Verslavende familiekroniek

In de biografie die Artemis Cooper over Howard schreef, is een brief opgenomen waarin Amis haar vroeg terug te komen. Pas toen ze weg was, realiseerde hij zich dat de vrouw aan wie hij zich jarenlang mateloos had geërgerd toch wel kwaliteiten had. Howard had hem vooraf niet ingelicht over haar vertrek, maar liet hem per brief weten dat hun huwelijk voorbij was.

Nadat hij tevergeefs had gewacht tot ‘the old bitch’ met hangende pootjes terugkwam, stuurde hij haar een briefje: ‘Op het laatst was het leven met jou niet echt leuk meer, maar het was beter dan het leven zonder jou. Ik mis je vreselijk, veel meer dan ik had kunnen denken.’ Waarna hij informeerde op welke voorwaarden ze bereid zou zijn terug te komen.

Achteraf kun je vaststellen dat het een godswonder is dat Howard niet op zijn smeekbede inging, want ze heeft haar leven lang een groot talent gehad om verkeerde keuzes te maken, zeker als het ging om de mannen in haar leven. Daar waren er veel van, want Jane Howard was zo’n verpletterende schoonheid dat vrijwel elke man die ze ontmoette binnen tien minuten met haar naar bed wilde.

Ze versleet een eindeloze reeks minnaars, maar bleef tot haar dood op zoek naar die ene man die echt en blijvend van haar zou houden. Uit de biografie van Cooper rijst het beeld op van een pijnlijk onzekere vrouw die altijd zou blijven lijden onder het gebrek aan liefde en waardering van haar moeder.

Dit is het moment waarop Cazalet-lezers wakker moeten worden: Howard modelleerde Louise naar zichzelf, met de schuinsmarcherende Edward als vader en de ongenaakbare Violet alias Villy als moeder. Ook haar grootouders figureren vrijwel als zichzelf in de boeken. De rest van de Cazalets is hooguit losjes gebaseerd op bestaande familieleden.

De levensloop van Louise Cazalet loopt vrijwel parallel aan die van Jane Howard. De mooie oudste dochter uit een vermogende familie van houthandelaars wil actrice worden, maar trouwt op haar negentiende met een veel oudere schilder die de tijd van zijn leven heeft als officier bij de marine. Zijn kindbruidje wordt vooral geacht zo snel mogelijk een stamhouder op de wereld te zetten. Vanaf dat moment lopen feit en fictie enigszins uiteen, want Louise krijgt een zoon, terwijl Jane een dochter kreeg.

In de pakweg drieduizend Cazalet-pagina’s die Howard produceerde, gebeurt veel en weinig tegelijk. Vanaf 1937 wordt elk lid van de familie decennialang gevolgd. Van de dementerende inwonende oudtante tot het schuchtere neefje met puistjes op zijn rug.

Hoewel elke lezer zijn favorieten zal hebben, vormen de nichtjes Louise, Polly en Clary het hart van deze saga. In elk van hen stopte Howard iets van zichzelf, wat ze vermoedelijk tot de overtuigendste personages maakt.

Howard was al in de zestig toen ze begon aan 'De Cazalets', waarin ze blijk geeft van een ragfijn psychologisch inzicht. Geen menselijke zwakheid ontsnapt aan haar aandacht, maar ze is opvallend mild over al die egocentrische, overspelige en ijdele Cazalets.

Misschien komt dat omdat ze er in haar eigen leven zo’n potje van maakte. Tegen mannen die haar het hof maakten, was ze niet bestand. Toen ze in de zeventig was, liet ze zich in de luren leggen door een oplichter die pas ontmaskerd werd nadat haar familie een privédetective had ingeschakeld. De man die in bed zo goed beviel en die zo dolgraag met haar wilde trouwen, bleek een regelrechte psychopaat.

Over die beschamende ervaring schreef ze vervolgens een meesterlijke roman, Falling. Dit boek is nog niet vertaald, maar wie weet hebben we dat nog tegoed. Voorlopig zijn we nog wel even zoet met de Cazalets.