In Inside Job nagelt filmmaker Charles Ferguson de veroorzakers van de financiële crisis aan de schandpaal. Maar vooralsnog wordt niemand vervolgd. Ferguson: ‘Ik ben diep, diep teleurgesteld in Obama.’

In 2007, de financiële wereld staat nog fier overeind, krijgt filmmaker Charles Ferguson een manuscript onder ogen van een boek van zijn vriend Charles Morris. De titel: The Trillion Dollar Meltdown. ‘Mijn eerste reactie was,’ aldus Ferguson in september  tijdens het filmfestival van Toronto: ‘Zeg Charlie, overdrijf je niet een beetje? Is een biljoen dollar verdampt geld niet veel te veel? Nee, het was echt zo. Achteraf kreeg hij niet alleen gelijk, hij zat nog aan de lage kant. De tweede editie van zijn boek heette: The Two Trillion Dollar Meltdown.’

In het ingehouden boze, maar ook koel en glasheldere Inside Job richt Ferguson zijn vizier op de veroorzakers van de financiële crisis. ‘Ik hoop dat deze documentaire één ding duidelijk maakt, en dat is dat wat hier gebeurd is geen complex, saai verhaal is, maar een gangsterfilm. Een bankroof gepleegd door mensen die bij de banken werken. Vandaar de titel: Inside Job.’

Het was geen geplande bankroof toch? Meer iets dat zo uitpakte…
‘Veel van hen wisten donders goed waar ze mee bezig waren.’

Ook dat de wereld in een recessie zou belanden?
‘Ik denk niet dat ze de omvang hebben overzien. Dat ze de wereld in de ergste crisis sinds de Grote Depressie zouden storten. Maar ze wisten wel dat ze hun eigen banken en klanten schade berokkenden. Kijk maar naar hun gedrag vlak voor de recessie. Veel topmensen binnen zakenbanken als Bear Stearns en de Lehman Brothers hebben vlak voor de crisis enorme hoeveelheden cash opgenomen. Zelf verkochten ze ’s middags aandelen die ze die ochtend nog aan hun klanten hadden aangeraden.’

Hoe vroeg u deze ‘gangsters’ mee te werken aan uw film?
‘We hebben niet tegen ze gelogen. We vertelden dat we bezig waren met een film over de financiële crisis, en of we ze mochten interviewen. De meesten accepteerden omdat ze er vanuit gingen dat ze met veel egards behandeld zouden worden, zoals daarvoor altijd gebeurde. Omdat ze rijk, beroemd en heel machtig zijn. Je kan zien dat ze zich rot schrikken als ik kritische vragen begin te stellen.’

Hoe komt het dat ze zelf niet door lijken te hebben dat ze schurken zijn?
‘Het is schokkend wat voor mensen nu de financiële wereld runnen. Ze zijn hebzuchtig, vulgair en hebben het idee dat alles en iedereen te koop is. Ze zijn volledig afgesneden van de werkelijkheid. Ook letterlijk. Stan O’Neal, de ex-baas van Merrill Lynch, liet een bewaker altijd iedereen uit de lift zetten als hij aankwam. Zodat hij in zijn eentje naar kantoor kon. Ze vonden dat niemand ze voor de voeten mocht lopen.’

Worden ze nu dan eindelijk aangepakt?
‘Obama is een grote teleurstelling tot dusver. Dat hij zich twee jaar geleden liet inpakken door de mensen van Goldman Sachs kan ik nog begrijpen. Hij was net president, geen economist en moest snel beslissingen nemen. Maar dat hij die mensen nog steeds niet vervangen heeft, dat hij geen onafhankelijke aanklager heeft ingesteld om de schuldigen te vervolgen. Dat er geen rechtszaken zijn aangespannen. Ik ben diep, diep teleurgesteld.’