1981. Nuala Ní Dhomhnaill loopt langs de boekenstands op een literair festival, en ziet ineens haar eigen boek liggen: haar titel, en haar naam erop. Ze wist van niets. Ze had het manuscript weliswaar opgestuurd naar een uitgeverij, maar had niets meer van hen gehoord. En nu lag het daar. Dhomhnaill kocht twee exemplaren.
‘Ik ben de auteur,’ zei ze tegen het kassameisje, ‘Kan ik misschien korting krijgen?’
Het meisje wierp een blik op de achterflap. ‘Je lijkt niet eens op haar.’
Ierse literatuur is cultureel kapitaal, maar als schrijver ben je niets waard, wil Dhomhnaill hiermee zeggen. Natuurlijk is het soms verdrietig, maar ze lijkt het naast zich neer te hebben gelegd. ‘If I wrote in English I’d be fashionable and profitable, but oh well.’ Ze heeft er nu eenmaal niet voor gekozen in het Iers te schrijven – de taal koos haar.
Dhomhnaill en Jaap Scholten vertellen op een Zomergastenachtige manier over hun steden: Dublin aan de ene kant, en aan de andere Boedapest. Scholten kiest beelden van Hongaarse vluchtelingen en een fragment uit zijn serie Oostwaarts, maar ook een registratie van de Missverkiezing 1932 ('Een soort veekeuring', aldus Scholten). Zijn oudoom Chuck (de hoofdpersoon van Horizon City) zou later met haar trouwen.
Zo introduceert City2Cities Budapest en Dublin, maar ook het concept van de stad als creatieve ontmoetingsplek. Geen wonder dat de openingslezing wordt gegeven door Leo Hollis, die de stad wil redden van haar slechte imago. Steden zijn goed voor ons, betoogt hij: ze maken ons fitter, gelukkiger en creatiever. ‘You don’t lose yourself in a crowd, you become part of a crowd and then you become more than yourself.’ Een beetje zoals in het werk van Diederik Rijpstra:
Dublin en Boedapest waren nog nooit zo dichtbij. De twee steden staan dit jaar centraal op internationaal literatuurfestival City2Cities in Utrecht, waar o.a. Edna O'Brien en György Kónrad te gast zijn.
Het verhaal van twee steden
Het openingsweekend van City2Cities was ‘uitverkocht’ (de meeste onderdelen zijn gratis). Reserveer hier een plaats voor het festival, dat nog tot en met zondag 13 april duurt.
Wim Brands ging in gesprek met György Konrád
Nog niet zo lang geleden mocht ik Edna O’Brien interviewen, de schrijfster van een van de meest beklemmende boeken die ik ken, In het woud. Ik stelde een vraag en vergat vervolgens alle denkbare andere vragen want toen O’Brien begon te vertellen verhuisde ik mentaal naar achterin de zaal om ademloos te luisteren. Ze bestaan, schrijvers die kunnen schrijven en vertellen.
Met György Konrád verging het me ook zo, op zondagmiddag 6 april tijdens het Utrechts literatuurfestival City2Cities dat dit jaar haar stralen op Boedapest en Dublin richt. Konrad hield een indrukwekkende Belle van Zuylenlezing waarna ik hem vroeg of hij het met de Duitse filosoof Peter Sloterdijk eens was dat de vraag Waar ben ik? veel interessanter is dan Wie ben ik? (niet in de laatste plaats omdat je jezelf de laatste vraag meestal stelt als het veel te laat is, als je al diep in de problemen zit). Konrád knikte, hij was het met Sloterdijk eens en begon vervolgens aan een indrukwekkend verhaal over steden, adressen, het verleden, dorpen. Ik moest ook weer even aan Edna O’Brien denken. Die overigens op zondag 13 april te gast is op City2Cities.
- Wim Brands
Mis het niet!
De redactie van vpro.nl/boeken tipt:
1. De festivaldag in Paushuize. Zondag 13 april. Met o.a. Edna O'Brien, Per Petterson en het James Joyce panel.
2. Op donderdag 10 april: nu al het Literaturfest van Utrecht: de Literaire Nachtclub. Met 'de beste podiumschrijvers': Tao Lin, Herman Brusselmans en Maartje Wortel.
3. Verhalen over vertalingen in de Filter Vertaalprijs 2014. Met de vertalers van o.a. De Cirkel (Dave Eggers) en Don Juan (Lord Byron). Dinsdag 8 april.
4. De avond van Gerrit Komrij. Vrijdag 11 april met onder meer optredens van Ingmar Heytze en Alexis de Roode.
5. Het debuut van NK Slamwinnaar Daniël Vis, Crowdsurfen op laag water, wordt zaterdag 12 april gepresenteerd op het festival.