Je kunt een vegan kipfilet of plantaardige burger nog zo’n jolige naam geven – Kiptevree Filet of Bofkipburger – maar tegen de vleesliefde van de gemiddelde Nederlander kan ook de creatiefste marketingafdeling maar lastig op. Ondanks supermarktschappen vol vleesvervangers, enthousiaste tv-koks en talloze vegetarische en vegan kookboeken, belandt het Oer-Hollandse, schijnbaar onafscheidelijke trio van aardappels, vlees en groente nog steeds drie à vier keer per week op de Nederlandse eettafel.
Hoe komen wij toch zo dol op deze klassieker? En: valt de Nederlandse eter nog te verleiden tot een moderne, vleesloze variant op het AVG’tje? Kok, schrijver en presentator Yvette van Boven, geflankeerd door haar Parson Russell-terriër Hughie, zoekt het uit in de komende aflevering van De Streken van Van Boven.
Van Boven, die de traditionele Hollandse keuken maar ‘een beetje saai en zunig’ vindt, gaat te rade bij Nelly Lausberg van Os. Deze goed geluimde Haagse ging van 1956 tot 1958 naar de Huishoudschool, waar ze een stevig Hollands (stamp)potje leerde koken. De Huishoudschool, vaak spottend de Spinazie Academie genoemd, wordt er nogal eens van beschuldigd de Nederlandse keuken om zeep te hebben geholpen. De vermeende oorzaak: een ‘noodlottige combinatie van domheid, zuinigheid en amateurisme,’ doceert Van Boven. Tijd om dit imago wat op te vijzelen, want met een beetje culinaire basisvaardigheden is niks mis, zeker niet in ons kant-en-klare tijdperk.
Van Boven ontmoet Lausberg van Os in de Turkse supermarkt om de hoek, waar de Haagse al vijftien jaar boodschappen doet. Als de (Hollandse) aardappelen, gehakt en andijvie zijn ingekocht, slaan ze in Lausberg van Os’ keuken aan het koken. Moeiteloos lepelt Nelly haar huishoudschoolkennis op.
Het is de eerste stap naar het ‘AVG’tje van de toekomst’ waar Van Boven naartoe wil. Voor het zo ver is, duikt ze de geschiedenis in. Een bezoek aan culinair historicus Charlotte Kleyn leert dat de aardappels, vlees en groente ons helemaal niet zo met de paplepel zijn ingegoten als we denken. Pas na de Tweede Wereldoorlog raakte, met de groeiende welvaart, het eten van vlees in zwang.
In de keuken van knolselderijboer Ted Vaalburg test Van Boven of het ook anders kan. Hier schuiven Roos van de streekwinkel en haar drie kinderen aan voor een verrassingsmenu van zwarte bonenburger en knolselderijfrieten. ‘En, hoe vinden jullie het?’ wil Van Boven weten. ‘Nou, we zijn erg stil,’ zegt de oudste zoon lachend. Oftewel: dit smaakt naar meer.