'De seksuele revolutie is gewonnen als de VPRO mijn twee belangrijkste films uitzendt. Twee maar. Er zijn veel documentaires over mij gemaakt, maar niemand heeft het aangedurfd mijn meesterwerkjes French Blue of Sensations op televisie uit te zenden. En dat terwijl ze dertig jaar geleden gemaakt zijn!'
Aan het woord is 'pornograaf' Lasse Braun, in de jaren zestig en zeventig mede dankzij bovengenoemde werkjes en een paar dozijn korte pornofilms een begrip in Europa. Hij maakte de eerste pornofilm in kleur, filmde de eerste dubbele penetratie, toonde als eerste plasseks, had als eerste pornoregisseur een hardcore film in Cannes, enzovoort, enzovoort. De Duitser Torsten Schütte maakte over deze pornopionier de documentaire I Was the King of Porn - The Adventurous Life of Lasse Braun, die de VPRO woensdag uitzendt.
Dat de inmiddels 67- jarige Italiaan - eigenlijk Alberto Ferro, hij veranderde zijn naam in Lasse Braun omdat in de jaren zestig de meeste porno uit Scandinavië kwam - zo zijn eigen redenen had om met ons te spreken, blijkt wel uit bovenstaande oproep aan de VPRO. Dat hij bereid was daarin ver te gaan, blijkt uit het volgende. Wanneer ik meld dat de enige nog vrije vlucht naar Rome 's middags om vier uur aankomt en de volgende ochtend weer om tien uur vertrekt, regelt Braun op eigen houtje voor mij een hotel in Aprilia, een onooglijk industriestadje een half uur rijden onder Rome. Braun woont op een paar minuten afstand van Aprilia, en omdat hij ' s middags niet beschikbaar is, stelt hij voor het interview om 06.30 uur in de ontbijtzaal van hotel San Michele te doen. Daarna zal hij me persoonlijk naar het vliegveld rijden, zodat ik hem ook in de auto nog kan interviewen.
Klokslag half zeven rinkelt de deurbel in hotel San Michele. Lasse Braun, een keurig ogende, vitale zestiger is klaar voor het interview. Hij is, in tegenstelling tot de interviewer, al een paar uur wakker, omdat hij nooit meer dan drie, vier uur slaapt per nacht. Dat heeft hij zichzelf dertig jaar geleden aangeleerd. 'Ik dacht bij mezelf, ik slaap nu acht uur, als ik dat halveer heb ik elke dag vier uur extra, vier uur meer constructief leven. Reken maar na: in die dertig jaar heb ik vijf jaar gewonnen.'
De documentaire over Braun is de opmaat van een serie documentaires over beroemde filmmakers als Akira Kurosawa en Federico Fellini. Of Braun trots is opgenomen te zijn in dit illustere gezelschap? 'Ik wil mijn werk niet vergelijken met dat van deze regisseurs,' reageert hij beslist. 'Niet omdat ik mezelf als te onbeduidend beschouw, nee, omdat ik ze niet als kunstenaars kan zien. Dat is grappig hè, dat ik dat zeg. Fellini, een monster in de filmwereld, iemand die je zou moeten bewonderen, geen kunstenaar. Weet je waarom? Misschien voel je het niet, maar op ieder van ons rust een grote druk, die van de censuur. Iemand als Fellini accepteerde die censuur. Hij moest wel, anders kon hij geen films maken. De censuur is het grootst op het gebied van de seks. Je kent die films wel, waar ze een beetje schouder tonen, een beetje tiet, wat billen. Maar de daad tonen kan niet. En dat terwijl je door seks veel over iemands karakter te weten kan komen . Iedereen doet het immers anders. De een is voyeur, de ander wil geslagen worden, vastgebonden. Het is een schande om iemand als Fellini te verbieden dat te tonen zoals hij zelf wil. Onthoud: Er is niets zo obsceen als censuur!'
Het klinkt een beetje potsierlijk, maar Brauns aversie tegen censuur (en repressie in het algemeen) is in ieder geval consequent. De diplomatenzoon werd na twee jaar van de jezuïetenschool gestuurd omdat hij altijd met de priesters in discussie ging, schreef later als student rechten een scriptie over censuur, en vestigde zich halverwege de jaren zestig in Kopenhagen om van daaruit te ijveren voor de legalisering van porno.
