De jeugdfilm We Are the Best! van Lukas Moodysson is een bitterzoet portret van drie Zweedse meisjes die in 1982 een punkband beginnen. ‘Ik wilde het verhaal van de meiden vertellen.’

De ontwikkeling van de Zweedse filmmaker Lukas Moodysson ( 1969) is een opmerkelijke. Na zijn succesvolle debuut over twee op elkaar verliefde meisjes in een Zweeds provinciestadje ( Fucking Åmål, 1998) en de tragikomische gebeurtenissen in een commune ( Together, 2000), verdween langzaam het licht uit zijn werk. Via een tot prostitutie gedwongen Russische tiener ( Lilya 4-Ever, 2002) en de opnames van een pornofilm in een troosteloze flat ( A Hole in My Heart, 2004), bereikte de gekwelde maker de bodem met het zelfbevlekkende ego-document Container (2006). Het familiedrama Mammoth (2009) was een eerste poging uit dat emotionele en creatieve dal te komen, en met de jeugdfilm We Are the Best! heeft hij de weg naar boven – en naar het licht! – weer gevonden. We Are the Best! is een bitterzoet portret van drie pre-puberende Zweedse meisjes die in 1982 een punkband beginnen. De meiden houden niet van sport (hun enige nummer heet: ‘We haten sport!’), hebben weinig vrienden en worden door hun ouders aan hun lot overgelaten. De film is gebaseerd op een graphic novel van zijn vrouw Coco Moodysson. Wat vond hij nog meer leuk aan het verhaal?

Lukas Moodysson: ‘Nog meer?’
Naast het feit dat uw vrouw het geschreven had…
(lacht flauwtjes) ‘Nou, leuk vinden. Ik geloof niet dat ik dingen doe omdat ik ze leuk vind. Maar ik ben natuurlijk wel getrouwd met mijn vrouw omdat we dingen gemeen hebben. En ik steel wel vaker ideeën van haar . Dit is de eerste keer dat ik het openlijk toegeef. Maar om terug te keren naar de vraag: het verhaal van de meisjes voelde als iets dat dicht bij mij lag. Ik luisterde begin jaren tachtig naar dezelfde muziek, had dezelfde gevoelens, en mijn vader verdween ook al vroeg uit beeld.’

Door scheiding?
‘Nou, wel iets erger. Hij ging ergens anders leven en bemoeide zich niet meer met ons.’ Die harde werkelijkheid wordt ook regelmatig aangestipt in de film, maar u houdt het verder luchtig. ‘Dat was vooral omdat voor kinderen op die leeftijd ouders helemaal niet belangrijk zijn. En alles wat je overkomt voelt alsof dat heel normaal is. Ik ken iemand die vroeger op een Britse kostschool zat. Die vertelde me dat hij, toen hij zeven jaar was en naar de wc moest, onderweg altijd geslagen en geschopt werd door oudere jongens. Toen zijn ouders daarvan hoorden en zich daar verschrikkelijk over opwonden, begreep hij daar niets van. Dat slaan was toch normaal? Het hoorde er gewoon bij. Als ik een film had gemaakt over hoe droevig het voor die meisjes is dat hun ouders zo afwezig zijn,  dan was het een film vanuit het perspectief van de ouders geworden. En ik wilde het verhaal van de meiden vertellen.’

Over een van die meiden, Bobo, zou je je zorgen kunnen maken. Ware het niet dat het met haar wel goed komt, want Bobo wordt Coco [Moodyssons vrouw], toch?
‘Misschien . Bobo is in ieder geval een overlever. Ze voelt zich een freak, maar heeft haar trots en haar band. Halverwege de film zegt vriendin Clara tegen Bobo dat ze twee vriendinnen heeft en in de beste band van de wereld zit. Meer heb je niet nodig! De wereld is zo geobsedeerd met dat je ergens bij moet horen. Volgens mij kun je ook heel gelukkig worden zonder dat je ergens bij hoort. Dat is wat deze film probeert te vertellen.’

Was u ook punk?
‘Nou ja , ik probeerde het te zijn. Maar net als de meiden in de film was ik nogal laat . Ik ben van 1969 en was dus dertien in 1982. De beste punkplaten waren toen al gemaakt. En de Zweedse punkbands die ik goed vond waren allang gestopt.’

 

Ik las ergens dat u heeft gezegd dat zangeres Rihanna uw leven heeft gered.
‘Mijn geestelijk leven, inderdaad. In de zomer van 2012 werd ik ineens erg geraakt door de muziek van Rihanna. Ik was best een beetje trots op mezelf. Dat ik me zelf zo had kunnen verrassen door ineens van haar muziek te houden. Wat bij mij niet echt voor de hand ligt. Ik vind haar stem heel interessant. Die is droevig en tegelijkertijd heel krachtig. En al haar liedjes hebben energie. Dat is ook hoe ik films wil maken. Vol energie. Maar niet alleen energie, want dat zou saai zijn.’

Was We Are the Best ! een gelukkige terugkeer naar de film?
‘Jazeker. In ieder geval overdag.’

Wat bedoelt u?
‘Ik haat mezelf altijd ’s nachts. Ik ben dan altijd teleurgesteld in wat ik overdag bereikt heb. Maar overdag, tijdens het filmen voelde ik me goed.’

Bent u te zelfkritisch?
‘Wellicht.’

Maar als je weet wanneer je iets fout gedaan hebt, moet je ook weten wanneer je iets goed gedaan hebt. Die dagen moeten toch ook voorkomen?
‘Ach, ik ben gewoon te zelfkritisch . En dat is ook de reden waarom ik films maak. Als ik tevreden zou zijn over mijn films, kan ik net zo goed stoppen.’

Rond de voorpremière van We Are the Best! (op 1 maart) verzorgt Eye Amsterdam een overzicht van het werk van Lukas Moodysson. Van 24 februari t/m 4 maart zijn de zes speelfilms die Moodysson vanaf 1998 maakte opnieuw te zien, waaronder zelden in Nederland vertoonde titels als A Hole in My Heart, Container en Mammoth.