Weblog Venetië 2007

De Frans-Algerijnse productie, over de beslommeringen van een immigrantengezin in Frankrijk, heeft alles mee: een dwingende, intelligente regie, een onderwerp met een maatschappelijke noodzaak, en acteurs die helemaal samen lijken te vallen met hun rol.

Toch kan bij het slotgala alles weer anders zijn. Jury's hebben nou eenmaal zo hun eigen mechanismen. De jury van Venetië 64, onder voorzitterschap van Zhang Yimou, is zo divers dat het onmogelijk lijkt dat dit gezelschap straks met een unanieme winnaar komt.

Zo zijn de Franse regisseur Catherine Breillat en Paul Verhoeven niet bepaald types van het compromis. En wat te denken van Alejandro González Iñárritu, de macho onder de sterregisseurs die zichzelf zo graag hoort praten dat hij tijdens interviews amper ruimte biedt om een vraag te stellen? Bovendien heeft ook Jane Campion zich afgelopen week, met vertraging, aangesloten. Ook niet een type dat zich snel schikt.

Paul Verhoeven zat woensdagavond op het terras van Hotel des Bains uit te blazen van zijn jurywerk. Nee - hij kon vanzelfsprekend helemaal niets zeggen, behalve dan dat hij de discussies prikkelend vindt. Ook mooi meegenomen: de enorme hoeveelheid films die hij in korte tijd moet zien, leert hem veel over de stand van zaken binnen de cinema op dit moment.

Vrijdag moet Verhoeven met zijn collega's op een afgelegen eiland de knopen doorhakken. Dat wordt znder twijfel een vergadering waar de vonken vanaf springen.

Schnabel is in Venetië omdat hij Berlin regisseerde, een aangeklede concertregistratie van de Berlin-concerten die Lou Reed vorig jaar in New York gaf. Fraaie documentaire, vooral vanwege de visuele stijl, die joyeus en sober tegelijk is.

Maar eerlijk gezegd had ik om een vraaggesprek verzocht omdat binnenkort The Diving Bell and the Butterfly in Nederland in première gaat. Een meesterwerk dat in Cannes zijn wereldpremière beleefde. Afgelopen mei had ik niet de mogelijkheid met Schnabel te praten. Nu was er de kans dit rampzalige conflict of schedule alsnog weg te poetsen.

Een minuut of 25 kon ik mijn vragen op Schnabel afvuren, dankzij een extra vriendelijke benadering van de pr- machine. De winnaar van de Prijs voor de Beste Regie in Cannes betrad goed gemutst het terras van het Hotel Excelsior. En goed gemutst bleef hij, ondanks enkele verbale uithalen nadat een opmerking hem niet beviel.

Het woord ' concertregistratie' zat hem bijvoorbeeld niet lekker. 'Heb je wel over de film nagedacht, of heb je er twee seconden op gekauwd en vond je het toen wel genoeg ?' Concertregistratie. Kom op zeg! Zelf ziet Schnabel Berlin meer als een - ach : 'zeg maar een eigentijdse opera'.

Ook de vraag waarom zijn 26-jarige dochter de geënsceneerde gedeelten heeft gemaakt, zint hem niet. Hij zegt iets over de voordelen van mensen goed kennen, en voegt dan toe dat in zijn Lola toevallig wel 'een kleine Tarkovski' schuilgaat.

Heerlijk. Zo'n man. Heeft, vindt hij, gewoon altijd gelijk.

Of de succesvol schilder en gelauwerd filmmaker binnen het domein van de kunsten ook nog blinde vlekken heeft, vraag ik hem op een gegeven moment met een knipoog.

Na een lange denkpauze antwoordt Schnabel vol overtuiging: 'Nee. Eigenlijk niet. Nou ja. Ik heb moeite met de hoge noten.'

