De juryleden van de VPRO Big Screen Award vertelden over hun ervaringen op het IFFR, de veertien genomineerde films en natuurlijk de uiteindelijke winnaar: El perro que no calla (The Dog Who Wouldn't Be Quiet) van Ana Katz.

IFFR verliep dit jaar anders dan anders, en dat gold ook voor de publieksjury die de VPRO Big Screen Award uitreikte. De vijfkoppige jury mocht als enige in Nederland de genomineerde films in een Rotterdamse bioscoopzaal bekijken. De gelukkigen waren Carolien Dieleman (67), Gust Flik (48), Matias Verrept (37), Joost Vormeer (37) en Merel Commandeur (25). Van de veertien genomineerde films koos deze jury El perro que no calla als winnaar van de VPRO Big Screen Award 2021. Het Argentijnse absurdistische drama van Ana Katz gaat over dertiger Sebastiàn, die lijdzaam van baan naar baan hopt, maar nooit klaagt.

El perro que no calla zal als onderdeel van de prijs worden uitgebracht in de Nederlandse bioscopen, worden aangekocht door de VPRO en worden uitgezonden op NPO 2. Voor de officiële prijsuitreiking zaten we met de vijf juryleden aan tafel.

'Er is een scène waarin de hoofdpersoon een soort vissenkom op zijn hoofd moet dragen. Dat deed me heel erg aan de pandemie denken.'

Merel Commandeur

El perro que no calla van Ana Katz

Hoe was het om als uitverkorenen de films in een bioscoopzaal te mogen zien?
Matias: 'Nadat we waren gekozen ging de strengere lockdown in, dus ik was bang dat we alle films thuis zouden moeten kijken. Toen kregen we het bericht dat we privévoorstellingen kregen in KINO. Dat is natuurlijk een kers op de taart. Het voelt als ontsnappen uit deze situatie, alsof we even op vakantie konden gaan.'

Gust: 'Op een klein schermpje is de belevenis heel anders, en het heet natuurlijk ook de Big Screen Award. Ik vond het wel heel surrealistisch dat ik uitgekozen was om de films in een bioscoopzaal te mogen bekijken, terwijl de rest het festival vanuit huis bekijkt.'

Carolien: 'Normaal zit de jury gewoon in een bomvolle zaal op het festival. Ik denk dat de kwaliteit van de gesprekken die we tussendoor hadden wel heel veel beter is geweest in deze vorm. Want we hebben heel veel met elkaar kunnen praten zonder afleiding.'

Hoe was het om met zo'n diverse groep mensen veertien films te kijken?
Joost: 'Het was een aparte ervaring, om met een groepje zoveel films in één keer te kijken. Dat heb ik nog nooit gedaan. Het is alsof je een filmnacht organiseert, maar dan over vijf dagen. Dus dat is heel tof. Je leert elkaar ook echt kennen aan de hand van films.'

Merel: 'Superleuk! Ik wist voor dit interview eigenlijk niet van iedereen de leeftijd, maar het was wel duidelijk dat dat goed verspreid was. Ik vond het leuk dat we over bepaalde films het helemaal eens waren, en over andere films totaal niet. Maar we konden daar heel goed over praten. Ik kreeg er een echt familiegevoel van.'

Carolien: 'Het was heel verrassend om mijn medejuryleden online te ontmoeten en daarna in Rotterdam. In deze tijd zie je bijna niemand meer in het echt. Het is zo fijn om mensen gewoon te kunnen spreken zonder glas of scherm ertussen. Hiernaast was het ook echt een plus om met deze mensen samen te mogen werken.'

Joost: 'Ik had eigenlijk verwacht dat ik misschien één film heel goed zou vinden en de rest niet. Of dat er een film zou winnen waar ik helemaal niet achter zou staan, maar ik ben juist heel tevreden met de film die gewonnen heeft. Dus het verliep heel positief.'

Matias: 'We hebben het heel democratisch aangepakt. Ik heb ook sommige 'darlings' moeten laten gaan. Ik denk dat iedereen dat gevoel wel heeft. Maar uiteindelijk ben ik trots op de keuze die we hebben gemaakt en ik denk dat de filmmaker het ook echt verdient om die extra push te krijgen.'

