Regisseur Menno Otten (25) won in juni de VPRO Documentaireprijs voor zijn schitterend vormgegeven afstudeerfilm In een vergeten moment. Mensen die zich bij een tramhalte onbespied wanen worden indringend vastgelegd in lange close ups. Mag dat zomaar?

Je filmde mensen zonder dat ze dat wisten. Ben je een voyeur?
Ik zocht mensen die afdwaalden in gedachten en de wereld om zich heen vergaten . Vermoeide mensen, dagdromers. Ik móest wel een voyeur zijn, omdat de mensen niet mochten weten dat ze gefilmd werden. Alleen zo kon ik hun blikken vastleggen.

Hoe heb je dat gedaan?
Met een lange lens die ze normaal gebruiken om in de jungle op lange afstand dieren te filmen. Maar ik stond gewoon op straat, ik ging niet zo ver weg als Bert Haanstra, die een kist bouwde op het strand en van daaruit stiekem draaide. Achteraf had ik de mensen graag willen laten weten dat we ze filmden. Maar ik draaide tot ze in de tram zaten, dus het was onmogelijk om ze daarna nog om toestemming te vragen.
Het is wel... egoïstisch wil ik niet zeggen, maar ik vond dat deze film gemaakt móest worden. We wisten dat we ons op glad ijs begaven maar we hebben geprobeerd om mensen zonder oordeel en met respect neer te zetten. Het is geen aapjes kijken, zoals bij programma’s als X-Factor. Wie er niet in wil zal ik er uitsnijden.




Wat is voor jou het meest opwindende shot?
Er is een Japanse vrouw in die helemaal in gedachten verzonken een verhaaltje in haar hoofd lijkt te maken . Eerst begint ze te lachen en haar mond te bewegen, dan draaien haar wenkbrauwen en ogen mee. Daarna kijkt ze heel even om zich heen, zo van: ik hoop dat niemand mijn gedachten heeft gezien. Daar vang ik een wezenlijk moment.

Geen last gehad van een knagend geweten?
Nou, eerst had ik dat shot weggesneden op het moment dat ze weer tot zichzelf kwam, maar toen dacht ik : nee, nu zit je alleen te kijken naar iemand die gekke bewegingen maakt met haar gezicht. Vervolgens heb ik dat shot zo lang laten staan dat je heel dicht bij haar komt.

Waarom wilde je deze film maken?
We leven in een tijd van ontzettende chaos, we zijn constant onderweg, overal is afleiding van mobiele telefoons en billboards. Ik vind het fascinerend en belangrijk om het moment vast te leggen waarin we... tsja, grote woorden misschien, maar waarin we echt één met onszelf zijn, te midden van de hectiek.

Als kritisch commentaar op hoe we nu leven?
Ja, maar ook op de films die nu gemaakt worden. Films als Alibi en Flirt pleasen iedereen, er zit geen keuze of durf achter. Regisseurs als Gus Van Sant, Béla Tarr en Lars von Trier geven gelukkig een tegengeluid, zij zijn constant bezig om het medium film te onderzoeken.
Ik ben zwaar beïnvloed door clipregisseurs zoals Spike Jonze, Michel Gondry en Chris Cunningham, en door de pakkende, bijna Bijbelse beelden van Bill Viola. In het begin van mijn film voed ik de kijker met een snelle montage. Maar uiteindelijk wordt alles langzamer en dwing ik de kijker om naar één beeld te kijken waarin eigenlijk niks gebeurt en er ook bijna geen geluid meer is. Ik zoek naar een soort minimalisme door ook geen gesproken woord te gebruiken. Sommige kijkers missen een verhaal en willen weten wat er achter die mensen zit. Maar door me te beperken kom ik krachtiger tot de kern.

In een vergeten moment draait op het IDFA mee in de Internationale Studenten Competitie.