Zelf dacht hij een 'saaie kutfilm' gemaakt te hebben. Totdat zijn film overal prijzen won. De Mexicaanse regisseur Fernando Eimbcke over zijn droogkomische debuutfilm Temporada de patos.

Een lome zondagmiddag in een appartement in een buitenwijk van Mexico-Stad. Flama en Moko zijn veertien en genieten van het feit dat Flama's moeder de hele dag weg is. Kunnen zij ongestoord cola drinken en videospelletjes spelen. Maar dan komt het zestienjarige buurmeisje Rita bij hun een taart bakken, wil even later Ulises, een pizzakoerier die 11 seconden te laat was, niet weg voor hij betaald krijgt, en valt tot overmaat van ramp de stroom uit.

De plot in Temporada de patos, het droogkomische speelfilmdebuut van de 34-jarige Mexicaan Fernando Eimbcke, is simpel. Vier verveelde mensen in een appartement. Geschoten in zwart wit, met stilstaande camera en zo goed als geen muziek. Maar achter de lamlendigheid en verveling verstopte Eimbcke rake observaties over scheidende ouders, vriendschap, eenzaamheid en ontluikende seksualiteit.
Dat bleef niet onopgemerkt, want de film won in eigen land maar liefst tien Ariels (de Mexicaanse Gouden Kalveren). Zes dagen na de uitreiking is Eimbcke al weer in Europa om zijn film te promoten.

Hoe is het om zoveel prijzen te winnen?
'Ehh... heel fijn.'

Hoor ik ergens een 'maar'?
'Het is ook vreemd en een beetje gênant. Het is maar een kleine film en ik had van te voren nooit gedacht dat het zo'n succes zou worden.'

Wat dacht u toen hij af was?
'Wat een saaie kutfilm. Tegen een van de producers, met wie ik samen gestudeerd heb, zei ik dat ook: We hebben een slechte film. Hij zei dat ik me geen zorgen hoefde te maken. Dat dat onderdeel is van het leerproces. Er zouden nog meer kansen komen.'

Wanneer ontdekten jullie dat jullie veel te pessimistisch waren?
'Op het festival van Guadalajara (waar de film uiteindelijk zeven prijzen zou winnen - GB). Tijdens de eerste screening al. Dat was voor de pers en iedereen had me van te voren verteld dat het lastig zou worden. Dat ze tijdens de vertoning zouden weglopen of met hun mobieltjes gaan bellen. Maar ze bleven zitten en moesten hard lachen om de grappen. Dezelfde grappen die wij na honderd keer zien niet leuk meer vonden. Aan het eind van de film applaudisseerden ze.'

Hoe deed de film het in de bioscopen?
'Ook goed , maar het is geen grote publieksfilm. Geen tienerkomedie. Ik heb gehoord dat jonge mensen naar de film kwamen en gelijk rechtsomkeert maakten toen ze zagen dat hij in zwart wit was.'

Waarom koos u eigenlijk voor zwart wit?
' Ik wilde dat niets van het verhaal zou afleiden. Dus: geen kleur, geen muziek, geen camerabewegingen. Ik heb daar trouwens hard voor moeten vechten, want mijn geldschieters vonden dat anti-commercieel. Maar dat maakte mij niets uit. Ik wist dat het zo moest en was bereid de film desnoods met digitale camera te draaien. Ik had toch niet veel nodig. Vier mensen en een appartement. Het paste allemaal bij de droogkomische sfeer van de film. Weet je trouwens dat dat woord in Mexico helemaal niet bestaat, droogkomisch? Bij ons is humor altijd heel uitbundig.'

U moest vechten voor uw visie, hoe ging dat?
'Eigenlijk alleen met een van de producers, iemand die al jaren grote tienerkomedies maakt . Ik had verder een heel goed team, dat net als ik uit allemaal debutanten bestond.'

Onervarenheid is toch niet per se een voordeel?
'Volgens mij moet je je als beginner niet te veel omringen met ervaren professionals. Wij konden elkaar alles vertellen. Waren heel eerlijk en open naar elkaar toe. Ik ken veel beginnende makers die bang zijn als ze met superprofessionals moeten werken. Professionals die bovendien gewend zijn om op een bepaalde manier te werken en je ook die kant op zullen drukken. Onervaren mensen kennen nog geen routine. Alles is nog fris.'

