10 Hoogtepunten uit 10 jaar Boeken

Pier en Oceaan van Oek de Jong is een van de mooiste Nederlandse romans van deze eeuw. Oek de Jong debuteerde in 1979 met Opwaaiende Zomerjurken en publiceerde in totaal vier romans, allemaal van topniveau. Pier en Oceaan is een familiegeschiedenis, maar ook een geschiedenis van Nederland in de periode 1944-1971. Het speelt zich grotendeels af in Goes en omgeving in een prachtige schrijfstijl met de helderheid van een zomerse dag in Zeeland. Bij Wim Brands vertelt hij over zijn drijfveren om dit boek te schrijven. Ook interessant: Een later interview van Wim Brands met Oek de Jong over wat alleen de roman kan zeggen.

Eerst stootte het me af, zo’n rijkelijk behaarde dichter die de halve dag op terrassen naar mooie serveersters zit te loeren, in de vaste overtuiging dat die meisjes zijn avances buitengewoon op op prijs stellen. Maar er is meer in dit boek, een vertelling met verschillende lagen rond het thema immigratie. Over de luxe emigratie van de schrijver zelf van Leiden naar Genua, over de emigratie van 16 miljoen Italianen rond het jaar 1900 naar de Verenigde Staten, met Genua als belangrijkste vertrekhaven, en over een Afrikaanse vluchteling die door bemiddeling van mensenhandelaren via Libie en Lampedusa in Genua belandt.

Vorige week zag ik de klassieke Hitchcock-film Vertigo in het Amsterdamse filminstituut Eye. Mooi om een filmklassieker in zo’n kopie van hoge kwaliteit op groot doek te kunnen in de prachtige entourage van Eye. Nog mooier om er een inspirerend betoog vol details en eye-openers bij te lezen van Paul Verhoeven in dit boek. Vertigo is een favoriet van Verhoeven, het boek is zelfs aan Hitchcock opgedragen. Het is een serie prachtig geïllustreerde artikelen van Rob van Scheers, eerder verschenen in de Volkskrant.  Zie Wim Brands in gesprek met het duo, met filmfragmenten en Verhoeven die vertelt waarom er nooit kinderleed in zijn films zit en waarom hij alle sexscenes eerst zelf ooit gedaan moet hebben.

De verhalen van F. B. Hotz behoren tot de absolute hoogtepunten van de Nederlandse literatuur uit de 20-ste eeuw. Het zijn verhalen met veel jazz, stijlvolle auto’s en mooie, maar fatale vrouwen, veelal spelend in de jaren twintig. De sfeer van The Great Gatsby, maar dan in Nederland. Toch is hij voor het grote publiek altijd een onbekende gebleven. Hotz kwam nooit op televisie en hij gaf zelden interviews. Daar had hij een reden voor. Hotz had een geheim. Dat geheim wordt onthuld in de biografie die Aleid Truijens over hem schreef. Een biografie die leest als een roman.

Arnon Grunberg is de beste Nederlandse schrijver van de afgelopen tien jaar. Niemand schreef zo’n indrukwekkende stapel boeken. Wat is zijn beste boek? Voor mij is dat Huid En Haar. Dat boek is op een directere manier autobiografisch dan zijn meeste werken en geeft een boeiend kijkje in hoe hij in het leven staat.

Bekijk deze aflevering >>

Het was Wim Brands zelf die mij wees op dit interview met David Grossman, als een van de gesprekken die hij zelf het meest geslaagd vond. En wat een indrukwekkend gesprek is dit inderdaad, al blijkt indrukwekkend niet het juiste woord. Wim Brands en David Grossman lezen beiden een fragment voor, waarna zij David Grossman’s boek bespreken dat gaat over een van de allermoeilijkste onderwerpen: Ouders die een kind verliezen. David Grossman verloor zijn zoon als militair in het Israelisch leger. Het lukte Grossman aanvankelijk niet om daar woorden voor te vinden. Er was vooral stilte. Zwijgen. En toch lukt het hem uiteindelijk alsnog, schrijft hij een boek en wordt dit een heel waardevol gesprek. Over innerlijke ontmoetingen met mensen die er niet meer zijn. Over een boek dat mensen helpt woorden te vinden voor de dood. Ik heb dat boek nog niet gelezen, maar ik ga het wel lezen.

