De twee belangrijkste redenen waarom we de afgelopen zeven jaar zo weinig van
Patrice Toye (spreek uit: Tooje) hebben gehoord rennen tijdens het interview
regelmatig door de kamer. Ze heten Maria (5 jaar) en Roxanne (3 jaar).
Toye: 'Ik heb drie jaar tussen de Pampers gezeten! Na Rosie kreeg ik de
prachtigste aanbiedingen uit Amerika, maar ik was toen zwanger en had besloten
dat ik voor mijn kind wilde gaan zorgen. Of dat nu goed is of slecht moet
iedereen maar voor zichzelf uitmaken, maar voor mij was het goed. Vorig voorjaar
, mijn kinderen konden inmiddels al heel veel zelf, had ik tijd vrijgemaakt om
eindelijk weer te gaan schrijven, want dat kopke had natuurlijk niet stilgestaan
. De haardjes van verhalen zijn altijd blijven branden.'
En toen kwam
Waterland Film met de vraag of u de Telefilm Gezocht: man wilde regisseren, naar
een scenario van Helena van der Meulen. Hoe reageerde u?
'Eerst heel
terughoudend. Ik wilde net zelf gaan schrijven en vond niet dat ik de juiste
persoon was om andermans verhalen te verfilmen. Maar ik ben toch gaan praten en
wat Helena allemaal zei beviel me wel. Ze kwam in april 2004 met een onaf script
van zo'n 40, 50 pagina's en twee maanden later, in juni, zijn we al gaan
draaien. Helena en ik hadden liever wat meer tijd gehad, maar al met al ben ik
wel blij met het filmpje. Het is een echt pareltje geworden.'
Film-pje
... Parel-tje...
'Ik praat in het klein omdat ik het een kleine film vind
, geen bioscoopfilm. Ik heb ook in mijn contract laten vastleggen dat ik degene
ben die bepaalt of de film in de bioscoop uitgebracht mag worden. Waterland
heeft me gesmeekt er een bioscoopfilm van te maken, maar ik heb altijd nee
gezegd. Dan zou ik er toch echt langer aan gesleuteld hebben.'
Waaraan
zoal?
'Op alle vlakken. Awel, het laatste wat ik wil is doen alsof ik de
film niet goed vind. Juist wel. Maar ik wil hem in zijn waarde laten. Al kan het
natuurlijk altijd anders uitpakken. Neem Bluebird van Mijke de Jong, waarvoor
Helena ook het scenario schreef. Dat was net als Gezocht: man een heel klein
verhaal en pats, die wint zomaar een Zilveren Beer in Berlijn.'
Reden om
de film misschien toch in de bioscoop uit te brengen...
'Maar Gezocht: man
is een schets. Gemaakt in houtskool. Voor de bioscoop wil ik alles van te voren
weten, wil ik iets veel gedetailleerders maken, in olieverf. Nu wisten we een
week voor het draaien nog niet eens waar we zouden gaan filmen. Het werken aan
deze film was een avontuur, maar we hebben heel veel geluk gehad dat alles als
een mooi puzzeltje in elkaar viel.'
Hoe was de samenwerking met Helena
van der Meulen?
'Ik heb van haar geleerd hoe leuk het kan zijn om dingen
samen te doen. Samen te pingpongen. Dat met anderen werken niet betekent dat je
je eigen verhaal kwijtraakt, maar dat het juist mooier en beter wordt. Ze heeft
me ook afgeschermd van al te veel bemoeienis van buitenaf, want het is een
koppig tanteke. Ik denk dat vaak tegen haar gezegd is van Jezus, waarom gebeurt
er toch zo weinig in je verhaal. Maar zij is die leegte blijven bewaken. Er
gebeurt ook niet weinig. Er gebeurt juist heel veel.
Als je het mij vraagt
is alles al eens gedaan. Daarom draait het in de hedendaagse cinema om
persoonlijke films. Alleen wat authentiek is, is het waard om verteld te worden
. Ik kijk nu veel naar Aziatische films, want daarin blijft alles heel klein,
heel sober. De kracht schuilt in de details. Alles wat je ziet heeft betekenis.'
Hoe kwam Waterland eigenlijk bij u terecht?
'Ik denk dat Helena daar
een grote stem in gehad heeft. Zij wilde niet dat een regisseur haar verhaal zou
komen verprutsen. En er zijn duidelijk raakvlakken tussen deze film en Rosie.'
U doelt op de sterk emotionele, bijna symbiotische band tussen moeder en
kind, die ook in Rosie zit?
'Ja, die wereld ken ik. Ook ik ben voor een
groot stuk alleen opgegroeid met mijn moeder. Mijn ouders waren gescheiden en ik
zag mijn vader niet vaak. Op een gegeven moment zelfs jarenlang niet. Maar ik
spreek daar niet graag over, want ik heb er slechte ervaringen mee. Na Rosie
vroegen journalisten me ook steeds of ik mijn vader had gemist, en ik heb toen
eens gezegd: "Hoe kun je iets missen wat je nooit gekend hebt?". Daarmee heb ik
mijn papa zo ongelukkig gemaakt. Het was wel waar, maar daarom was het al dat
verdriet nog niet waard.'
Het acteren in Gezocht: man is uitstekend. Met
Monic Hendrickx als de moeder voorop.
'Monic vind ik waanzinnig. Ik heb
veel bewondering voor die madam. Ze doet veel, maar zorgt er toch elke keer voor
dat het iets heel anders wordt. Ze speelde ook een belangrijke rol bij het
vinden van Tom van Seijen, die haar 9-jarige zoon Bas speelt. Ik vroeg haar bij
het casten aanwezig te zijn, want het was heel belangrijk dat die twee
lichamelijk niet bang voor elkaar waren. Ze moesten als het ware samensmelten,
want dat is toch waar de film over gaat. Bas heeft een beetje de rol van zijn
weggelopen vader overgenomen. Zo is er een grote intimiteit tussen die twee
ontstaan, waardoor ze eigenlijk niet van elkaar kunnen los komen. Daar is
volgens mij niets mis mee, al verschilden de Teleac (de opdrachtgever-GB) en ik
daar nogal van mening over. Daar vond men dat Bas ziek is. Het schoolvoorbeeld
van iemand met compulsief gedrag. Ik zie dat niet zo. Met iedereen is wel wat
aan de hand, hoor. En ik heb dat graag, gekneusde mensen. Ik begrijp ze veel
beter dan mensen die zeggen dat er niets aan de hand is. Die vind ik pas
abnormaal.'
Maar met de kleine Bas gaat het niet goed. Hij gaat in een
aquarium zitten, tekent schubben op zijn arm. Waarom wil hij eigenlijk een vis
zijn?
'Het heeft alles te maken met de watervrees van zijn moeder, die
heeft ze aan hem doorgegeven. Maar het eerste wat ik tegen Helena zei was: "Ik
heb niets met vissen, hè." Ik heb daar geen enkele sympathie voor. Ze hebben
geen seksualiteit, je kan ze niet aanraken. Helena heeft mij zover gekregen dat
ik - in iedere geval voor het zeepaardje - dan toch sympathie ben gaan voelen.
Want het zeepaardje is anders. Die blijft zijn hele leven bij de zelfde partner
. Het mannetje draagt de eitjes en verschiet elke keer als hij zijn vrouwtje
ziet van kleur. Prachtig toch?'