Temporada de patos gaat over een Mexicaanse middenklasse gezin. Is dat ook uw achtergrond?
'Ja. En ik weet nog goed hoe ik me als veertienjarige voelde. Dat ik niet wist wat ik met mijn leven wilde. Dat ik alles maar saai vond en een hekel aan mijn ouders had. Ik wilde in mijn film laten zien wat er allemaal kon gebeuren als je de televisie uitzet. Ik herinner me nog van vroeger dat we altijd met zijn allen voor de televisie zaten . Als de stroom uitviel - wat nogal vaak gebeurt in Mexico, vooral als het winderig is - keken we even vertwijfeld voor ons uit, maar na een kwartier hadden we het over ons zelf. Het was verbazingwekkend, dan begonnen we eindelijk te communiceren.'

En als de stroom weer terug kwam?
'Dan ging de televisie weer aan.'

Is Temporada de patos een optimistische film?
' Uiteindelijk wel, ja. Misschien niet voor Rita, want voor haar verandert er niet veel. Maar de vriendschap tussen Flama en Moko is hechter geworden en Ulises, de pizzakoerier, neemt zijn leven weer in eigen hand.'

En dat terwijl hij ergens zegt: "Kansen zijn als kogels in een pistool. En ik heb de mijne afgeschoten".
'Ja, dat is niet erg optimistisch. Het is ook onzin, trouwens .'

Die u zelf heeft verzonnen...
'En ik was helemaal verliefd op die zin. Als ik hem in het script las dacht ik telkens: Wow, wat prachtig. Maar als ik die scène nu terug zie denk ik: Shit, wat een onzin, wat ben ik me hier aan het uitsloven.'

Door de vorm trekt u alle aandacht naar het verhaal, naar de acteurs. Hoe vond u Flama en Moko?
'Isabel, mijn casting director, heeft overal naar ze gezocht. Op scholen, sportclubs. Ze plaatste advertenties in kranten. Ik vond het heel belangrijk dat de jongen die Flama ging spelen ook echt rood haar had. Isabel dacht dat ik gek geworden was, een roodharige in Mexico!? Ze smeekte me of we niet iemand konden nemen van wie we het haar zouden verven, maar ik wilde per se een puber met rood haar. Ik verwachtte van de jongens niet dat ze een rol zouden spelen, maar dat ze de personages zouden zijn . En daarom moest Flama rood haar hebben. Uiteindelijk hadden we negen jongens, die we in allerlei samenstellingen hebben getest, om te kijken wie het beste op elkaar reageerden. Ze moeten immers elkaars beste vrienden zijn. Daniel (Flama) en Diego (Moko) kwamen als beste uit de test.
Toen was het de beurt aan Rita. We hadden al een meisje in gedachten, maar Daniel en Diego zagen haar nauwelijks staan. Daarop besloten we dat Rita iets ouder moest zijn en kwamen we uit bij Danny. De jongens werden opeens heel verlegen en ongemakkelijk. Begonnen flauwe grappen te maken. Ze waren een beetje bang voor Danny, en dat was heel goed voor de film. Tijdens de opnamen hield ik ze dan ook zo veel mogelijk gescheiden van Danny.'

Had een van de acteurs al eerder in een film gespeeld?
'Daniel en Diego hadden nog nooit ergens in gespeeld. Danny had al eens in een tv-serie gespeeld en Enrique, die Ulises speelt, had al in het theater gestaan. Ik heb erg mijn best gedaan om hem te beteugelen. Om hem kleiner te laten spelen. Uiteindelijk vond ik de twee jongens het beste. Zo fris en ongedwongen. Wat is er toch met acteurs dat ze die ongedwongenheid verliezen ?'

De verwondering verdwijnt. Je kan maar één keer je eerste film maken. Net als u. Bent u bang dat ook u die verwondering zult verliezen?
'Ja. Maar ik moet hoe dan ook door.'