VPRO Gids 38

17 september t/m 23 september
Pagina 20 - ‘Keyzerlijk’
papier
20

Cadeautje!

Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →

Keyzerlijk

Roel Siebrand

In de 2Doc ‘De DS Keyzer’ zijn de laatste weken vastgelegd van een Amsterdamse garage waar bijna veertig jaar lang uitsluitend aan Citroën DS werd gesleuteld.

Wat valt er in hemelsnaam nog te zeggen over de Citroën DS wat niet al gezegd is?

Dat de presentatie van het model op de Salon de Paris in 1955 zo’n gekte veroorzaakte dat er binnen tien dagen maar liefst 80.000 orders werden geplaatst? Iets wat sindsdien niet geëvenaard is tijdens een autoshow.

Dat het echtpaar De Gaulle in 1962 een aanslag overleefde van de Organisation Armée Secrète? Toen de presidentiële DS onder vuur genomen werd – waarbij twee banden werden lekgeschoten –, wist de chauffeur op hoge snelheid te ontkomen dankzij het hydraulische veersysteem. 

Of dat de Amerikaanse politicus Mitt Romney in Zuid-Frankrijk – waar hij in 1968 op missie was voor de mormonenkerk – een zwaar auto-ongeluk overleefde terwijl hij een DS bestuurde? Een van zijn passagiers was helaas minder fortuinlijk.

Artikel gaat verder onder de fotogalerij

Dat de Franse filosoof/essayist Roland Barthes de auto – in het bijzonder de DS – als een moderne kathedraal beschouwde? Overigens verwijzen de letters DS naar het Franse woord ‘déesse’, wat godin betekent.

Of dat autofabrikant André Citroën Nederlandse wortels had? Andrés overgrootvader Roelof was een groentehandelaar die de naam Limoenman had aangenomen. Zijn zoon Barend vond die naam maar niks. Citroen leek hem beter en onder die naam verhuisde zijn zoon Lévie naar Parijs. Daar werd André geboren, die een trema op de e kreeg van zijn schoolmeester. Was dit niet gebeurd, dan hadden we vermoedelijk opgescheept gezeten met de Limoënman DS, de Limoënman 2CV en het moderne misbaksel Limoënman Cactus…

Of dat er zich in Amsterdam nog één in DS gespecialiseerde garage bevindt, naast zeven kleinere in de rest van het land? En dat terwijl de allerlaatste DS in 1975 van de band rolde in Parijs.

De Citroën ID19 van David Kostelijk

Tot voor kort was er nóg een Amsterdamse garage die zich uitsluitend op snoeken richtte en daarover gaat de documentaire De DS Keyzer van Doret van der Sloot. 39 jaar geleden begon David Kostelijk met sleutelen aan snoeken. Aanvankelijk terwijl hij een baan als verpleegkundige had – zodat hij regelmatig met zwarte handen op zijn werk arriveerde – en later fulltime als garagist. Kostelijk werkte samen met Jaap Vriens en de klanten en buurtgenoten die we in de documentaire voortdurend binnen zien wippen – ‘de buurtmalloten’, aldus Kostelijk – zijn al net zo excentriek als het tweetal. 

Artikel gaat verder onder de fotogalerij

Iedereen die wel eens in een moderne garage komt zal zich bij het zien van deze beelden vijftig jaar terug in de tijd wanen. De loods staat vol met motoronderdelen, DS-exemplaren die zich in diverse staten van ontmanteling of reparatie bevinden en een bezem wordt er maar zelden ter hand genomen. Het is een garage die je misschien in Frankrijk of Spanje zou verwachten, maar zeker niet in Nederland.

Alleen is Kostelijk er wel zo’n beetje klaar mee, dus als iemand een goed bod op het pand doet zou dat weleens het einde van De DS Keyzer kunnen betekenen. Als dit vervolgens ook gebeurt – gelukkig blijkt het geen projectontwikkelaar te zijn – gaat Kostelijk akkoord. 

En dan zijn we er getuige van hoe het levenswerk wordt afgebroken, iets wat letterlijk met bloed, zweet en tranen gepaard gaat. Een prachtig document vol oude auto’s, stoffige garages, malle pietjes en de dingen die voorbijgaan.