Opvallend genoeg is de naam Josef Fares in Nederland bekender onder het serieuze festivalpubliek dan onder het doorsnee bioscooppubliek. Twee jaar geleden won zijn debuutfilm Jalla! Jalla! in Rotterdam op een haar na de publieksprijs, terwijl de energieke Zweedse multiculti-komedie het even later in de bioscopen lang niet zo goed deed (43.307 bezoekers om precies te zijn; u vindt de gegevens op www.nfc.org).
Dat slechte presteren in de bioscopen is opvallend, omdat Jalla! Jalla! bij uitstek een publieksfilm is: hoog tempo, grappig over een serieus onderwerp (integratie) en aansprekende personages. Gebrekkige promotie, wellicht, of achterdocht bij het publiek, want zoveel vrolijke films komen er niet uit het land van aartspessimist Ingmar Bergman.
Fares' tweede film, Kopps, is opnieuw een komedie, nog platter dan Jalla! Jalla ! en nog grappiger. De film vertelt het verhaal van een slaapstadje in het noorden van Zweden, waar de lokale politie de dagen slijt met het verwijderen van koeien uit perkjes, het rechtzetten van verkeersborden, en het verorberen van hotdogwafels. Als van hogerhand wordt besloten het politiecorps op te heffen vanwege het ontbreken van echte misdaad, rest het team slechts één uitweg: zelf de misdaadcijfers wat opkrikken.
Een veelbelovend gegeven, dat door de pas 25-jarige regisseur met veel vaart en liefde voor de personages werd verfilmd. En met een spervuur aan vooral visuele grappen.
Terwijl zijn
films springerig en prettig gestoord zijn, is de regisseur zelf zo'n beetje het
tegenovergestelde: groot en bonkig en tegelijkertijd voorzichtig en zacht
formulerend. Wij vragen hem of de vele visuele grappen ook al in het script
stonden?
Fares: 'Veel verzonnen we op de set. Ze zijn niet allemaal even
subtiel - die wanneer Benny met een achter zijn rits verstopt pistool in het
rond schiet is mijn favoriet -, maar ik ben er van overtuigd dat je minstens één
keer hebt moeten lachen.
Eén keer? Ik moest de hele film door lachen.
(glimlacht) 'Dat is fijn te horen. Iedereen kan wel iets grappigs in mijn film
ontdekken. We hadden een testscreening voor een jong publiek en die moesten hard
lachen om bepaalde grappen. We hielden ook een screening voor een veel ouder,
50+-publiek, en ook daar werd weer veel gelachen, maar op totaal andere momenten
. Het publiek voor Kopps is heel breed.'
Er zit een Matrix-parodie in de
film die technisch erg goed is uitgevoerd. Veel beter dan je van een low budget-
film uit Europa zou verwachten.
'Ik maak al films vanaf mijn vijftiende.
Voor Jalla! Jalla! had ik al een vijftigtal korte films gemaakt, voornamelijk
actiefilms in de stijl van John Woo en Luc Besson. Bovendien werd ik voor Kopps
bijgestaan door twee special effects-experts uit de VS.'
Vijftig korte
films, twee speelfilms en je bent net 25. Hoe krijg je de financiers zo ver geld
in jouw projecten te stoppen?
'Dat doe ik niet, dat doen mijn films. Lukas
Moodysson [regisseur van oa Fucking Åmål en Lilja 4-Ever - GB] zag een van mijn
korte films en bracht me in contact met producent Memfis Films. Met hen heb ik
Jalla! Jalla! en Kopps gemaakt. En nog een film, Coola Killar, die net iets te
kort was om in de bioscopen uitgebracht te worden. Hij was iets van 65 minuten,
dacht ik. Inmiddels is hij uitgebracht op video. Feitelijk is Kopps mijn derde
speelfilm.'
Zoveel films in zo'n korte tijd, je bent eigenlijk een
veteraan.
'Ja, haha. Nee, ik sta pas aan het begin. Ik moet nog veel leren
.'
Zoals?
