Boerderijdieren, die gefokt zijn om zoveel mogelijk geld op te leveren, zijn over het algemeen niet de favoriete dieren van biologen. Ze worden gezien als de minder intelligente afstammelingen van hun stoere voorouders die in het wild leven en goed voor zichzelf kunnen zorgen. Een wild zwijn dwingt respect af, een roze vleesvarken veel minder. Maar is dat wel terecht?
Toen in 2021 in Tsjechië twee jonge wilde zwijnen in een vangkooi vast kwamen te zitten, liet de rest van de groep het er niet bij zitten. Ze bestormden de kooi net zolang totdat ze hun twee familieleden bevrijd hadden. Zouden tamme vleesvarkens ook hun soortgenoten bevrijden uit een benarde situatie, vroegen onderzoekers van het Duitse onderzoeksinstituut voor biologie van boerderijdieren FBN zich af. Ze zetten een experiment op om dat te testen. In het wetenschapsprogramma Focus is te zien dat een biggetje gescheiden wordt van zijn groepsgenoten en in een afgesloten compartiment wordt gezet, wat veel stress geeft bij het varken. Als ze willen kunnen de andere dieren met hun snuit de deur openen om de big te bevrijden. Dat doen ze vrijwel onmiddellijk. Onderzoeker Liza Moscovice vertelt in de documentaire: ‘We proberen te begrijpen wat de varkens hiertoe aanzet. Is het hetzelfde biologische mechanisme dat zorgt voor hulpvaardigheid en empathie bij mensen?’
De varkens deden ook mee aan een variant op het beroemde marshmallowexperiment dat al vaak met kleuters is gedaan. Op de tafel ligt één spekkie. De proefleider legt uit dat ze het spekkie direct mogen opeten maar als ze wachten tot de volwassene na een paar minuten terugkomt, krijgen ze er eentje extra. Een ongelofelijk moeilijke opdracht voor jonge kinderen en misschien ook wel voor volwassenen. Zouden jonge varkens het ook kunnen? In plaats van marshmallows gebruikt gedragsbioloog Sandra Düpjan appelmoes voor haar experiment en tot haar eigen verbazing zijn sommige biggen in staat om best even te wachten in ruil voor een grotere beloning.
‘Het is verrassend dat ze kunnen slagen voor de marshmallowtest want voorheen waren mijn ervaringen met varkens: ik, ik, nu, nu. Ze zijn niet goed in wachten.’ De komende tijd gaat Düpjan onderzoeken tot hoever de zelfbeheersing van varkens op te rekken is. Eén ding is haar nu al duidelijk: ‘Dit dier is meer dan alleen een worst. Het is een levend, gevoelig, intelligent wezen en zo moeten we het ook behandelen.’