Gevraagd naar de reden voor zijn afkeer van censuur wijst Braun op twee incidenten uit zijn jeugd. 'Op mijn achtste had ik voor het eerst seks met een meisje. Zij was negen. Of het echt neuken was weet ik niet meer, maar we maakten in iedere geval de bewegingen. De broer van dat meisje betrapte ons. Hij was een jaar of zestien en ik moest rennen voor mijn leven. Ik klom over een muur waarop allemaal glasscherven waren bevestigd en heb daar nog steeds littekens van op mijn knie. [hij rolt zijn broekspijp omhoog om zijn verhaal kracht bij te zetten] Dit litteken herinnert me er altijd aan hoe gevaarlijk het is om seks te hebben.
De volgende
bepalende ervaring speelde zich af toen ik negen was. De oorlog was net
afgelopen. In het parochiehuis werd een film met Greta Garbo vertoond, Queen
Christina, geloof ik. Op het moment dat Garbo de held zou kussen hield de
priester zijn hand voor de lens. Ik weet nog dat ik dacht: Wat gebeurt hier? Is
hij gek geworden? Wat is er mis met de maatschappij, dat een priester mensen kan
verbieden naar een kus te kijken!
Pas later begreep ik waarom de kerk
seks als iets zondigs wilde neerzetten. De enige seks die de kerk toestaat is
snelle seks, in uit, als beesten, om de voortplanting veilig te stellen, maar
seks voor plezier is een doodzonde. Kijk, 95% van de mensheid zal hoe dan ook
van seks genieten, dat is onze aard. Christenen voelen zich daarom schuldig,
willen dat schuldgevoel kwijt raken en gaan naar de kerk. Nieuwe kerken moeten
gebouwd, daar is veel geld voor nodig, veel macht, etcetera.
De eerste die zei dat seks zondig is was de zogenaamd heilige Augustinus. In het zogenaamde jaar des Heren 410 schreef hij: "Luxuria est inimica Dei", seks is de vijand van God. En daar plukken we nog steeds de wrange vruchten van.'
Brauns verzet tegen de 'judeo-christelijke terreur' beperkt zich aanvankelijk tot het smokkelen (in de Mercedes met diplomaten-kenteken van zijn vader) van seksblaadjes. In 1964 vertrekt hij vanuit Italië naar Denemarken waar hij zijn eerste filmpjes van tien minuten maakt. Ze worden later 'loops' gedoopt, omdat ze veel in peepshows worden gedraaid. De filmpjes worden er letterlijk stuk gekeken. Door het intensieve gebruik houden ze het gemiddeld een week vol. En geen 'vanille-seks', maar keiharde porno.
'Ik legde het mijn vrienden altijd zo uit. Hier [houdt rechterhand omhoog] heb je de censuur, de maximale negativiteit. Dan krijg je in het midden een grijs gebied, met mensen als Fellini die zich wel verzetten maar toch enige mate van censuur moeten accepteren. En ik zat hier [linkerhand gaat omhoog]. Ik ging verder dan iedereen voor mij, in de hoop anderen als een magneet te kunnen aantrekken. Vergeet niet dat het tot 1972 nog steeds verboden was om in Playboy tepels en schaamhaar te tonen. In 1974 had je Emmanuelle, waar je al een klein beetje kon laten zien. Maar denk je dat dat mogelijk was geweest als wij aan de linkerkant het vuur niet enorm hadden opgestookt?
Iedereen heeft tegenwoordig wel een pornofilm gezien, maar toen wist niemand wat er allemaal mogelijk was. In 1970 kreeg ik in Denemarken bezoek van een groep vrouwen die me bedankten dat ik ze in mijn films had laten zien hoe je fellatio doet.'
