Rechtsgang

Pieter Coorn is voorzitter van de meervoudige strafkamer van het hof Den Bosch en een van de drie rechters die moeten bepalen of de Bulgaarse ex-vriend van Esther Dorsman degene is die haar om het leven heeft gebracht. Dat de verdachte wordt verdedigd door een advocaat die de media uitstekend weet te bespelen en het volk steeds harder schreeuwt om vergelding helpt daarbij niet. 

Een roman dus over het recht, geschreven door iemand die weet waar ze het over heeft. Als journalist heeft Miek Smilde zich gespecialiseerd in juridische zaken, en dat is te merken. Want Dorsmans dood leest, hoe meeslepend het levensverhaal van Pieter Coorn ook is, vooral als een listig verpakte aanklacht. Een aanklacht tegen uitgekookte strafadvocaten die de media voor hun karretje spannen, tegen tendentieuze berichtgeving door journalisten zonder noemenswaardige juridische kennis, tegen het opgehitste volk dat brult om strengere straffen, tegen al die bijscholingen, cursussen en trainingen in soft skills die rechters verplicht moeten volgen. 

Toch is Pieter Coorn een overtuigend personage. Van zijn vreugdeloze jeugd in de Rotterdamse arbeiderswijk waar zijn vader fietsenmaker was tot zijn uitgebluste huwelijk met de tobberige Hannelore, je wilt het allemaal horen.

Dorsmans dood zit vol tegenstellingen. De afstand tussen Randstad en provincie wordt samengevat in een lekkere sneer aan het adres van de verveelde echtgenote uit Rotterdam die dankzij de promotie van haar man nu tegen haar zin op een receptie in Assen is beland.

Omdat ze niet van plan was haar grootstedelijke netwerk te verruilen voor provinciale gezelligheid, maakte ze geen aanstalten kennis te maken met de lokale elite. Zelfs de burgemeester keurde ze nauwelijks een blik waardig. 

Maar het zijn niet alleen de arrogante Randstedelingen die ervan langs krijgen. Als Coorn om carrièretechnische redenen het noorden des lands voor het zuiden verruilt, leidt dat tot de volgende overpeinzing. 

Pieter miste het Noorden. Hij miste de stugge onverschrokkenheid, de dwarse mentaliteit die dominees nooit gelijk gaf en rechters niet geloofde, een eigenzinnigheid die weerstand bood aan de in het Zuiden van het land zo vanzelfsprekende neiging om het de ander naar de zin te maken en hem achter zijn rug alsnog te beschimpen. Dat in een klein land als Nederland de burgerlijke mentaliteit zo kon verschillen. Hij, de door de straat gevormde stadsjongen uit Rotterdam, aangevreten door de ruwe eerlijkheid van de haven en gebalsemd door de stugge klei van het Groninger land, had nooit goed kunnen wennen aan de spreekwoordelijke Brabantse gezelligheid, de frivoliteit en het geklets vooral, alsof iedereen overal altijd iets moest zeggen.

Maar de grootste tegenstelling die als een adder door het boek kronkelt om zo nu en dan zijn giftige kop op te steken, is die tussen het volk en de elite. Als jongen van eenvoudige komaf moet Coorn zich op elke verjaardag opnieuw bij zijn broers verantwoorden. Zij werden fietsenmaker, net als hun vader, hij was het nakomertje dat ging studeren en overstapte naar een ander milieu. Coorn ergert zich evenzeer aan hun onderbuikgebral als aan het corporale geblaat van zijn collega-juristen.

Tussen Coorns beslommeringen door snijdt Smilde de ene na de andere gevoelige kwestie aan. Is het spreekrecht van slachtoffers en nabestaanden tijdens een rechtszaak wel zo’n vooruitgang? Hoe leg je ons rechtssysteem uit aan een zaal vol nabestaanden van geweldsslachtoffers die hun identiteit zijn gaan ontlenen aan hun verlies? En wat is het gevolg van al die nationaliteiten en hun culturele achtergrond?

Een Marokkaan was geen Turk, een Vietnamees geen Chinees, een Arubaan geen Surinamer. De globalisering maakte het vak van rechter er niet eenvoudiger op.