Een dag na het interview belt regisseur Jean van de Velde nog even op. Of hij
iets kan toevoegen. De vraag waarom hij films maakt had hem overvallen en hij
was niet tevreden met het antwoord dat hij had gegeven. 'Vanochtend las ik in de
Volkskrant een interview met documentairemaker Albert Maysles. Die zegt dat
voor hem de bepalende factor de liefde is die hij in het proces heeft gestoken.
Films maken is voor mij ook een manier om liefde kwijt te kunnen. Voor het
proces, én voor de personages. Ga maar na. Lek eindigt met de omhelzing van de
hoofdpersoon van vrouw en kind. En De kleine blonde dood met de tekst Ik hou van
je. Een regel die niet in het boek van Boudewijn Büch stond en ook niet in het
script. Die heb ik er later aan toegevoegd. Sommige makers worden gedreven door
haat, en ik - het klinkt heel pathetisch - word gedreven door liefde. Als je het
hebt over een boodschap, is dat mijn boodschap.'
Die liefde zit ook in
Floris, het door Van de Velde geregisseerde vervolg op de populaire jeugdserie
uit 1969 van Paul Verhoeven. Het scenario voor de film werd in eerste instantie
geschreven door Gerard Soeteman (die ook de tv-versie schreef), en later
herschreven door Van de Velde. Centraal in de nieuwe versie staat de relatie
tussen Floris, kleinzoon van de ooit door Rutger Hauer gespeelde koene ridder,
en de mysterieuze Pi, een jongensachtig meisje dat samen met Floris allerlei
avonturen beleeft.
Van de Velde: 'Pi was al verzonnen door Soeteman, maar
die vond dat de held nooit iets met een meisje mocht krijgen. Dat leek me
onmogelijk. Ze trekken maanden met elkaar op en dan ontstaat er toch iets.'
Wat veranderde u nog meer?
'Er zaten mij iets te veel oude mannen in het
eerste script. Floris en Pi moesten het opnemen tegen de vijanden van zijn
grootvader: Van Rossum, de Sergeant en Grote Pier. Ik verving ze door hun
kinderen. Minstens zo gemeen, maar wat vlotter ter been. En Kleine Pier werd een
vuilbekkend viswijf, dat door haar macho-vader werd opgevoed als jongen.
Plot van de film is de zoektocht naar een heilig relikwie, een van de spijkers
waarmee Christus aan het kruis werd genageld. Het is de laatste hoop van de
Hertog van Bourgondië, de baas van Floris, in zijn strijd tegen de gemene Hertog
van Gelre.
Ook beide hertogen waren in eerste opzet vijftigers, maar ik
dacht: wie gelooft er nog in de magische kracht van een spijker? Een kind,
natuurlijk! En daarom werd de Hertog van Bourgondië twaalf jaar. En als je een
kind kiest, moet daar een boze heks tegenover staan. Zo kwamen we op Linda van
Dijck en hadden we geen Hertog, maar een Hertogin van Gelre. Ik wilde van Floris
geen zompig middeleeuws ridderverhaal maken, het moest veel fantasierijker zijn
, meer een middeleeuws sprookje.'
Was Soeteman blij met uw aanpassingen?
'Misschien wel het spannendste moment van de hele productie was voor mij het
moment dat ik mijn versie aan Gerard [Soeteman] liet lezen. Ik had wat
veranderingen doorgevoerd, grappen verzonnen. Spannend voor kinderen, maar ook
leuk voor hun ouders. Gelukkig was Gerard positief. Hij vertelde me dat hij hard
had moeten lachen.'
In de nieuwe versie is Floris een toneelspeler die
niet wil vechten, ook uw idee?
'Zo stond het al in Soetmans script, maar
ik maakte het allemaal nog wat erger. De film begint met de jonge Floris in het
stuk 'De ridder en het nonnetje'. Bij Soeteman speelde Floris de ridder, maar ik
laat hem natuurlijk het nonnetje spelen. Haha. En als zijn vader hem na afloop
met de nepborsten ziet, bijt hij hem toe dat hij de naam Floris onwaardig is en
noemt ie hem spottend Titus.'
Uw hoofdpersonages hebben het wel vaker
zwaar. Waarom die vernedering?
