‘Nergens sterf je zo prettig als bij ons,’ stelt journalist en schrijver Henk Blanken (1959) in zijn boek Beginnen over het einde. ‘Niemand hoeft in Nederland brakend van de pijn, mal van de angst of stikkend van benauwdheid dood te gaan. Wanneer het op euthanasie aankomt (…) zijn ze nergens zo barmhartig en tolerant als hier. Dat wil zeggen: zolang je niet gaat dementeren.’
Blanken schreef Beginnen over het einde in 2019. Op dat moment had hij zo’n acht jaar Parkinson, een progressieve hersenziekte die de kans op dementie aanzienlijk vergroot. Adelheid Roosen en Hugo Borst spraken hem rond diezelfde tijd voor de tweede serie afleveringen die ze destijds maakten over dementie. ‘Als je dement bent, wil bijna iedereen op enig moment eruit kunnen stappen,’ zei Blanken toen. ‘Je wil niet als een zombie eindigen.’
Ook in dit vierde seizoen van Roosen & Borst (Human) komt Blanken aan het woord. Lichamelijk gaat het inmiddels steeds slechter met hem, maar geestelijk is hij nog kwiek. Adelheid spreekt Blanken, samen met zijn dochter Nina, over het thema dat dit seizoen centraal staat: de dood. ‘Ik doe in mijn boek alsof het allemaal heel eenvoudig is,’ zegt Blanken, liggend op bed met Nina aan zijn zijde. ‘We moeten er gewoon over praten, zeg ik dan. Maar het is nogal wat om het over je eigen dood te hebben. En het blijkt dat ik dat zelf eigenlijk helemaal niet kan.’
Tot Blankens eigen ergernis worden zijn ogen troebel terwijl hij praat. ‘Dat verdomde volschieten ook altijd…’ zegt hij, met enige zelfspot in zijn stem. Dat ‘verdomde volschieten’ is een minder bekend symptoom van Parkinson. Dwanghuilen, wordt het genoemd.
In de nieuwe reeks Roosen & Borst, die vanavond van start gaat, bereiden Adelheid Roosen en Hugo Borst zich voor op ‘de laatste reis van hun leven’. Met humor en zelfrelativering stippelen ze, samen met hoofdpersonages als Blanken, de best mogelijke route richting het einde uit. Met de dood zelf kunnen de twee presentatoren prima leven. Maar omdat allebei hun moeders aan alzheimer stierven, is het vooral de weg ernaartoe die ze zorgen baart. Hoe doe je dat eigenlijk, ‘goed’ sterven?
Voor Blanken is het antwoord duidelijk. Het woord euthanasie stamt uit het Oudgrieks, schrijft hij in Beginnen over het einde. Het betekent ‘goede dood’. Blanken wil eruit kunnen stappen, juist op het moment dat hij zelf niet meer kan beargumenteren waarom. Maar ‘om diepdement te sterven moet je kennelijk kraakhelder zijn’ en daarom voert hij die argumenten nu vast op – voor het te laat is. Blanken pleit ervoor op tijd te beginnen over het einde. Het nieuwe seizoen van Roosen & Borst is een ode aan die boodschap.