De Amerikaanse documentaire Girl Model van Ashley Sabin en David Redmon volgt de Russische Nadya bij haar eerste, eenzame stappen als fotomodel in Japan.

Modellenscout Ashley Arbaugh kent de voorkeur van de Japanse klant: ‘niet te lang, schattig en jong.’ En dus gaat ze in Rusland op zoek naar mooie, gewillige en vooral jonge meisjes. Een van die meisjes is Nadya, een naar eigen zeggen eenvoudig plattelandsmeisje van dertien lentes jong. Met lang blond haar en de maten 172-80-58-86 (het staat bij haar foto die naar de Japanse klant gaat).



De Amerikaanse documentaire Girl Model volgt Nadya bij haar eerste, eenzame stappen in Japan. Zonder ouders, vrijwel zonder begeleiding en niet in staat Japans of zelfs maar Engels te spreken.

Hartverscheurend en ontluisterend vaak, en toch is Girl Model niet (alleen) de film van Nadya geworden. Minstens zo interessant is ex-model Ashley Arbaugh, die – duidelijk tegen haar zin in – de nieuwe modellen scout. Dankzij fragmenten uit Ashley’s oude videodagboeken maken we kennis met een intelligente, cynische en innerlijk verscheurde jonge vrouw. Het was Ashley zelf die documentairemakers Ashley Sabin en David Redmon benaderde.

Sabin: ‘In feite heeft zij ook ons gescout. We hebben op dezelfde school gezeten, ze kende ons werk en vroeg of wij een documentaire over haar werk wilden maken. Ze had een heleboel dvd’s bij zich, met castings van wel honderden meisjes. David had er aanvankelijk weinig zin in, want die beelden van die veel te jonge meisjes in bikini waren nogal verontrustend. Ik wist hem te overtuigen, want toen ik de beelden zag, wilde ik weten wat voor meisjes dat waren, wat voor ouders ze hadden en wat hun dromen en verwachtingen waren.’

Vertelde Ashley waarom ze een documentaire wilde?
Ashley Sabin: ‘Toen ze ons benaderde, was ze volgens mij van plan uit de modellenwereld te stappen. Ze zag zich als klokkenluider en wilde vertellen over de dunne scheidslijn die er is tussen modellenwerk en prostitutie. Maar tijdens het filmen ging het steeds beter met haar scoutingwerk en inmiddels werkt ze voor Elite, een van de grootste modellenbureaus in de wereld. We waren net klaar met de opnamen en toen trok ze zich terug uit de film.’

Toch is zij en niet Nadya de centrale figuur in de documentaire geworden. Was het moeilijk de juiste balans te vinden ?
‘Heel moeilijk. Aanvankelijk wilden we vooral de modellen volgen. Naast Nadya hebben we nog twee andere meisjes gevolgd, die nu maar heel eventjes in de film terugkomen. In eerste versies zoomden we heel erg in op die drie meisjes, op hun ervaringen en hun achtergronden. De bedoeling was dat we verleden, heden en toekomst zouden laten zien. Ashley was dan het verleden, de meisjes het heden, en aan het eind kan je zien dat alles gewoon weer van voren af aan begint. Maar telkens als we die versies aan anderen lieten zien, begonnen ze over Ashley. Met hulp van twee andere editors hebben we daarom haar verhaal verder uitgediept.’



Terecht, want ik vind haar ook het interessantst.
‘Haha. Ja, vooral de journalisten zijn in Ashley geïnteresseerd.’

Waarom, denkt u?
‘Omdat ze onmogelijk te doorgronden is. Ze intrigeert, want ze is sympathiek en open, en toch doet ze soms walgelijke dingen.’

Vonden jullie haar ook walgelijk?
‘Nou, het was in ieder geval bijzonder lastig met haar samen te werken, zoals je ook wel kunt zien in de film. Maar ik zeg liever niet wat we van haar vonden, want dan ga je de film zien als onze wraak op haar en dat is zeker niet het geval. Ashley is complex en neemt beslissingen die je niet altijd met elkaar kunt rijmen, maar uiteindelijk zijn wij verhalenvertellers en is dit het verhaal dat we aantroffen.’

Ashley bracht jullie bij Nadya, die jullie naar Japan zijn gevolgd. Van die vermeende prostitutie is weinig te zien…
‘Nee, ik denk dat de camera Nadya heeft beschermd. Zolang die in de buurt was, haalde niemand het in zijn hoofd iets te proberen. Daar waren we trouwens ook niet naar op zoek. Ik zou persoonlijk grote problemen hebben gehad zoiets te filmen. Ik zou me dan toch moreel verplicht hebben gevoeld in te grijpen.’

Het zal sowieso moeilijk geweest zijn niet in te grijpen. In de documentaire wendt Nadya zich een keer tot David, omdat ze er niet meer uit komt op een Japans treinstation.
‘Tsja, we wilden zelf het liefst helemaal uit de documentaire blijven, maar we lieten dat fragment erin om te laten zien dat we haar niet compleet aan haar lot overlieten. Dat was nog een lastige beslissing, want we wilden natuurlijk niet al haar problemen oplossen. Die problemen zijn onderdeel van haar verhaal en staan model voor de ervaringen van veel andere meisjes. Als we ingrijpen, grijpen we in feite in in de werkelijkheid.’

Was u verrast door wat u in Japan aantrof?
‘Compleet. Ik kende die wereld niet, maar de modewereld reguleert zichzelf en dat is een groot probleem. Zoals je kunt zien in de film.’

Ja, de meisjes liegen over hun leeftijd, worden misbruikt, of toch op zijn minst gebruikt. Hoe kan het dat niemand daar wat van zegt?
‘Het gaat zo veel grenzen over. En ieder land heeft weer zijn eigen wetten. Op de een of andere manier glipt de mode-industrie steeds weer door de mazen van het net.’

En moet je dan naar Rusland voor zulke jonge meisjes?
‘Nee hoor, dat gebeurt over de hele wereld. Al zijn er wel dingen aan het veranderen. Veel merken beloven tegenwoordig geen meisjes meer te gebruiken die jonger dan zestien jaar zijn. Maar het blijft een wonderlijke wereld. Omdat het toch vooral kinderen zijn die kleren van volwassenen dragen. Waar dan weer volwassenen naar kijken, die niet per se de kleren, maar vooral het lichaam van de modellen willen hebben.’