is weer het andere uiterste. De enige geloofwaardige rollen zijn die van Eric van Sauers, Kim van Kooten en de kinderen. Onbegrijpelijk dat problematiek die aandacht verdient zo is uitgewerkt. Ondergetekende is bijna tachtig en heeft de jaren tachtig intens meegemaakt.

JACOB VAN DER BURG, HEERENVEEN