In The Curious Case of Benjamin Button leeft Brad Pitt achterstevoren: hij wordt geboren als oude man en sterft als baby. Dat je Brad terugziet in alle Benjamins is ‘magie,’ zegt regisseur David Fincher.

Het is wel even wennen: De Amerikaanse regisseur David Fincher, die een film maakt met een PG 13-rating. Een film dus waar kinderen vanaf dertien jaar zomaar naartoe kunnen.

Dat is voor het eerst in ’s mans carrière, want al zijn vorige films kregen een R-rating, wat betekent dat de Amerikaanse filmkeuring ze niet geschikt acht voor kinderen onder de zeventien jaar.

En dat is wel weer begrijpelijk, want in de politiethriller Se7en (1995) vindt een inspecteur het afgehakte hoofd van zijn vrouw in een doos, in de maatschappijsatire Fight Club (1997) slaan gefrustreerde mannen zichzelf en elkaar tot pulp, en in het deprimerende Zodiac (2007) volgen we de vergeefse en obsessieve zoektocht naar een seriemoordenaar.

Nu dan eindelijk een ‘familiefilm’: The Curious Case of Benjamin Button, een bijzonder vrije bewerking van het gelijknamige verhaal uit 1922 van schrijver F. Scott Fitzgerald.

Het curieuze van Benjamin is dat hij geboren wordt als oude man en sterft als baby. Hij groeit als het ware achterstevoren op.

Was het origineel vooral een ironisch commentaar op de tijd waarin het geschreven werd, de filmversie ( geschreven door onder anderen Eric ‘Forrest Gump’ Roth) is een ruim twee uur durende, epische fantasy geworden; over liefde, leeftijd en verlies.

De titelrol is voor Brad Pitt die – dankzij veel technisch computervernuft – de bewuste Benjamin in alle stadia van zijn omgekeerde leven speelt. Zijn grote liefde in de film is Daisy, gespeeld door Cate Blanchett. De twee ontmoeten elkaar al snel in de film, maar omdat de groeicurves van beiden zich in tegengestelde richting bewegen, duurt het een half leven, en driekwart van de film, voordat ze ongeveer even oud zijn.

Katrina
Eind november 2008 is Fincher in Londen voor een speciale vertoning van zijn film (de eerste officiële vertoning in Europa), en voor een handvol interviews.
Het verhaal van Benjamin Button wordt door Daisy in flashback verteld aan haar dochter. De stokoude Daisy is stervende en ligt in een ziekenhuisbed in New Orleans. Terwijl ze vertelt begint het buiten angstaanjagend te stormen…


Fincher en Pitt

We blijken niet te veel te moeten zoeken achter het feit dat de film zich afspeelt in New Orleans. Fincher: ‘Het oorspronkelijke verhaal en ook het script speelde zich af in Baltimore, en daar zijn we eerst naartoe gegaan. Maar het bleek te duur om die stad eruit te laten zien als honderd jaar geleden, waarna we uitweken naar New Orleans. En toen sloeg Katrina toe.’

De eerste reactie was om niet in het door orkaan Katrina verwoeste New Orleans te draaien, maar de wijk waarin gedraaid zou worden was nog intact, en het idee dat er door de film veel geld (‘tientallen miljoenen dollars’) in de lokale economie gepompt zou worden sprak Fincher wel aan. Maar wat doe je met Katrina? ‘Eric Roth, de scenarioschrijver, zei terecht dat je de komende jaren duidelijk moet maken bij New Orleans of zich iets voor of na Katrina afspeelt. En toen dacht ik: waarom niet tijdens.’

