Zinnen verzetten

Tussen zijn geboorte in 1873 en dood in 1950 zag deze Hongaarse graaf hoe Hongarije ten onder ging, de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie ontstond en hoe de Russen uiteindelijk het communisme kwamen brengen, wat ertoe leidde dat hij berooid en vergeten stierf. In dit tweede deel van zijn Transsylvaanse trilogie toont hij door de ogen van de op hemzelf gelijkende graaf Bálint Abády het Hongarije van begin twintigste eeuw. Een heerlijk winterboek vol natte winterlaarzen, kloppende paardenhoeven en meisjes met koolzwart haar. Alleen al het aanschaffen waard vanwege de prachtige inleiding van Jaap Scholten over deze ‘Transsylvaanse Tolstoj’.

Al jaren proberen we op deze pagina’s duidelijk te maken dat Richard Russo een fantastische schrijver is. Gek genoeg heeft dat ondanks een plank vol dikke prachtromans nog steeds niet geleid tot een echte doorbraak. In zijn warmbloedige, geestige romans portretteert Russo met liefdevolle ironie de mensen die aan de verkeerde kant van het spoor in hun kleine provinciestadje wonen; mensen die niet altijd geld hebben voor een sixpack bier en die haast tragisch gelukkig zijn met een nieuwe winterjas. De vertaling van zijn debuutroman, Mohawk, is een uitgelezen moment om het universum van Richard Russo binnen te stappen.

Willa Knox – in de vijftig, werkloos en woonachtig in een huis dat op instorten staat – is een van de mooiste personages die het afgelopen jaar voorbij kwamen.

In twee parallelle verhaallijnen over bewoners van hetzelfde huis, in 1860 en 2015, legt Kingsolver bloot hoe bedreigend het is om geen veilig dak boven je hoofd te hebben. Een caleidoscopische familieroman vol snedige observaties over populisme, religie, natuur en milieu.

Ooit studeerde Peter Kaldheim klassieke talen aan een dure universiteit. Nu is hij 37 en al jaren verslaafd aan drank en cocaïne. Als hij zijn schuld bij zijn cokedealer niet kan aflossen stapt hij, midden in een sneeuwstorm, op de eerste de beste bus stapt die hem wegvoert van New York.

In de maanden die volgen trekt hij al liftend door Amerika, totdat hij, clean en wel, aan een nieuw leven begint als kok in Yellowstone National Park. Een even gruizige als louterende memoir van een man die uiteindelijk toch nog iets van zijn mislukte leven wist te maken.

Een meisje van zestien verhuist met haar moeder steeds opnieuw, van het ene bouwvallige huis naar het andere. Het is 1981 en ze moet naar een nieuwe school. Terwijl zij probeert aansluiting te vinden bij haar nieuwe klasgenoten en de heersende modes (Harembroek! Lamsleren vest!) en omgangsvormen te doorgronden, wordt haar moeder ziek. En zieker.

De Deense Helle laat veel weg. In korte alledaagse scènes en dialogen schetst ze het leven van een pubermeisje en de relatie met haar moeder. 

Een roman over een groepje vrouwen dat knielkussens voor de kathedraal borduurt, kan het saaier? Dan ken je Tracy Chevalier nog niet. Met Meisje met de parel, over het meisje op het schilderij van Vermeer, bewees ze al dat historische fictie haar goed ligt.

In deze verrukkelijke roman, die zich afspeelt in het Engeland van 1932, bekommert ze zich om de kleurloze, eenzame typiste Violet. Haar verloofde is omgekomen op het slagveld van WO I en er is zo’n enorm vrouwenoverschot dat een nieuwe liefde vinden uitgesloten lijkt. In haar borduurclubje vindt ze troost en herkenning.

Mannen en vissen, daar zijn sinds Moby Dick behoorlijk wat boeken over volgeschreven. Recent hoogtepunt is het geweldige Haaienkoorts, waarin de Noorse schrijver Morten Strøksnes meeslepend verslag doet van zijn jacht op de Groenlandse haai. Nu is daar de Zweed Svensson, die gefascineerd is door de paling waarop hij als jongetje van zeven leerde vissen.

Behalve een cultuurhistorische geschiedenis van de mysterieuze paling is dit ook een ode aan zijn vader ‘in zijn signaalgele visbroek en op zijn grote, lompe rubberlaarzen’. (Waarschuwing vooraf: minder geschikt voor dierenvrienden met een zwak gestel.)