De tijd dat schrijvers konden volstaan met het achter hun bureau concipiëren van meesterwerken die hen als vanzelf beroemd en rijk zouden maken is definitief voorbij. Ze worden nu door hun uitgever geacht, of geprest, persoonlijk op te draven om hun werk aan de man te brengen, het liefst op tv en op een afgeleide manier, want publiek en kijkcijfers vang je via de persoon van de auteur en niet via zijn boek. Maar een schrijver is logischerwijs meestal geen prater; lang niet iedere auteur is televisiegeniek, zodat je op de buis, ook in de Boekenweek, veel usual suspects ziet verschijnen. Intussen weet het publiek niet beter, maar veertig jaar geleden was Gerard Reve zowat de eerste die verkondigde dat hij een winkel had en dat de schoorsteen moest roken. In interviews en op tv prees hij zijn jongste boek met prijsvermelding aan – wat toen nog tamelijk ongepast werd gevonden.
In die traditie staat ook Tom Lanoye, voor hem is uitventen een vanzelfsprekendheid. Zijn vader en moeder, een amateuractrice, hadden een slagerswinkel, waarin de ‘slagerszoon met het brilletje’ leerde hoe de vleeswaar aan de man te brengen. Het door Guido de Bruyn voor de VRT gemaakte portret van schrijver, acteur en ondernemer Lanoye, uit te zenden door de NTR in Het uur van de wolf, heet dan ook Mag het iets meer zijn? Dat Lanoye – als eerste Vlaming in 23 jaar – het Boekenweekgeschenk 2012 schreef, vormt de aanleiding. De film vertelt zijn levensverhaal, van recalcitrant joch tot gearriveerd schrijver die vrijwel alle genres beheerst, en leidt de kijker langs belangrijke gebeurtenissen en plekken uit zijn leven.
Zo ontstaat het beeld van een man die zich, voorzien van een uitgebreide collectie hippe brillen, overal nadrukkelijk manifesteert. Als twintiger, bezig met zijn eerste roman, besloot hij al zijn teksten niet alleen te schrijven maar ook te performen. Ook van zijn huwelijk – in 1996 trouwde Lanoye met René Los – werd een mediagebeurtenis gemaakt, in de hoop daarmee het taboe op het homohuwelijk te doorbreken. Zijn moeder heeft nog steeds grote moeite met het feit dat haar zoon homo is (‘vuiligheid’), zoals uit een zowel geestig als schrijnend fragment blijkt. Daarover gaat zijn in 2009 verschenen roman Sprakeloos, die door hem aan het eind van de Boekenweek, op 21 maart, in het Amsterdamse Carré op de planken wordt gebracht.
Het uur van de wolf, maandag 12 maart op Nederland 2, 23.05-0.00 uur
Schrijver en acteur Tom Lanoye is in alles uitgesproken en daarmee verzekerd van aandacht.