Still uit El perro que no calla

Waarom is de keuze gevallen op El perro que no calla?
Merel: 'De boodschap van de film en de thema’s. Er is een scène waarin de hoofdpersoon een soort vissenkom op zijn hoofd moet dragen. Dat deed me heel erg aan de pandemie denken. Maar het verhaal is voor corona bedacht, dus dat vond ik heel bijzonder. Wat ik ook mooi vond is dat deze jongen op zoek is naar zijn plek in de maatschappij en daarbij komt hij veel tegenslag tegen. Dat is echt iets van deze tijd voor mijn gevoel, een ervaring waar zeker jonge mensen zich in kunnen vinden.'

Carolien: 'Maar het laat ook zien dat je daar weer doorheen komt.'

Merel: 'Ja, het was ook een bemoedigende film. Je herkende de moeite die het soms kost, maar het stelt ook gerust. Je komt wel ergens.'

Gust: 'Zonder dat het cliché wordt. Dat vond ik ook echt goed.'

Joost: 'Als je naar het thema kijkt, dan zou je denken dat het een sociaal-realistische film is. Maar dat is het niet. Er zitten ook sciencefiction-elementen in en iets absurdistisch. Dus het is geen rauwe, realistische film, maar juist heel poëtisch. Ik vond het ook mooi dat als je de film kijkt, het even duurt voordat je doorhebt waar het overgaat. Elke keer word je weer opnieuw verrast. Het is alsof er steeds een nieuw verhaal begint.'

Matias: 'Dit was de allereerste film die we zagen. En toch bleef hij boven drijven.'

Still uit El perro que no calla

Welke andere genomineerde films maakten ook indruk?
Gust: 'Ik vond Aurora heel mooi. Die had voor mij echt mogen winnen. Het gaat over een jong meisje die ongewenst zwanger is geraakt, maar er wordt niet heel melodramatisch over gedaan. Dit meisje komt dan in aanraking met een vrouw die geen kinderen meer kan krijgen. Die twee naast elkaar vond ik heel mooi.'

Carolien: 'En ook het onderwerp ‘wel of geen kinderen krijgen’ wordt heel mooi in het midden gelaten. En ook hoe je tot die keuze komt, dat de buitenwereld vaak veel dwingender daarin is dan de persoon zelf.'

Waren er ook films waar jullie het niet met elkaar over eens waren?
Matias: 'Merel en ik hadden als favoriet Drifting. Dat gaat over daklozen in de straten van Hongkong. Ik vond dat een hele sterke film.'

Merel: 'Ik vond het een liefdevol gemaakte film. Het was ook volgens mij door een journalist gemaakt die deze mensen zelf volgde.'

Gust: 'Ik vond de film juist heel erg tam, het was wel realistisch maar het had een stuk rauwer gemogen.'

Carolien: 'Er was nog een film waar we echt verdeeld over waren. Dat was een film over seksualiteit in relatie tot eten, Sexual Drive. Ik vond hem heel geestig en de combinatie van erotiek en eten vond ik ook heel goed. Het was op een hele bijzondere manier uitgewerkt.'

Merel: 'Ik vond de film echt problematisch en kwalijk. Het was voor mij de belichaming van de 'male gaze'. Maar het is grappig dat niet iedereen dat erin ziet.'

Welk advies willen jullie meegeven aan de publieksjury van 2022?
Matias: 'Wat mij heel erg heeft geholpen is om na elke film even te praten met elkaar en de Q&A met de makers te bekijken, die hopelijk volgend jaar wel weer live is. Ik vond de onderlinge discussie na elke film erg goed. Want anderen zien toch iets wat jij niet hebt gezien of hebben de film net iets anders geïnterpreteerd.'

Gust: 'Dat neem je dan weer mee naar huis en dan ga je toch weer anders over de film denken.'

Carolien: 'Even een rustig plekje opzoeken om na te praten is iets wat ik de volgende jury ook aanraad.'

Matias: 'Ik had gehoord dat dat vorige jaren niet echt gebeurde. En nu waren wij natuurlijk ook wel bijna verplicht om dit te doen, omdat we alleen elkaar hadden.'

Joost: 'Het is echt een hele mooie ervaring. Dit vergeet ik niet snel, ook door de hele aparte situatie natuurlijk.'

Meer over de VPRO Big Screen Award

Meer over IFFR 2021