Plotseling komt hij binnen gewandeld. Hoedje over de oren, en een stuk papier in een van de achterzakken van zijn broek. Op zijn gezicht is te zien dat Woody Allen niet uitkijkt naar de persdag van zijn 42ste speelfilm Cassandra's Dream . Eerst enkele tv-interviews van een minuut of tien per stuk. Daarna volgen groepsinterviews met schrijvende journalisten. Waarna de dag wordt besloten met nog een reeks tv-interviews en een paar langere gesprekken voor gezaghebbende, Engelstalige media met een mondiaal bereik.

Voor het tv-programma Cinema. nl (vanaf 19 september om 23.20 uur op Nederland 3) ben ik bij de tv- journalisten ingedeeld. Nadeel: die interviews moeten razensnel plaatsvinden. Voordeel: je spreekt de regisseur en de acteurs één op één. Het is de kunst in een paar minuten een gesprek op te bouwen, en verder vooral niet te letten op de camera's en de altijd aanwezige pr-medewerker die zo nu en dan een hand in de lucht houdt: vier vingers omhoog betekenen nog vier minuten te gaan, en één vinger zoiets als: hoogste tijd voor de laatste vraag.

Nadat Woody zijn haren heeft gekamd, neemt hij plaats in de stoel tegenover mij. De grote held is in de loop der jaren een broos mannetje geworden. Wanneer ik hem de hand schud , doe ik dat bewust zacht, uit angst dat hij anders meteen doormidden breekt.

Vroeger, in zijn hoogtijdagen, gaf Allen zelden interviews. Hij vindt dat praten over een film afbreuk doet aan de kijkervaring. Volgens Woody kan niemand een film verkeerd begrijpen omdat elke interpretatie een persoonlijke en daarmee een juiste is.

Het vraaggesprek loopt niettemin gesmeerd. Allen heeft zich de codes en de wetten van de pr de laatste jaren goed eigen gemaakt. Rustig formulerend legt hij uit dat hij met Cassandra's Dream eindelijk de tragedie heeft kunnen maken die hij al zo lang hoopte te regisseren. 'Ik bleek goed in komedies, en het is inherent aan de menselijke pschye dat dan te blijven doen. Omdat het veiligheid biedt, en anderen dat ook van je gaan verwachten. Pas nu durf ik door dat patroon heen te breken.'

Vlak voordat hij naar Venetië kwam, rondde hij alweer zijn 43ste film af. Kan de 72-jarige regisseur zich eigenlijk een leven zonder werken aan een film voorstellen?

'Zolang ik projecten gefinancierd krijg, blijf ik regisseren. Noem het maar innerlijke noodzaak. Alleen zou ik niet depressief raken als dat op een dag wegvalt. Helemaal niet. Ik zie mezelf in dat geval thuis zitten in New York, werkend aan een toneelstuk en luisterend naar muziek. Dat is een beeld waar ik eerlijk gezegd opvallend vrolijk van word.'

Zo is het programma gevarieerd en overzichtelijk én het biedt kansen gemiste films in latere instantie toch nog te zien. Er is geen markt, waardoor de sfeer veel minder opgefokt is. Het licht boven de Adriatische kust heeft een betoverende kwaliteit. Bij interviews in Hotel des Bains dringen zich altijd beelden uit Visconti's Dood in Venetië op - de film waarin dat hotel zo'n dominante rol speelt. De pasta met tomaat smaakt hier naar tomaat en nog zoveel meer. Er zijn eetplekken aan het strand waar een lunch niet meer kost dan een broodje gezond in Amsterdam. De festivallocatie heeft veel weg van een droomscène die in 1962 is gesitueerd. Als Italianen het woord Cinema in de mond nemen, dan klinkt het alsof ze het over hun geliefde hebben. 'Ci-ne-ma!'. 'Ti amo!'

