Versnipperd zelfportret

Niet dat Thomas Heerma van Voss (1990) niet gewend is aan lof. Na zijn debuutroman, De allestafel (2009), werden ook Stern (2013) en de verhalenbundel De derde persoon (2014) goed genoeg ontvangen om hem te laten prijken op literairetalentenlijstjes in de Volkskrant en NRC Handelsblad, en in HP/De Tijd te worden uitgeroepen tot ‘wonderkind’.

Maar vóór de schrijver was er al de muziekfanaat Thomas Heerma van Voss, die op zijn zevende met zijn vader zijn eerste concert bijwoonde (Skunk Anansie op Lowlands) en kort daarop het genre ontdekte dat hem als puber al tot de hiphopzendeling maakte die hij voor sommigen dus nog steeds is.

Precies andersom gaat het eigenlijk in een van de drie hiphopstukken, ‘Mijn roman over Golden Boy’, een kleine kroniek van de fansite Hiphopleeft die hij als zestienjarige begon, én een ontroerende ode aan een van de schrijvende vrijwilligers daarvoor: Rob van den Aker. Een uit gêne voor zijn door een zeldzame vorm van bloedarmoede gele huidskleur teruggetrokken jongen die, dankzij zijn muziekpassie en contact met gelijkgestemden, steeds verder uit zijn veilige schulp van internetfora kroop. Tot hij, voor zijn veel te vroege dood, uitgroeide tot een geliefde mascotte van de nederhopscene.

Muziek als reddingsboei dus. Iets wat je de durf geeft je te uiten en werelden buiten jezelf te ontdekken. Zaken die eveneens een rol spelen in ‘Op zoek naar de Ghetto Bill Gates’ en ‘De kunst van het verleiden’.

Het eerste is níét dat door Van Dis genoemde interview met Master P, maar een verrassend onderhoudende making-of ervan. Een verslag van zijn reis naar New Orleans, waar hij zijn jeugdheld trillend van de zenuwen ontmoette. En een portret van de stichter van No Limit Records, die in de jaren negentig steenrijk werd met het uitventen van kwalitatief beroerde, snoeiharde gangstarap, gemaakt door een legertje uit de gruwelwijk Calliope Projects geplukte ‘soldiers’. Ondertussen beschrijft Heerma van Voss hoe hij verslaafd raakte aan die platen, zich zó met die stoere, schaamteloze geweldscultus identificeerde dat hij als twaalfjarig jongetje met twee gymnasiumvriendjes OZG oprichtte, de Oud-Zuid Gangsters, en doodernstig teksten in de microfoon brulde als: ‘Hier in Oud-Zuid gaat het er hard aan toe / We staan op de straathoek, bivak over het hoofd en ’s nachts slaan we toe.’

Potsierlijk, uiteraard. Maar dat de schrijver zijn verlangen-van-toen om die andere identiteit aan te nemen wél serieus neemt, maakt het bijna net zo onweerstaanbaar als ‘De kunst van het verleiden’. Het verbijsterende levensverhaal van rapper Tim ‘Tim Dog’ Blair, die in 1991 één hit scoorde (‘Fuck Compton’), als zelfverklaard geweten van de hiphop woedend afgaf op commerciële collega’s, maar in het tv-programma Dateline vervolgens werd ontmaskerd als oplichter die internetdates fortuinen aftroggelde.

Tekst loopt verder onder de afbeelding.