'De fluitspeler' van Ron Rash is een meeslepend, filmisch verhaal over een jonge vrouw in een vijandige omgeving. ‘Ik hoop dat mijn landschap voelt als een personage.’

Als hij straks weer thuis is, neemt hij eerst een paar dagen vrijaf om lekker buiten te zijn. Zijn hoofd leegmaken in de wildernis. Maar nu zit Ron Rash nog in zijn Amsterdamse hotel. Een wat onhandige, slungelige man van 59 die niet gemaakt is voor het stadsleven.
Een uurtje naar het Van Gogh Museum, dat is eigenlijk wel genoeg stad voor hem. Thuis, aan de rand van Great Smoky Mountains National Park in het zuiden van de Verenigde Staten, zijn er dagen dat hij niemand ziet of spreekt. Uren zit hij ongestoord te werken, en als hij vastloopt kan hij door de bergen dwalen zonder een sterveling tegen te komen. Soms verdwaalt hij zelfs in dit ruige gebied, waar geen aangeharkte paadjes en wegwijzers zijn. Dan volgt hij gewoon een stroompje, en zo vindt hij de weg terug wel weer.
Drie jaar geleden, toen Serena net verschenen was, spraken we hem ook. Het plotselinge succes van die geweldige roman had hem overrompeld. Ineens telde hij mee. Daarvoor werd hij toch vooral als een provinciale schrijver beschouwd. Iemand die het dichtbij huis zocht. Alsof dat geen prachtige literatuur zou kunnen opleveren. Philip Roth kijkt ook niet veel verder dan zijn achtertuin in Newark, maar wordt die ooit een provinciale schrijver genoemd? Serena, over een spijkerharde vrouw die met harde hand regeert over een afgelegen houthakkerskamp, werd een bestseller. Susanne Bier tekende voor de verfilming, met Oscarwinnares Jennifer Lawrence in de hoofdrol. Een geheid succes.

Wijnvlek
Rash is natuurlijk blij met alle aandacht voor zijn werk. En hij hoopt dat de film, die in december in Nederland te zien zal zijn, hem nieuwe lezers oplevert. Maar het succes heeft geen ander mens van hem gemaakt. Hij ziet er even sjofel uit als altijd, en is nog net zo innemend en bescheiden.
‘Ik was vooral blij met die film omdat ik een voorschot kreeg toen ze een optie namen op het verhaal. Met dat geld heb ik mijn huis afbetaald. Ik denk niet dat mijn leven ingrijpend zal veranderen door die film. Bovendien, ik woon zo afgelegen, zelfs als mensen me zouden willen vinden, lukt ze dat niet.’
Thuis, in de Appalachen, werkt hij intussen gestaag door. Zijn nieuwe roman The Cove, vertaald als De fluitspeler, is opnieuw een zeer meeslepend, filmisch verhaal over een jonge vrouw in een vijandige omgeving. Maar Laurel lijkt niet op Serena. Ze is warm en intelligent en nieuwsgierig naar de wereld buiten het duistere dal waar ze woont. Laurel heeft de pech geboren te zijn aan het eind van de negentiende eeuw, in een streek waar iedereen die afwijkt verdacht is. En zij is geboren met een grote wijnvlek. De bijgelovige bevolking denkt dat Laurels ouders zo jong gestorven zijn door haar toedoen. Geen mens komt haar en haar broer Hank ooit opzoeken op de boerderij die hun ouders ooit begonnen op deze vervloekte plek: een dal tussen de bergen, waar nooit zonlicht komt en dat zelfs door de Cherokees, die hier vroeger woonden, al gemeden werd. In de stad worden Laurel en Hank bespuugd en bekogeld met rotte eieren.
Dit eenzame meisje hoort op een dag betoverend mooie muziek vlakbij de rivier waar ze de was doet. Tussen de struiken door glurend ziet ze een haveloze man op een zilveren fluit spelen. Met dit ene beeld in zijn hoofd begon Ron Rash aan zijn roman, die hij zijn moeilijkste tot nu noemt.

Bramentaart
‘Het was een verschrikkelijk boek om te schrijven. Ik begon er direct na Serena aan. Dat was zo’n intens boek. Maandenlang heb ik acht tot tien uur per dag zitten schrijven. Ik was gewoon geobsedeerd door dat verhaal. The Cove zou zich deels in Duitsland en New York afspelen. Ik had daar al veel research voor gedaan, maar uiteindelijk heb ik al die passages weggegooid. Het paste gewoon niet. Ik realiseerde me dat het verhaal zich alleen maar moest afspelen in dat dal. Het landschap moet het boek domineren. Op elke bladzijde.’
De gedetailleerde beschrijvingen van Laurels huishoudelijke bezigheden doen denken aan die in de Kleine Huis-boeken van Laura Ingalls Wilder. Hoe ze een bramentaart bakt, onkruid wiedt en de overhemden van haar broer verstelt, het wordt haast liefdevol verteld. Dat maakt de sfeer in dit boek totaal anders dan die in het grimmige Serena. Toch zit er ook in dit verhaal spanning genoeg, als blijkt dat de fluitspeler die Laurel in huis neemt, een Duitser is. Het is 1917, de Eerste Wereldoorlog is in volle gang. Iedereen is vervuld van haat jegens alles wat Duits is. Hoezeer je Laurel haar geluk ook gunt, je voelt als lezer vanaf de eerste pagina dat het niet goed gaat aflopen. Rash slaagt erin dit suffe provinciestadje en de bergen eromheen zo levendig op te roepen dat je het gevoel hebt met je neus bovenop de gebeurtenissen te staan. ‘De lezer moet het voor zich zien, erbij zijn. Landschapsbeschrijvingen kunnen heel saai zijn, maar ik hoop dat mijn landschap voelt als een personage. Het gedraagt zich als een zelfstandige kracht in het verhaal.’ En zo gaat ook dit boek weer over die bergen in North Carolina, waar Rash al bijna zestig jaar woont.
‘Naarmate je ouder wordt, ga je de wereld om je heen met andere ogen bekijken. Het gekke is dat ik het landschap nu meer waardeer dan toen ik jonger was. Susanne Bier heeft een groot deel van Serena in Tsjechië gefilmd, maar gelukkig ook een paar scènes in de Smoky Mountains gedraaid. Daar ben ik blij om, want ik zie meteen of het mijn bergen zijn. De Appalachen zijn veel groener dan Europese bergen.’