In 2003 maakten zij hun speelfilmdebuut met American Splendor. Die film, een productie die aangenaam heen en weer slingert tussen diverse genres en zodoende het leven schetst van Harvey Pekar, werd op het festival van Cannes bekroond met de prijs van de internationale filmkritiek. 'American Splendor maakten wij in totale anonimiteit', zegt Shari Springer Berman in Hotel Excelsior op zaterdagochtend. 'We hadden een minimaal budget, en konden gewoon ons gang gaan . Wie maalde nou om Harvey Pekar?'

Bij het werken aan The Nanny Diaries, gebaseerd op de gelijknamige en geruchtmakende roman van Emma McLaughlin en Nicola Kraus, was dat compleet anders. Ze kozen voor dit project omdat ze als New Yorkers graag een film over hun eigen stad wilden maken. Al snel bleek dat meer geld en grote namen niet tot een beter werkklimaat leiden. 'Het is simpel ', zegt Pulcini. 'Als je bereid bent zo'n productie te maken, dan weet je dat de grote investering terugverdiend moet worden. Compromissen sluiten is onvermijdelijk. Je levert een deel van je eigen smaak in. Dat blijkt moeilijker dan je vantevoren denkt.'

The Nanny Diaries is een tamme satire geworden , die het moet hebben van enkele vrolijke sprookjessequenties, vol verwijzingen naar The Sound of Music en Mary Poppins. Scarlett Johansson, die de nanny speelt , vliegt op en gegeven moment aan een rode paraplu boven Manhattan.

Springer Berman: 'Het was onze lol om haar als een buitenstaander naar de jungle van New York te laten kijken. In die zin is de film een sociologische speeltuin .'

Na het interview vragen de regisseurs wat de Nederlandse journalist eigenlijk van hun werk vond. 'Te braaf, te zoet' is een antwoord dat hen niet verrast. 'Het is moeilijk balanceren tussen eigenzinnigheid en de wetten van de markt', zegt Pulcini met een lach waaruit berusting spreekt.

Veel minder tijd was er bij het interview met George Clooney, vrijdag. Vijf minuten - en dat terwijl de film Michael Clayton zich leent voor uren napraten. Het is niet anders. Mr. Nespresso formuleert razendsnel, en weet het flitsgesprek te verheffen tot een pleidooi voor de slagkracht van film - voor hem een middel om politiek delicate kwesties onder de aandacht van een groot publiek te krijgen.

Een uur later flitst Clooney, omgeven door drie lijfwachten, voorbij op het terras van het Hotel des Bains. In een strak gesneden smoking is hij alweer op weg naar de galapremière van Michael Clayton, waar talloze fotocamera's hem opwachten. Zodra hij voor het wachtende publiek op straat zichtbaar wordt, barst er een gegil los. 'Films kijken is er voor mij niet bij hier', had hij eerder al gezegd. 'Ik haal dat thuis allemaal wel een keer in.'

Zijn nieuwe film Redacted bestaat uit een bitter pleidooi tegen de oorlog in Irak. Dat pleidooi is door De Palma vormgegeven als een videodagboek, dat wordt gemaakt door een soldaat met ambities. Zijn droom bestaat eruit om na de terugkeer in de VS de filmacademie te bezoeken. De videoreportages wil hij daar uitwerken tot een oorlogsfilm die niets anders dan de waarheid onthult. Die waarheid krijgt de filmende soldaat aangereikt als hij opnamen maakt van collega 's die tijdens een doorwaakte nacht een 15-jarig, Irakees meisje verkrachten en vermoorden, na eerst haar familie te hebben afgeslacht.

Redacted is een van DePalma's betere films van de laatste jaren - maar dat zegt op zichzelf niet veel. De film is, zo wordt gretig gemeld, gebaseerd op een echt gebeurde misdaad. Met die kennis in het hoofd krijgt kijken naar Redacted ook iets onaangenaams. Een onbevangen blik is a priori uitgesloten.

