Boekentips

In het voorwoord bij zijn haast hypnotiserende, uit één dik honderd pagina’s lange alinea bestaande Zelfportret (Querido) noemt Jesse Ball zich een navolger van Édouard Levés memoirbenadering in Autoportrait (2005). ‘Bij die benadering wordt het ene feit niet boven het andere feit verheven, maar staan de feiten in een vruchteloos kluitje naast elkaar, als een leven.’ Balls mild experimentele prozaselfie bestaat uit een rapsodiërende aaneenschakeling van allerlei persoonlijks. Voor- en afkeuren (‘Ik haat gekozen bestuurders. Ik houd van kruispunten, oude liften, verkoopautomaten, wafelijzers’), poëticale uitspraken, of (jeugd)herinneringen die schrijnend op banaliteiten botsen: ‘Een paar jaar geleden was ik een keer gemeen tegen mijn moeder en huilde ze. Ik draag nooit horloges.’ Merkwaardig, maar ook merkwaardig intiem en onthullend.  

DIRK-JAN ARENSMAN

Een eenvoudig leven in een huisje in het bos, waar je niks anders hoeft dan wat wandelen, lezen en je moestuin schoffelen. Hoewel maar bar weinig mensen daadwerkelijk een dergelijk leven leiden, is zo’n stressvrij bestaan voor velen wel een droom. In Een simpel leven (Ambo|Anthos) onderzoekt Roderick Nieuwenhuis waar dat verlangen toch vandaan komt. Dat begint uiteraard bij hemzelf, want ook hij is niet ongevoelig voor de hutjesromantiek die Henry David Thoreau met zijn klassieker Walden onsterfelijk maakte. Van de ton van Diogenes tot de tiny houses waarin millennials hopen een gezin te kunnen grootbrengen, Nieuwenhuis weet het allemaal uitermate vaardig en onderhoudend met elkaar te verbinden in zijn erudiete verkenning van ons verlangen naar eenvoud.

KATJA DE BRUIN

De ogenschijnlijk moeizame titel Waar gaat het over als het over Joden gaat? (De Bezige Bij) is toch precies goed omdat cultuurhistoricus David Wertheim na veel praten en lezen nuchter heeft vastgesteld dat heel niet-Joods Nederland altijd wel ‘iets heeft’ met Joden, maar dan voor ‘eigen gebruik’. Van zogeheten voetbalsupporters tot antivaxers en van christenen, vooral protestanten, tot PVV’ers, overal zag hij Nederlanders bezig met Joden en Israël. Allen tonen op verschillende wijze meestal positieve betrokkenheid bij het onderwerp Joden, maar hebben het daarmee, bewust of onbewust, vooral over zichzelf en de eigen agenda, zoals de auteur fijntjes en overtuigend aantoont. Was ‘Joden’ in het publieke debat vroeger een bindend element, nu leidt het tot verdeeldheid.

MAARTEN VAN BRACHT