Boekentips

Zijn fenomenale Eeuwig licht (Nieuw Amsterdam) opent Francis Spufford met een slow-motionbeschrijving van het waargebeurde ‘haarscheurtje in het middaguur van een zaterdag in november 1944’ waarin een V2-raket inslaat in een Londens Woolworth-filiaal. Gevolg: ‘Jo en Valerie en Alec en Ben en Vernon zijn dood.’ Vijf kinderen onder de honderdachtenzestig slachtoffers. Maar dan, met de toverspreuken van een goddelijke romancier wekt Spufford ze weer tot leven en met tijdspongen van telkens vijftien jaar zien we hoe het ze tot 2009 vergaat. Hoe ze popmuzikant, letterzetter of malafide vastgoedhandelaar worden; het liefdesgeluk zoeken bij een neonazistische skinhead, troost vinden in opera of vervulling in het docentschap. Doodgewone, vaak hooguit half gelukte bestaantjes. Maar wat worden ze (wrang-glorieus) onuitwisbaar opgeroepen.

DIRK-JAN ARENSMAN

Omdat zijn schrijverscarrière niet echt van de grond komt, accepteert Victor een baantje bij de krant als schrijver van necrologieën over mensen die nu nog blaken van gezondheid. Hij heeft er plezier in en het betaalt goed. Totdat de door hem geselecteerde kandidaten een voor een vroegtijdig overlijden. Dit gegeven vormt de basis van Picknick op het ijs (Prometheus) van de Oekraïense schrijver Andrej Koerkov. Hij schrijft zwarte komedies over het leven na het communisme. Picknick op het ijs dateert uit 1996, dus je leest het niet om iets te begrijpen van de huidige politieke situatie. Maar wel om de avonturen van anti-held Victor en zijn keizerspinguïn Misja, die in een Kievse flat vele kilo’s bevroren kabeljauw wegwerkt.

KATJA DE BRUIN

Renate Rubinstein (1929-1990) schreef als Tamar dertig jaar columns in Vrij Nederland. Die gingen over van alles, maar over haar jonge (oorlogs)jaren werd gezwegen. Haar biograaf Hans Goedkoop schreef als historicus in zijn stijl van vertellend tv-presentator Vaderskind (Atlas Contact), waarmee hij die bij gebrek aan documentatie ‘open plekken’ tracht te vullen, met veel inlevingsvermogen, behoedzaam en zorgvuldige pen. Het gaat op de vlucht voor de nazi’s – de chicanes beginnen al in 1933 – van Berlijn naar Amsterdam, Londen en weer Amsterdam, onder constante dreiging. Vader Willy (‘laat haar!’) en strenge moeder Hanne willen hun oudste Renate ondanks alles een onbezorgde jeugd geven. Dat lukt, tot het volle besef alsnog indaalt. ‘Der Vati kommt bald wieder.’ Niet dus.

MAARTEN VAN BRACHT