IFFR 2019: de masterclass van Carlos Reygadas

Carlos Reygadas maakte furore met visueel overdonderende films als Stellet Licht (2007) en Post tenebras lux (2012). In de nieuwe film van de regisseur, Nuestro tiempo, spelen zijn vrouw en hijzelf de hoofdrol. Tijdens de Masterclass in het Hilton neemt Reygadas zijn ontwikkeling als regisseur door, en praat hij over zijn artistieke keuzes, welke technieken hij gebruikt en de actuele problemen in de filmwereld. 

Carlos Reygadas, geboren in Mexico City in 1971, maakt films vanuit zijn gevoel en intuïtie. Volgens Reygadas hoeven artistieke keuzes niet altijd uitgelegd te worden. Intuïtie kún je vaak ook niet uitleggen. 'Het probleem van de huidige cinema is dat mensen de waarom-vraag blijven stellen', legt Carlos Reygadas uit tijdens de Masterclass op het IFFR. Waarom kies je voor dit beeld, deze acteurs, dit thema? De waarom-vraag staat volgens de regisseur in de weg van de huidige generatie filmmakers.

Door vroeger videobanden keer op keer terug te spoelen en weer af te spelen heeft Reygadas over cinema geleerd. Er zijn drie technieken die volgens hem onmisbaar zijn voor goede cinema. Reygadas maakt in zijn films veel gebruik van ‘lege shots’ waarin je niet ziet, maar wel hoort wat er off-screen gebeurt. Tijdens de Masterclass benoemt hij een scène uit Nuestro Tiempo, waarin twee dieren met elkaar vechten tot de dood. Dit is geen beeld dat hij nodig vond om te laten zien in de film, maar het geluid heeft hij wel laten horen onder begeleiding van ander beeld. Zo laat hij wat er daadwerkelijk gebeurt over aan de fantasie van het publiek, zonder van de plot af te wijken. Daarnaast is geluid en muziek van ongekend belang. Als laatste benoemt Reygadas ‘de knip’, het moment waarop hij als regisseur besluit de scène te laten stoppen.

'Wanneer er geen acteur is, komt de regisseur in beeld' zegt Reygadas lachend wanneer iemand uit het publiek vraagt waarom hij zelf de hoofdrol in de film Nuestro tiempo speelt. De film gaat over dichter en stierenrancheigenaar Juan, die erachter komt dat zijn vrouw Esther (gespeeld door Reygadas' echtgenote Natalia Lopez) een affaire heeft. Ondanks, of dankzij, de afspraken over een open huwelijk, lopen de spanningen op als Juan vindt dat Esther niet open genoeg is over haar gevoelens.

Hoe meer je je voorbereid op de film, voorafgaand aan het daadwerkelijk opnemen van de scènes, hoe meer je klaar bent om te improviseren op locatie, aldus Reygadas. Je bent je dan bewust van wat je wil zien en staat meer open voor mogelijke improvisatie wanneer een verassing zich voordoet tijdens de opnames. Het is moeilijk om te omschrijven. Reygadas geeft een voorbeeld uit eigen ervaring: tijdens opnames kan een weg worden afgesloten zodat de crew gerust een scène kan opnemen. 'Toch zijn er altijd mensen die zich daar niets van aantrekken en toch door het beeld komen lopen,” zegt Reygadas. 'Ik mag deze mensen erg graag omdat ze echt zijn.' De regisseur vindt dit soort situaties meer overeenkomen met de realiteit. Als de fictie gaat over bestaande mensen, is het ook niet erg als deze mensen door het beeld lopen.