'Het is voor mij een manier om de kijker
van je hoofdpersoon te laten houden. In Lek zet ik Cas Jansen bij de seksuoloog
en laat hem opscheppen over zijn seksuele prestaties. Maar zijn vrouw fluit hem
genadeloos terug. Zes keer per week? Eerder drie keer per maand. Als kijker lijd
je met zo'n jongen mee. Dat schept een band.'
Ook Floris begint een
beetje als watje.
'We hebben hem in het begin ook nog een gebroken
zwaardje opgespeld, maar dat werkte niet, dat zag je niet goed, en inzoomen zou
te nadrukkelijk worden. Maar het klopt, de jonge Floris wil helemaal niet
vechten. Hij is een beetje een moederskindje. Zijn vader en grootvader
vertrokken steeds naar het slagveld en dan zat de kleine Floris thuis bij zijn
moeder.'
Niet bang dat kinderen moeite zullen hebben zich met hem te
identificeren?
'Dat kan. Maar het was een bewuste keus dat hij pas bij de
zoektocht naar het relikwie begint te vechten. En pas in de allerlaatste scène
pakt hij een zwaard. Hij is immers geen beroeps.'
Gelukkig voor hem wordt
hij geholpen door Pi.
'Kinderen vinden Pi geweldig. Sindala [het hulpje
van Floris in de televisieserie] had destijds ook een grote aanhang. We hebben
kinderen bij test-screenings gevraagd wie ze wilden zijn. Pi en Floris scoorden
ongeveer even hoog, overigens op de voet gevolgd door Kleine Pier.
Tijdens
de montage maakten we lijstjes van de heldhaftige acties van zowel Pi als
Floris en kwamen erachter dat Pi de overhand begon te krijgen. Dat hebben we
rechtgetrokken, want er komt een moment dat Floris voorop moest gaan lopen en
zij achter hem aan.
Pi wordt gespeeld door Birgit Schuurman, de Zus Van.
Een geïnspireerde keus.
'We hebben alle actrices bekeken die iets Oosters
hebben. Birgit was het mysterieust. We hebben ook Nadja Hüpscher getest, maar
zij is toch meer het type dat je ín de problemen helpt en niet eruit. Jennifer
de Jong was ook een kanshebber.'
En voor Floris?
'Op een gegeven
moment hadden we nog een drietal acteurs over. Johnny de Mol deed een heel goede
screentest, maar hij kwam te sterk over. Te street wise. Hij heeft toch iets
van Amsterdam-Oost aan zich kleven. Waldemar Torenstra [Gerrit in Ja zuster, nee
zuster] was ook lang in de race, maar die vonden we toch te Hollands.
Uiteindelijk werd het Michiel Huisman, omdat ie een gevoelige kant heeft, en
tegelijkertijd ook heel geloofwaardig is als held.'
Floris is een
productie van Johan Nijenhuis en Alain de Levita, de jongens achter Costa! en
Volle Maan. Hoe was de samenwerking?
'Heel goed. Ik heb ze van tevoren wel
gezegd dat het voor mij van essentieel belang is dat ik met plezier op de set
sta. Dat wil niet zeggen dat ik overal mijn zin in moet krijgen, wel dat ik
plezier aan het maken moet kunnen beleven. Anders kan ik niets verzinnen. Met de
tering in je lijf ben je niet creatief.'
Wat ontstond er zoal op de set?
'Als de hertogin in het water valt komt ze boven en is haar grootste irritatie
dat haar enorme haardos is ingezakt, bijvoorbeeld. Of Kees Boot [Sergeant junior
] die in de gracht aan het watertrappelen is en langzaam zinkt, maar zo dat je
nog wel heel lang zijn vingers ziet. Dat beeld herinnerde ik me ineens van de
zwemlessen van mijn eigen zoon.'
Wanneer beschouwt u Floris als een
succes?
'Wanneer er voldoende gezinnen naartoe gaan die er opgewonden weer
uitkomen. Ik hoop stiekem op een miljoen, maar kerstmis is een drukke tijd.
Gelukkig zijn er dit jaar geen Harry Potter of Lord of the Rings.'
En als
het een succes wordt, krijgen we dan Floris 2, of een nieuwe televisieserie
zoals bij All Stars?
'Ik denk het niet. All Stars kreeg een eigen tv-serie
, omdat je daarvoor niet veel meer nodig hebt dan een voetbalveld en een
kleedkamer. Bij Floris zit je aan kastelen vast, en dan nog al die kostuums. Ik
denk niet dat we dat kunnen betalen.'