Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →
Baas boven baas
In de zesdelige jeugdserie Timmyland richt Tim den Besten een eigen land op. Ondertussen leert hij alles over de waarden van democratie en dictatuur. De VPRO Gids vroeg regisseur Josèff Iping naar de inrichting van Tims droomland. ‘Als je pakken of saaie kleren draagt word je opgepakt.’
Timmyland
Josèff Iping: ‘We wilden de werking van democratie uitleggen, maar als kinderen dat woord horen haken ze af. Vervolgens kwam het idee om een eigen land te beginnen waarover Tim [den Besten, red.] lekker de baas kan spelen. Dan blijkt dat het ook met de beste bedoelingen vrij grimmig kan worden als één persoon alles bepaalt. Al snel wordt een gewoon land een dictatuur, ook al ziet het er in pastelkleuren heel vrolijk uit. Een beetje de vibe van The Truman Show, maar doodeng. Tim wil bijvoorbeeld een verbod op saaie pakken. Klinkt redelijk, totdat een rechter een man daarvoor veroordeelt tot een jarenlange gevangenisstraf. Eerst moet je misschien nog lachen om zo’n scène, maar dan realiseer je je dat vergelijkbare zaken in andere landen gewoon gebeuren. Navalny belandde in Rusland na een schijnproces in de cel. Dat is helemaal niet grappig meer. Steeds keren we alles een beetje om. Tims droomland is niet per se leuk voor de ander. Timmyland is grappig en heel sneaky leer je van alles.’
Vlag
‘Eerst stond er een hondenstaart op de vlag, maar Tim wilde er zelf op, maar ook al ben je de Grote Leider, een gezicht op een vlag werkt niet. Je moet het van afstand herkennen, dus vroegen we of hij niet iets anders wist voor op de vlag. Hij wist wel iets, maar twijfelde of het geschikt was… zijn piemel dus. Daar is veel om te doen geweest. Omdat die piemel goed zichtbaar moest zijn op die vlag, werd ie best groot. Bovendien is het kindertelevisie, in een woke tijd. Er is nog overwogen om van die hondenstaart een piemel te maken, maar dan heb je zó’n ding. Uiteindelijk is het een wat kinderlijke, karikaturale piemel geworden, niet realistisch. Nee, deze vlag wordt niet ondersteboven gehangen.’
Saaie kleren
‘Omdat het best grimmig kan worden in Timmyland wilden we het er wel vrolijk uit laten zien, met veel pasteltinten. Uiteindelijk is dat een voorschrift geworden: als je pakken of andere saaie kleren draagt word je opgepakt. Raar? Het staat voor de willekeur waarmee in totalitaire staten mensen worden opgepakt. Tim vindt het een redelijke wet, maar hij hoort van Mark Rutte dat zoiets in Nederland nooit zou kunnen.’
Tim's pak
‘Er is goed gekeken naar de pakken die andere dictators dragen. Vaak zijn die legergroen, al droeg Hitler altijd bruine pakken. Het pak van Tim heeft wel iets weg van dat van Kadhafi. Er zit een snackembleem op en door het roze, lila en paars is het lieflijk en gezellig. Roze gay? Wat een ouderwetse gedachte.’
Mark Rutte's Nokia
‘Als Tim bij de koning op bezoek is en vraagt of hij de baas is, verwijst Willem-Alexander hem door naar Mark Rutte. Hij zegt: “Ik kan je wel met hem in verbinding brengen.” En: “Ik app hem wel even op zijn oude Nokia.” Die grap maakte de koning spontaan en dat maakt hem krachtiger. Een cadeautje.’
TVTAST
‘Wie een nieuw land wil beginnen heeft een plek nodig. Eerst zochten we naar een stuk niemandsland. Zo’n lap grond waarover men het niet eens is en die eigenlijk niet gebruikt wordt. Dat werd te ingewikkeld. Daarna dachten we aan nieuw land, zoals Nederlandse baggeraars dit in het Midden-Oosten aanleggen. Dat kan ook in het Waddengebied, en omdat het daar ondiep kan dat vrij goedkoop. Dit was volgens baggeraars niet zo moeilijk. Timmyland is dus een nieuw Waddeneiland geworden. Een eigen wereld met eigen regels. En inderdaad, dan wordt het TVTAST.’
Heterobar
‘Mensen die de context niet kennen vallen soms over de heterobar. De grap is dat Timmyland niet alleen voor transgenders, queers en lesbo’s is, maar dat zélfs hetero’s er welkom zijn. Hebben die ook een veilig plekje. Een omkering. Ze worden ook van harte uitgenodigd door Tim.’
Handtekening
‘De koning heeft vooral een ceremoniële functie, maar hij moet ook wetten ondertekenen. Dat is zijn enige echte macht, dus dan wil je een sierlijke handtekening kunnen zetten. Mocht Tim de baas worden, dan moet hij ook een mooie handtekening hebben en niet in blokletters ondertekenen met “Tim”. Een klein grapje.’
Honden-aaicentrum
‘In Timmyland wil je natuurlijk unieke dingen hebben. En honden aaien past heel goed bij Tim. Als je ergens met hem loopt en Tim ziet een hond, dan gaat hij er meteen op af en begint te aaien. Of die hond dat nu leuk vindt of niet. Het is een lokkertje voor de nieuwe inwoners, al snapt iedereen wel dat de Grote Leider dit vooral zelf leuk vindt. Het honden-aaicentrum heeft een yogavibe en dat komt terug in de lotus in het logo. Mensen kunnen tot rust komen in een esoterische ruimte, even lekker tot zichzelf komen. Ja, misschien bestaat zoiets al, wat dat betreft klopt het dus wel.’
Timmysnack
‘Echt een kenmerk van Timmyland. Tim is een snackgek. Als je na een draaidag de kassabonnen bekijkt staan er altijd snacks op. Van Tim dus. De Timmysnack stond niet in het script, die is zo ontstaan. Tim is daarvoor naar een reclamebureau gegaan om te brainstormen. Hij houdt van kipcorn en frikandel speciaal met curry, en dat bracht het reclamebureau op het idee van half-om-half. Toen Tim dat hoorde was hij meteen verkocht. Er is ook een slogan: “Altijd plek voor een Timmysnack.” Daar is zelfs een commercial voor gemaakt. Nu nog een gratis snackdag.’
Krant en kinderboek
‘De Grote Leider is een enorme narcist, gek op zelfverheerlijking. Denk maar aan alle mythes rond de Noord-Koreaanse Kim Jong-un. Die zou de hamburger hebben uitgevonden en tijdens zijn geboorte zou er een dubbele regenboog verschenen zijn. Ook gingen alle bloemen bloeien en begonnen de vogels te zingen. En hij sloeg achttien holes-in-one op de golfbaan. Tim deed dat ook: bij het midgetgolfen. Dat welhaast goddelijke komt ook terug in het Timmylandvolkslied dat Froukje zingt.
De Timmykrant staat vol met positieve berichten over de leider. Net als in Rusland en China. Noord-Koreaanse kinderen doen toneelstukjes waarin Amerika de grote slechterik is, terwijl hun eigen leider alle vijanden met een armzwaai verslaat. In het kinderboek Het wonderlijke leven van de Grote Leider, dat van de Timmykrant vijf sterren krijgt, staan ook enkel positieve dingen over Tim.’
Muntgeld
‘Tim wilde dat zijn beeltenis ergens op kwam en een land moet nu eenmaal een munt hebben. Romeinse heersers stonden al op munten. Muntgeld is misschien een beetje ouderwets, maar voor een programma wil je iets fysieks hebben. En de timmy is van goud, heel classy.’