Vrouwenkijk op Marilyn

In de jaren veertig en vijftig was Marilyn Monroe een van de bekendste mensen op aarde. Het grote publiek was geobsedeerd door haar en smulde van alles wat met de iconische actrice van doen had. Die honger naar glimpen van het tumultueuze leven van de wereldster lijkt nog altijd niet gestild: alleen al dit jaar verscheen een handvol documentaires en films over de selfmade actrice.

Met als meest spraakmakende en controversiële voorbeeld de Netflix-productie Blonde, de bijna drie uur durende biopic die door vele filmcritici werd verguisd vanwege de onzorgvuldigheid waarmee regisseur Andrew Dominik met Monroes levensverhaal omsprong. Hoewel filmisch een zeer interessant kunstwerk over een leven in de schijnwerpers en de gedoemde ‘American Dream’, is Blonde doorspekt met als feiten gepresenteerde geruchten over het leven van Monroe, die de film eerder sensatiebelust dan waarachtig maken.

De nieuwe documentaire Becoming Marilyn, vanavond te zien in Het uur van de wolf op NPO 2, vormt een mooie tegenhanger van Dominiks film. Gebaseerd op dagboekfragmenten van de actrice, die in voice-over zijn ingesproken, blijft de film dichter bij de persoon van Monroe. Haar perspectief staat steeds centraal, wat een intiemere en eerlijkere film oplevert.

Chronologisch wordt haar levensverhaal verteld. Van het jonge meisje Norma Jeane Mortenson, haar geboortenaam, dat in haar jeugd van pleeggezin naar pleeggezin verhuisde, tot icoon en sekssymbool Marilyn Monroe, succesvol en wereldberoemd, maar ook slachtoffer van de giftige mannelijkheid en patriarchale structuren die alomtegenwoordig waren in het Hollywood van toen. En die haar degradeerden tot seksueel lustobject voor de mannelijke blik.

De getormenteerde Monroe, die gebukt ging onder die door mannen gedomineerde wereld, komt dan ook ruim aan bod in de documentaire, maar lang niet zo nachtmerrieachtig als in Blonde. Hier wordt Marilyn niet gereduceerd tot slachtoffer, wat wel gezegd kan worden over Dominiks film. Hier is ook aandacht voor haar intellectuele vermogens, haar ondernemerschap en ijver.

Regisseur Michèle Dominici schets zo een genuanceerd beeld van het Amerikaanse icoon, en legt tevens treffende dwarsverbanden met de tegenwoordige tijd. Door middel van montage met beelden van toen en nu laat ze zien hoe Monroes nalatenschap doorwerkt in de huidige tijd en nog altijd invloed heeft op het heersende schoonheidsideaal van vandaag de dag.