Over vijf jaar kent iedereen Amanda Maxwell. Dat kan haast niet anders. Maar voorlopig weet nog niemand wie zij is. Harmonie-uitgever Jaco Groot las een verhaal van haar op/in het online tijdschrift Vice Magazine en was zo onder de indruk dat hij besloot haar verhalenbundel Nobody Told Me There'd Be Days Like These te laten vertalen. Die ligt nu in de winkel onder de titel Als ik dat had geweten.
Amanda Maxwell is een Nieuw-Zeelandse die in Australië woont. Hoewel de zinderende Australische hitte in veel verhalen uit de pagina's opstijgt, kan Maxwell net zo makkelijk een verhaal in Seattle situeren, of in Praag. Eigenlijk doet de locatie er niet toe. Wat je vooral treft is haar vermogen het complexe gevoelsleven van jongeren overtuigend te beschrijven. Soms zijn ze vijftien, soms twintig, vaak zijn ze eenzaam, onzeker of verward. Ze liggen op de plavuizen in de keuken als de hitte weer eens ondragelijk is. Of ze gaan surfen of snowboarden met vrienden. Maar ze kunnen ook een plekje laten wegsnijden uit hun gezicht omdat ze huidkanker hebben. Veel verhalen zijn min of meer plotloos. Het gaat om de sfeer, de dialoog, het neerzetten van een ongemakkelijke maar vaak o zo herkenbare situatie. Dat kan een aanvaring in de tram zijn met een stel vervelende crackheads, of een verjaarsfeestje van een veel te mooi meisje dat al een vriend heeft, of de weerzin die je voelt als een onsmakelijke zwerver tegen je aan begint te kletsen bij de bushalte.
De Nieuw-Zeelandse Amanda Maxwell schrijft graag over pubers en over de Australische hitte: 'Ik kon me niet voorstellen dat hitte zo'n isolerend effect kon hebben totdat ik naar Australië kwam.'
Hoop
We vroegen Amanda Maxwell waarom ze zo graag schrijft over jongeren.
'Ik hou van jongeren. Als ik terugdenk aan mijn eigen puberteit herinner ik me het gevoel van verwondering en verwachting dat ik toen had. Ik denk dat veel tieners dat gevoel van hoop hebben, of in elk geval onbewust voelen dat de toekomst voor hen openligt, ongeacht wat er in het heden gebeurt. Ik vind het leuk dat pubers compleet wild, vrij, opstandig, ongeremd, roekeloos, egoïstisch, belachelijk en dapper kunnen zijn, of misschien zelfs al die dingen tegelijkertijd, omdat de toekomst er is, als een soort vangnet. Ik denk dat je dat gevoel verliest naarmate je ouder wordt, maar dat je je nog wel kunt herinneren hoe dat voelde.'
Dialoog is een van de moeilijkste dingen als je schrijft over pubers. Het klinkt al heel snel geforceerd. Hoe slaag je erin jouw personages zo authentiek te laten klinken?
'Het hangt een beetje van het personage af, maar meestal gaan dialogen me betrekkelijk goed af. Ik luister graag mensen af.'
Veel verhalen zijn min of meer ongedateerd. Ze kunnen zich net zo goed in 1990 afspelen als in 2010. Is dat een bewuste keus?
'Ik denk dat ik wil dat de lezer zich voorstelt dat het verhaal zich afspeelt in de periode dat hij zelf die leeftijd had.'
Het Australische weer lijkt een bron van inspiratie. Ben jij je meer bewust van de hitte omdat je uit Nieuw-Zeeland komt?
'Nee, ik geloof niet dat het aan mij ligt! Het kan heel, heel erg warm zijn in Australië. Ik heb een tijdje in noord-west Australië gewerkt, waar het dagelijks over de 45°C is. Soms zelfs 50°C. Toen ik in Nieuw-Zeeland woonde, droomde ik erover om ergens te wonen waar het warmer en zonniger was, maar ik had me niet gerealiseerd dat warmte ook benauwend kan zijn. In Perth is het middenin de zomer zo heet dat mensen binnen blijven met de gordijnen en zonwering dicht om de hitte buiten te sluiten. Ik kon me niet voorstellen dat hitte zo'n isolerend effect kon hebben totdat ik naar Australië kwam
Zijn er eigenlijk grote cultuurverschillen tussen Australië en Nieuw-Zeeland?
'Geen enorme, maar er zijn wel verschillen. Ik heb het gevoel dat Australië meer wordt beïnvloed door de Amerikaanse cultuur dan Nieuw-Zeeland. Australiërs lijken meer te houden van dingen die een extremer zijn, brutaler, overdrevener. Nieuw-Zeeland is wat subtieler en excentrieker.'
De meeste van je verhalen zijn min of meer plotloos. Het gaat om de sfeer. Vind je plots niet nodig?
'Mijn langere verhalen hebben wel een losse plot, maar de kortere zijn vaak meer een verkenning van een situatie en de verschillende dimensies daarbinnen. In die verhalen is geen ruimte voor een plot. Ik denk dat plots nodig zijn voor romans en films, maar niet altijd voor korte verhalen.'
Korte verhalen zijn een lastig genre om te verkopen. Uitgevers zijn terughoudend in het uitgeven ervan want lezers kopen liever romans. Ergert die houding jou?
'Het is jammer dat korte verhalen niet populair zijn bij uitgevers, maar ze zijn in elk geval altijd nog populairder dan poëzie! Korte verhalen werken voor mij zowel praktisch als creatief goed. Praktisch omdat ik nooit langer dan een paar uur de tijd heb om te schrijven, dus het is moeilijk om dan aan langere dingen te werken. Creatief omdat ik houd van de uitdaging die de beperking van een kort verhaal biedt.
Ik lees ook heel graag korte verhalen en voel me gesterkt door het internationale succes van de verhalenbundel The Boat, van de Australische schrijver Nam Le. Die is het afgelopen jaar heel succesvol geweest. Het is een prachtige verhalenbundel die heel goed verkoopt.'
Wij hebben hier lange, donkere winteravonden om te lezen. Jullie niet. Hoe is het literaire klimaat in Australië eigenlijk? Wordt er wel gelezen?
'Ik weet niet of mensen in Australië veel lezen vergeleken met mensen in andere landen, maar ik vermoed dat we waarschijnlijk minder lezen. Het land is zo mooi en het weer is het grootste deel van het jaar zo heerlijk dat mensen hun vrije tijd zoveel mogelijk buiten doorbrengen. Maar er zijn hier wel goeie onafhankelijke boekhandels en literaire festivals en de weekendkranten staan vol met recensies en literair nieuws, dus het is niet zo dat niemand hier leest.'
Je komt naar Crossing Border. Hoe vind je dat soort publieke optredens?
'Doodeng!'
Amanda Maxwell – Als ik dat had geweten (vertaling: Baukje Verheij), uitgeverij De Harmonie