De jong gestorven schrijver Frans Kellendonk krijgt brieven van collega’s uit het heden.

Het is 25 jaar geleden dat schrijver Frans Kellendonk (1951-1990) overleed, op 39-jarige leeftijd. In Frans Kellendonk en de anderen, een eenmalige, drie uur lange radio-uitzending voor de vpro, maken Anton de Goede en Jeroen van Kan de balans op. Wat is de nalatenschap van de auteur? Speelt zijn werk nog een rol van betekenis voor jonge schrijvers van nu?

Het is bovenal de stijl die zijn werk nog steeds zo aantrekkelijk maakt, vinden zowel Merijn de Boer (1982) als Thomas Heerma van Voss (1990), respectievelijk acht en een paar maanden oud toen Kellendonk overleed. Ze schreven postuum een brief aan de auteur, mede naar aanleiding van het verschijnen van het boek De brieven, waarin een ruime selectie is opgenomen van de brieven die Kellendonk schreef aan uitgevers, vrienden en collega’s.

Elke zin in het oeuvre van Kellendonk is met uiterste precisie gecomponeerd. Datzelfde geldt voor de tekst als geheel, compositie speelt altijd een belangrijke rol. In een essay in de bundel De veren van de zwaan schrijft Kellendonk over het werk van Bordewijk, een stuk waarin hij zich ook in zijn eigen literaire kaart laat kijken. Bordewijk, zo schreef hij, ‘was, als schrijver, niet muzikaal genoeg om zijn langere boeken in beweging te krijgen.’ Bordewijks vrouw was componiste, hijzelf speelde niet onverdienstelijk viool en piano, hij ‘schreef in een huis waar muziek even vanzelfsprekend was als eten en drinken en toch was hij geen muzikaal schrijver.’

Niet verwonderlijk dat Kellendonk zo de nadruk legt op muzikaliteit als belangrijke eigenschap voor een auteur. Zijn proza is bij uitstek muzikaal. Niet verwonderlijk daarom ook dat de hoofdgast in Frans Kellendonk en de anderen pianist en dirigent Ed Spanjaard is, een goede vriend van de schrijver. Hij zal ook muziek laten horen die een belangrijke rol heeft gespeeld in het leven van Kellendonk.

‘De stijl is het lichaam van de schrijver’ is een citaat van Kellendonk dat we terugvinden in het boek De figuur in het tapijt van Daniël Rovers. Daarin schrijft hij uitgebreid over de auteur en over de figuren die in het tapijt van zijn oeuvre zijn te ontdekken. Rovers vertelt erover in de uitzending, waarin ook gesprekken met schrijver Oek de Jong, mede­samensteller van het brievenboek en goede vriend van Kellendonk, en met Arie Storm, die aanvankelijk een biografie zou schrijven van de auteur, maar die dit najaar in plaats daarvan een roman publiceert onder de titel Het laatste testament van Frans Kellendonk. Uiteraard is ook Kellendonk zelf te horen in opnamen uit het vpro-archief.

Thomas Heerma van Voss, Merijn de Boer en Daan Doesborgh lezen de brieven voor die ze aan Kellendonk schreven. Postume post die hem door de ether zal worden nagezonden.
 

Thema-avond: Frans Kellendonk
NPO Radio 1, 11 juli, 19.00-22.00 uur