In 1971 verhuist Braun zijn activiteiten van Kopenhagen naar Breda. 'Met de Deense legalisering van porno in 1969 was de strijd daar gewonnen. Grote vraag nu was hoe ik de rest van Europa kon veroveren. Als een soort pornogeneraal bepaalde ik de strategie. Ik koos Breda, niet omdat Nederland een belangrijk land was om te veroveren, het was immers al bijna gevallen, maar omdat ik vanuit Nederland Frankrijk kon binnenvallen. Ik kende Breda nog uit begin jaren zestig, toen ik daar vaak afsprak met een leverancier uit België. Ik kocht een oude fietsfabriek in de Bosschstraat 148, vestigde er mijn seksacademie en startte het grote offensief, mijn aanval op Frankrijk.'
Die aanval slaagt wonderwel. Het toeval helpt een handje, want ook de studenten stoken het vuur hoog op en in 1974 sterft de Franse president Pompidou, een verklaard tegenstander van porno. Dat opent de deur voor vertoning in Cannes van Brauns eerste lange speelfilm French Blue ( eigenlijk een korte nepdocumentaire over de regisseur aan het werk, aangevuld met een aantal van zijn loops). Een jaar later gevolgd door Sensations, dat ook al volle zalen trekt in Cannes.
In Nederland doet Braun van zich spreken als French Blue in 1976 de eerste pornofilm is die in een familiebioscoop wordt vertoond. In het Amsterdamse City 2 draait hij 26 weken achtereen voor volle zalen, totdat de toenmalige minister van justitie Van Agt daar een einde aan maakt. Die stoft een wetje uit 1880 over brandgevaar in openbare ruimten af en weet de film uit City te weren. Braun is nog steeds teleurgesteld. 'Ik was zeer verbaasd dat de media, zoals Het Parool, wel veel interviews met mij afdrukten, maar niets ondernamen tegen deze duidelijke interventie van de machthebbers. Van de eigenaars van City, die mij even te voren een vijfjarig contract voor French Blue hadden aangeboden, kon ik het me nog wel voorstellen. Die waren bang hun licentie kwijt te raken. Maar de media... Daarom VPRO moeten jullie mijn twee films uitzenden. Jullie moeten het door Van Agt begane onrecht wreken!'
De
verschillende keren herhaalde, in al zijn strijdbaarheid ook enigszins
wanhopige oproep aan de VPRO past in het beeld van de aan lager wal geraakte
pornofilmer, dat ook in Schüttes documentaire naar voren komt.
Het wordt
erg stil rond Braun nadat hij mede door de affaire met Van Agt in 1977 Nederland
verlaat. Hij steekt veel geld in antropologische en medische projecten die op
niets uitlopen en probeert later in Los Angeles vergeefs een nieuwe carrière als
pornofilmer op te bouwen. 'Tegenwoordig willen ze niet meer dan 15, 20 duizend
dollar per film besteden. Belachelijk. Dertig jaar geleden had ik al 15 miljoen
nodig!'
Hoewel hij in zijn hoogtijdagen honderdduizenden dollars per jaar
verdiende, gaat het Braun momenteel niet voor de wind. Dat vermoed ik al als ik
zijn afgetrapte Mercedes zie die me naar het vliegveld moet brengen: grote
barst in het voorraam, platgeslagen ster op de voorklep. Tijdens een ware
dodemansrit (twee keer bijna geschept door een vrachtwagen) zakt af en toe het
masker van het gezicht van de ooit gevierde pornopionier. Zelfs van zijn zoon
Axel, die ook in de pornobiz zit, mag hij geen film meer maken. Alleen als hij
het volgens de tegenwoordig geijkte formule doet. 'Maar dat kan ik niet. Als ik
mensen moet opwinden, moet dat op mijn manier. Kijk, ik houd niet van die
afgetrainde lichamen, waarmee ze neuken als beesten. Maar de grootste hekel heb
ik aan geschoren schaamdelen. In Sensations zitten de prachtigste bushes, zoals
het hoort. Haar is een van mijn fetisjen.
Kijk, met de komst van de video
begin jaren tachtig veranderde veel. Ineens kon iedereen zijn eigen seksfilm
maken, wat niet altijd even goed uitpakte. Maar zo gaat dat. Elke revolutie
genereert zijn eigen rotzooi. Ik houd er niet van, maar betekent dat dan dat ik
liever heb dat ze geen films kunnen maken? Nee natuurlijk, laten ze hun gang
maar gaan.'