'Ik moet leren leven. Al mijn films komen voort uit mijn
eigen ervaringen. Ik werk voornamelijk op intuïtie, mijn stemming bepaalt in
hoge mate de stijl en het onderwerp van een film.'
Dus tijdens Kopps
voelde je je net zo ontspannen en tevreden als de politiemensen in het dorp?
'Inderdaad.'
Is dat zo simpel? Je bent Libanees en woont in Zweden.
'
Natuurlijk zijn er ook schaduwkanten, maar over het algemeen is Zweden een heel
makkelijk land om te wonen. Natuurlijk heb ik ook wel negatieve ervaringen gehad
, die te maken hadden met mijn huidskleur en afkomst, maar problemen waren het
niet. Pas als je iets ervaart als een probleem, wordt het een probleem. Ik richt
me liever op wat positief is in dit land. In vergelijking met Libanon is het
leven in Zweden sowieso erg eenvoudig.'
Je kwam op 10-jarige leeftijd met
je familie naar Zweden. Ben je ooit teruggekeerd naar Libanon?
'Nooit.
Niemand van mijn familie, trouwens. O nee wacht, mijn oudere zus is één keer
teruggeweest.'
Waarom jij niet?
'Eerst omdat ik geen paspoort had,
toen omdat ik geen tijd had, maar ik zal er binnenkort zeker naartoe gaan. Ik
wil een film over mijn gedwongen vertrek naar Zweden maken, maar daar is het nu
nog te vroeg voor.'
Familie speelt een belangrijke rol in je films. Als
onderwerp, maar ook letterlijk. Je broer, neefje en vader spelen in zowel Jalla
! Jalla! als Kopps. Levert dat geen problemen op? Dat ze bepaalde, misschien te
hooggespannen verwachtingen koesteren?
'Helemaal niet. Ik werk graag met
mijn familie en vrienden. Dat doe ik al sinds de korte films. De vertrouwdheid
geeft me ook de ruimte om op de set te experimenteren. Natuurlijk met het
publiek in het achterhoofd, want in tegenstelling tot wat enkele collega's
beweren, maak ik geen films voor me zelf. Dat is ook bullshit volgens mij, want
je probeert in een film altijd een bepaalde reactie los te maken bij een ander.
Waarom zou je een film anders uitbrengen?
Net als Jalla! Jalla! is Kopps
een komedie, en sommige mensen in mijn omgeving geven me het gevoel dat ik iets
verschrikkelijks heb gedaan. Alweer een komedie! Maar wat is daar mis mee? Soms
heb je zin in een biertje, wil je plezier maken, even ontsnappen aan je leven.
Ik wantrouw regisseurs die menen dat ze een soort engelen zijn die vanuit de
hemel zijn neergedaald om ons te vertellen hoe we moeten leven. Ik voel me ook
veel te jong, veel te onervaren om dergelijk levenslessen te geven.
Een
voorbeeld: sinds een jaar ben ik verliefd, de eerste Grote Liefde in mijn leven
. Ik heb het gevoel dat ik nu pas een liefdesfilm kan maken, omdat ik nu pas
begrijp hoe dat voelt. Zo werk ik. Het idee achter Kopps is heel sterk en
veelzijdig. Ik had er ook een heel andere kant mee op kunnen gaan. Veel
politieker. Maar zo voelde ik me toen niet.'
Zowel Jalla! Jalla! als Kopps
waren enorme successen in Zweden. Al aanbiedingen uit Hollywood op zak?
'
Ach, iedereen krijgt aanbiedingen, maar ik ben nog jong, ik heb geen haast. Het
probleem is niet om in Hollywood te komen, het probleem is er te blijven en te
overleven. En dan ook nog de films maken die je echt wilt maken.'
Die
vrijheid heb je nu in Zweden, waarom dan toch naar Hollywood?
'Er zijn veel
acteurs met wie ik wel eens zou willen samenwerken. Benicio del Toro,
bijvoorbeeld, of Leonardo di Caprio, Jean Reno of John Turturro.'
Voor een
komedie?
'Weet ik nog niet, dat zal er van afhangen hoe ik me dan voel.'