zaterdagetalage

Wie niet lag te slapen onder de aardrijkskundeles kent vast de Wet van Buys Ballot: een meteorologische wetmatigheid waarmee de afwijking van de windrichting kan worden verklaard. En misschien doet de term dopplereffect ook een belletje rinkelen, al gaf hier de Oostenrijker Doppler zijn naam aan. Toch was het de Nederlandse meteoroloog, scheikundige en natuurkundige Christophorus Buys Ballot die in 1845 met een bijzonder experiment het gelijk van Doppler bewees over de frequentieverschuiving van licht of geluid uit een bewegende bron en daarmee aan de basis stond van Einsteins relativiteitstheorie. Daarvoor liet Buys Ballot een open stoomtrein rijden over het tracé Utrecht-Maarssen met aan boord aan hoornblazer en een aantal waarnemers en stelde hij langs het perron ook waarnemers op. Deze waarnemers moesten een absoluut gehoor hebben, dus in staat zijn een bepaalde toon direct te herkennen. De trein reed op verschillende snelheden langs en zo konden de opgestelde musici het voortgebrachte geluid op verschillende toonhoogten waarnemen.