Een leven in een boek dat wilde Jennifer Egan. Zoals Marcel Proust deed in A La Recherche Du Temps Perdu. Maar dan gecomprimeerd in een veel kortere roman. Ze deed het in A Visit From The Goon Squad, een boek waarin het perspectief in ieder hoofdstuk bij een andere personage ligt, maar toch is er een hoofdpersoon. Één hoofdstuk is zelfs vormgegeven als Powerpoint presentatie. Veel popmuziek ook in dit boek. De Goon Squad, dat zijn mensen uit je verleden, vrienden, collega’s en klasgenoten die je nooit meer ziet, maar die soms toch ineens weer opduiken in je leven, wat tot verrassende confrontaties kan leiden. Leuk weetje: Jennifer Egan is de ex van Steve Jobs.

Joseph O”Neill komt uit Ierland, bracht zijn jeugd door in Nederland en woont in New York. Daar woont hij zelfs in het Chelsea Hotel, door hem omschreven als een dorpje in New York. Waarom in dit hotel, dat halfvol zit met vaste bewoners en halfvol met toeristen? Vooral zijn vrouw wordt heel blij daar. Zoals je blij kunt worden van heel New York, een stad waar je je altijd welkom voelt en waar het na een paar dagen al voelt alsof je in de gemeenschap bent opgenomen. Zo anders dan Nederland.

Het Chelsea Hotel was een van mijn lievelingsplekken op aarde. Ik kwam er heel graag. Home away from home. Maar er is iets veranderd in New York. Het Chelsea Hotel is al sinds 2010 gesloten. Het wordt ingrijpend verbouwd door investeerders die vinden dat het rendement te laag is. Zoals investeerders en het grote geld steeds meer de toon zetten in New York. Het bouwen van fancy restaurants en fancy modehuizen bereikt er een steeds hogere graad van perfectie, om de hoek wonen mensen in een doos.

Jospeh O’Neill vertelt Wim Brands over The American Dream, door hem samengevat als: Je werkt hard, dan word je rijk en dan word je blij. Maar hij stelt vast dat arbeid er heden ten dage eigenlijk niets meer mee te maken heeft. Zijn volgende gaat over globalisme, hij onthult het hier vast. Wanneer zou het uitkomen?

Prachtige beelden. Het beeld van zijn eerste herinnering: zijn grootvader die naar het Jappenkamp vertrekt. Het beeld van de laatste pagina’s van zijn laatste boek: een oude men die voorover in een zwembad valt. En ze praten over het gigantische schrijversleven dat zich tussen die twee beelden heeft afgespeeld. Beroemde boeken van Jeroen Brouwers worden aangestipt: Bezonken Rood, over zijn jeugd in het Jappenkamp en De Laatste Deur over zelfmoord in de literatuur. Maar het gaat vooral over zijn laatste boek Bittere Bloemen, een boek over een oude man op een cruiseschip en zijn strijd met de vergankelijkheid. Indrukwekkend geschreven en tegelijkertijd bijna te pijnlijk om het mooi te kunnen vinden.

Waar gaat het nu echt om in het leven? Wat heb je van het leven geleerd? Die vragen houden Rob Riemen bezig en hij neemt ze heel serieus. Daarom maakte hij een rondgang langs tot de verbeelding sprekende, seniore intellectuelen om naar hun levensverhalen te luisteren. Dat levert een inspirerend boek op, ideaal om zo af en toe eens een hoofdstuk uit te lezen. Ik vind Rob Riemen een indrukwekkende man. Hij stond op tegen Geert Wilders, schreef zelfs een boek om te onderbouwen dat zijn gedachtengoed wel degelijk nauw verwant is met het fascisme. We haalden hem met dat verhaal naar de 3FM-studio en naar Lowlands.

Bekijk deze aflevering >>