Fincher begrijpt dat deze film op het eerste gezicht nogal verschilt van zijn vorige, veel somberder films. ‘Maar vergis je niet, in Button schuilt de dood in ieder scène. En dat is voor Amerikanen heel confronterend. Ik herinner me nog goed dat ik vroeger, toen ik nog televisiecommercials maakte, ’s ochtends altijd vroeg op moest. Ik kwam dan om een uur of vier langs het bejaardentehuis en zag daar regelmatig ambulances voor de deur staan. De lichamen van de overleden bewoners werden opgehaald. Midden in de nacht, zodat niemand het zou zien. De doden werden als het ware weggemoffeld, want in Amerika wordt sterven gezien als een nederlaag. Je verliest van de dood. Dat vind ik het mooie van deze film, dat de dood overal op de loer ligt.’

Het duurde even voor Benjamin Button gemaakt kon worden. De eerste plannen F. Scott Fitzgeralds verhaal te verfilmen stammen al uit 1992. Niet met Fincher als regisseur, want die maakte toen nog videoclips en commercials. Grote namen als Steven Spielberg, en later Ron Howard en Spike Jonze zouden gaan regisseren, maar niemand kreeg het project van de grond. En al die tijd was Brad Pitt een van de beoogde Benjamins ( overigens naast acteurs als Tom Cruise en John Travolta).




Fincher: ‘Ik geloof dat het Brad wel vijf keer gevraagd is in die negentien jaar. En het is misschien maar goed dat hij pas op latere leeftijd toehapte. Hij heeft meer innerlijke rust nu, meer zekerheid over wie hij is.’ Pitt (geboren in 1963, dus al een stevige veertiger) is inderdaad indrukwekkend in de film.

Magie
De essentie van Brad vindt je terug in alle Benjamins. Van het oude, gerimpelde kale mannetje met krukken (een paar jaar na zijn geboorte ), tot en met de piepjonge Benjamin een paar jaar voor zijn dood.
De manier waarop je ‘restjes’ van Brad terug kan vinden in alle Benjamins is een wonder, en het liefst zou Fincher dat zo laten. Op de vraag hoe ze dat precies voor elkaar hebben gekregen, antwoordt hij dan ook ontwijkend: ‘Magie.’

Na enig aandringen geeft hij bij. ‘Ik weet niet precies hoeveel ik wil vertellen, want het is natuurlijk de bedoeling dat de kijkers worden betoverd door het verhaal. Maar goed. De techniek die wij hebben gebruikt heet facial motion capture, en daarbij worden de bewegingen van iemands gezicht digitaal opgenomen en later overgezet op de computeranimaties in de film. Toen we de scènes die Brad had gespeeld terugkeken, kregen we pas door hoe uniek zijn bewegingen zijn. Brad knippert bijvoorbeeld bijna nooit met zijn ogen op momenten dat andere mensen knipperen. Heel eigenaardig. Gewone mensen hebben geleerd dat als je met iemand praat en hij knippert, dat dat betekent dat hij begrijpt wat je wilde zeggen, zodat je over kan gaan op iets anders. Toch? Zo communiceren mensen. Daarom geeft Michael Caine, in een van zijn Hoe word je acteur-video’s, aan beginnende acteurs het advies: Leer om niet te knipperen, want zo lang je niet knippert hou je de attentie van mensen vast. Dat snapten ze ook bij Silence of the Lambs. In sommige scènes met seriemoordenaar Hannibal Lecter hebben ze alle momenten dat acteur Anthony Hopkins met zijn ogen knipperde eruit geknipt, zodat hij nu anderhalve minuut in de camera kijkt zonder maar één keer te knipperen. En dat is heel verontrustend voor mensen om naar te kijken.

Wij ontdekten dat Brad bepaalde dingen deed die zo typerend waren voor Brads ‘Bradness’, dat die niet te vervangen waren. We merkten dat als animatoren met de gegevens van Brad aan de slag gingen, we juist die dingen verloren die van Brad Brad maken. Daarom liet ik Brad mee animeren, en tegen de animatoren zei ik dat het me niet uitmaakte welk doosje ze op welk doosje aansloten, als ik maar precies de Brad die ik in de geluidsstudio had gezien, terugzag op het scherm. Vandaar het vijf jaar kostte om de film te maken .’