Geschiedenis, natuur, wetenschap, politiek. Non-fictie beslaat nogal een breed terrein. Vijf gespecialiseerde recensenten doen een goede greep uit het aanbod en geven 5 boekentips binnen hun vakgebied.
Politiek
Angela Merkel
Ralph Bollmann
Over het ongelofelijke persoonlijke en politieke levensverhaal van Angela Dorothea Merkel verscheen een overweldigende biografie van Ralph Bollmann. Angela Merkel - De kanselier en haar tijd. Het boek neemt ons mee naar de DDR waar Angela in 1954 vanuit Hamburg met haar ouders naar toe verhuisde.
Toen in 1989 de Muur viel en Duitsland in 1990 herenigd werd, kwam Angela Merkel direct in de Bondsdag. Als een Formule 1-coureur neemt ze de scherpe bochten van de Duitse politiek. Ze heeft, zoals Duitsers dat noemen, een duidelijke 'Wille zur Macht’. Van minister, tot CDU-oppositieleider; steeds is ze haar machoconcurrenten te slim af. In het door grijze mannen geregeerde hart van de Duitse politiek, is ze als voormalige Oost-Duitse vanaf 2005 ook nog eens de eerste vrouwelijke Bondskanselier. Bollmann laat zien hoe Merkel moeiteloos om alle valkuilen waar een Kanselier mee te maken krijgt, heenwandelt.
Met Nederland in therapie
Kiza Magendane
In Met Nederland in therapie houdt Kiza Magendane de bewoners van zijn nieuwe land een spiegel voor. En dat doet hij op originele, oprechte en goed doordachte wijze. In VPRO’s Brommer op zee vertelde Magendane hoe hij in een spagaat zit tussen zijn progressieve bondgenoten en zijn lotgenoten die PVV stemmen (naar wie hij empathisch kijkt).
Naast zijn eigen levensverhaal, zijn vlucht uit Congo, laat hij goed zien hoe complex de verhouding tot nieuwkomers is. Veelzeggend is deze passage in zijn boek: ‘Voordat ik naar Nederland kwam, was ik me nooit bewust van mijn donkere huidskleur (..) En toen kwam ik in Nederland. Uiteraard werd ik hier als een asielzoeker gezien. Maar ik kreeg er ook een nieuwe identiteit bij: de zwarte identiteit.’ Zijn eerlijke verteltrant overtuigt.
Vrijheid
Annelien de Dijn
De pandemie heeft het gevoel van onvrijheid enorm versterkt. Het woord 'vrijheid' galmde in 2021 door de straten van Europese steden. Juist in landen waar de democratie stevig verankerd is. Vrijheid hebben alle partijen, van VVD tot SP, hoog op de agenda gezet. De letters PVV staan voor Partij voor de Vrijheid. Annelien de Dijn deed in Vrijheid - Een woelige geschiedenis een fundamentele zoektocht naar de geschiedenis en de wortels van het begrip vrijheid.
Ze komt met een even originele als verrassende conclusie. Vrijheid in de moderne tijd is een van origine links begrip dat eigenlijk gekaapt is door rechts. Neo-conservatieven pleiten voor een individualistisch vrijheidsbegrip. Het is een anti-staatsvrijheidsbegrip dat privébezit beschermt en de vrijheid van de markt als hoogste doelstelling heeft. Het is volgens De Dijn uitgevonden door de conservatieve elites die zich tegen de idealen van de Franse Revolutie keerden. De Dijn legt in haar boek uit dat we het woord vrijheid zorgvuldig dienen te gebruiken.
Een nieuw sociaal contract
Pieter Omtzigt
Het jaar 2021 was een verkiezingsjaar. Bij vorige verkiezingen was het mode dat lijsttrekkers een boek presenteerden. De oogst in 2021 viel tegen. Toch waren er twee publicaties van politici die in het oog sprongen. Veel indruk maakte Een nieuw sociaal contract van Pieter Omtzigt. Als zijn boek in januari verschijnt, moet de roerigste periode in zijn politieke leven nog beginnen.
Een nieuw sociaal contract gaat over Omtzigt zelf, zijn geschiedenis en zijn drijfveren. Tegelijkertijd is het een soort ‘95 stellingen van Luther’ waarin een serie politieke stellingnames wordt gelanceerd: Omtzigt wil een nieuw sociaal contract!
En dan was er Ron Meyer, de oud-voorzitter van de SP. Hij schreef De Onmisbaren een boeiende ode aan zijn eigen sociale klasse die het zwaar heeft. De quote van treinschoonmaker Kapi blijft hangen: ‘In een crisis moeten we harder werken, want het is crisis. Na de crisis moeten we harder werken, want het wás crisis. Voor ons is het altijd crisis.’
Een wonderbaarlijk politicus
Hubert Smeets
2021 was het jaar van Sigrid Kaag. In maart won ze overtuigend de verkiezingen. Over twee van haar D66-voorgangers verschenen prachtige biografieën. Hubert Smeets publiceerde Een wonderbaarlijk politicus - Hans van Mierlo, 1931-2010. In zijn nawoord doet Smeets (in januari!) een verrassende oproep om de progressieve volkspartij weer ‘van stal’ te halen. Hans van Mierlo was daar altijd een groot voorstander van. Zie daar: D66, de PvdA en GroenLinks hielden elkaar dit jaar lange tijd vast in de formatie.
Nele Beyens schreef een boeiende biografie over het politieke leven van Van Mierlo’s opvolger Els Borst - Medicus in de politiek. De politieke biografie die dit jaar het meest losmaakte, was het zorgvuldig gedocumenteerde boek Mijn meningen zijn feiten. De wording van Thierry Baudet van Harm Botje en Mischa Cohen. Baudet, zo lezen we, groeide op 'in een keurig D66 gezin' maar nam zelf een totaal andere politieke afslag. Van Mierlo en Borst zouden zich in hun graf omgedraaid hebben.
over de recensent
Leonard Ornstein is een journalist, werkte als parlementair redacteur bij Vrij Nederland, het televisieprogramma Netwerk en als redacteur bij Buitenhof en Brommer op Zee.