'De camera liegt altijd', luidt een uitgangspunt van De Palma, die daarmee naar de rol van de media verwijst. Brandende vraag: hoe eerlijk is zijn camera?

Opvallend aan de eerste dagen op het Lido is de sombere inhoud van de door Marco Müllers geselecteerde producties. Het is elke keer weer naar adem happen. De Palma besluit zijn film met foto's vol lijken en verbrande lichamen van burgerslachtoffers in Irak. In Lust, Caution van Ang Lee, waarvoor de Taiwanees- Amerikaanse Oscarwinnaar terugkeerde naar Azië, zegeviert de allergrootste moordenaar. Ook in Atonement van Joe Wright gaan de goeden ten onder. In de imponerende thriller Michael Clayton wordt uiteengezet hoe geld in de Verenigde Staten het rechtssysteem doodziek heeft gemaakt.

In Cannes, eerder dit jaar, werd de toon eveneens bepaald door films die neerslachtig stemmen. De mens is in 2007 niets meer dan een hebzuchtig, door lust gedreven wezen. 11 september 2001 en de daarop volgende oorlogen in Afghanistan en Irak hebben hoop en idealisme volledig de kop ingedrukt. In elk geval bij de makers van de betere films in de wereld.

Na haar doorbraak in Bend It Like Beckham heeft haar carrière een vlucht genomen, en sinds haar verschijning in Pirates of the Caribbean is zij een grote ster. Zo ging het nieuwe gezicht van Chanel woensdagavond ook over de rode loper voorafgaand aan de stijlvolle openingsfilm Atonement, waarin ze een chique , op drift geraakte vrouw speelt.

In Hotel Excelsior op donderdagochtend is Knightley in de eerste plaats een Engelse vrouw met veel passie voor voetbal . Als ik haar vertel dat mijn club Ajax uit de Champions League is verdrongen door een stel Tsjechen, zucht ze diep. 'Dat heb je hier in Venetië zitten verwerken? Wat een sof. Zoiets doe je in een kroeg met z'n allen. Schelden, vloeken en klagen. Om daarna samen vast te stellen dat Ajax toch de beste is.'

Hello?

Ronald?

Can you please start the interview?

Ai. De boodschap van de pr-mevrouw is duidelijk. Waar tijd geld is, is small talk verspilling.

Here's my first question, Keira.

Pardon?

Twee uur voor vertrek? En dat met een ticket dat in juni al is gekocht voor maar liefst 486 euro?

De KLM-medewerkster kijkt naar de grond. 'Ik kan dit niet uitleggen', zegt ze beschaamd. 'Het is bedrijfspolicy.'

Na anderhalf uur stress bij de gate is nog altijd geen oplossing in zicht. Horrorscenario's schieten door mijn hoofd. Een halve dag later aankomen in Venetië, betekent twee films missen, en daardoor ook een interview met regisseur Joe Wright en actrice Keira Knightley. Bloody hell, zouden de Engelsen zeggen.

Het is tijd voor grof geschut. De perskaart van de Volkskrant wordt in de strijd gegooid, en verdraaid: de zaak komt in beweging. Na een oproep besluit een Afrikaanse passagier zijn ticket in te leveren in ruil voor een tegoedbon van 150 euro. Gênant. En dat allemaal omdat de vliegtuigmaffia meer tickets verkoopt dan er plekken zijn. Fijn onderwerp voor een Michael Moore-achtige documentaire . En dan tijdens de première op het IDFA de hele top van de KLM laten meegenieten.

O ja. De stress was op slag weg toen het Lido in zicht kwam . 's Avonds nog de Lust, Caution van Ang Lee gezien, waarvoor de Oscar-winnaar terugkeerde naar zijn geboortegrond in Azië. Een mix tussen Wong Kar-wai en Paul Verhoeven, deze film. Over goed, slecht en hoe liefde daar dwars doorheen kan gaan. Na afloop met collega's aan de prosecco. De kop is eraf!