Dries Muus (HP/De Tijd)
Het eerste boek dat me te binnen schiet is Een nagelaten bekentenis van Marcellus Emants. Een aangrijpende biecht van een schuwe, mensenhatende hoofdpersoon die zijn vrouw heeft vermoord. Je blijft gefascineerd naar hem luisteren - vol afschuw, maar tegelijkertijd ook vol begrip. Dat is de spagaat waar Emants je van begin tot eind in dwingt, en dat is wat het zo'n spannende leeservaring maakt: dat je zo'n enorm gefrustreerd, naar mens eigenlijk verdacht goed begrijpt.
Weinig Nederlandse romans zijn geschreven in zo'n dwingende toon, en bevatten zoveel aansprekende en citeerbare zinnen. Een klassieker die het verdient om nog honderden jaren gelezen te worden.
Anton de Goede (VPRO)
Heere Heeresma, Een jongen uit plan Zuid '38 - '46. Omdat dit in 2005 verschenen boek, hoewel het prachtige kritieken oogstte, tot dusver door veel te weinig lezers werd opgemerkt en de in 2011 overleden auteur het verdient nog jaren lang niet vergeten te worden.
Men bedenke zich, zoals het in dit boek geschreven staat, dat in de Babylonische talmoed al werd opgemerkt dat de mens twee keer sterft. Eerst gaat hij dood en dan raakt hij vergeten. Heeeresma, die in het boek een monument opricht voor de vermoorde Joden uit de buurt van zijn jeugd voegde daar aan toe: 'Uit verzet werd dit boek geschreven'.
Sebastiaan Kort (NRC Handelsblad)
Volgens mij is die actie tamelijk absurd. Allereerst lijkt het doel er niet van te zijn om nieuwe lezers te werven, maar om de smaak van de mensen die toch al lezers zijn (kopers van boeken, bezoekers van bibliotheken) bij te stellen. De achterliggende gedachte is toch: 'Ja, u heeft al een boek, maar neemt u van mij aan dat dit veel beter is.' Wanneer men lezers had willen werven, dan zou men het boek in kwestie bij de Smullers hebben laten uitdelen, en niet in bibliotheken. Wie naar de spelregels van de actie kijkt, en het rijtje titels op zich in laat werken dat de afgelopen jaren centraal stond (met uitzondering van Jacoba van Velde), kan niets anders concluderen dan dat hier het verbond van leraren Nederlands achter zit. Om de vraag te beantwoorden moet ik me dus afvragen welk boek ik vroeger voor de leraar las, maar dat gaandeweg van mij werd en waarvan ik me nu niet kan voorstellen dat anderen dat niet zo zullen ervaren. Zonder enige twijfel kom ik dan uit bij een boek van Gerard Reve. En dan zou ik Nader tot u nemen, omdat je daarmee ook meteen iets voor de poëzie doet.
Arjan Peters (de Volkskrant)
Dat moet Willem Mertens' levensspiegel worden, van J. van Oudshoorn. De roman is dan precies 100 jaar oud, en van een somberheid die vitaler is dan welk optimisme ook. Als de CPNB dit aandurft, zou ze lef tonen. Het zal dan ook wel niet gebeuren.
Marja Pruis (De Groene Amsterdammer)