Met dezelfde letters kun je in het Arabisch de woorden ‘oorlog’, ‘liefde’ en ‘god’ vormen. Een bizarre woordspeling, als je naar de betekenis van die woorden kijkt. In de documentaire Iraq: War, Love, God & Madness (2011) geeft filmmaker Mohamed al- Daradji een extra dimensie aan dit Arabische anagram.
Want hoe ziet een land, zijn geliefde geboorteland, er na de invasie van de Amerikanen in 2003 uit? Hoopvol vertrok al-Daradji, die in Nederland studeerde, werkte en er productiefilmhuis Human Films NL oprichtte, in 2004 naar Bagdad. Al -Daradji was van plan om zijn eerste fictiefilm Ahlaam (‘Dromen’), de tweede fictiefilm überhaupt gemaakt in Irak na de val van Saddam Hoessein, te realiseren. Maar de optimist trof een totaal verscheurd en chaotisch thuisland aan: acteurs en actrices die het werk te gevaarlijk of de scènes te provocerend vonden, collega’s die doorgedraaid of getraumatiseerd waren door het regiem van Saddam of door de huidige machthebbers, en een minister van cultuur die de veiligheid van de filmmaker en zijn crew niet kon garanderen, met afschuwelijke gevolgen.
Desondanks kwam de film er. In 2006 was Ahlaam af, maar de
waanzinnige weg ernaartoe legde al-Daradji vast in zijn ‘zelfportret’ Iraq: War
, Love, God & Madness, dat NPO Doc (voorheen HollandDoc24) uitzendt als
hekkensluiter van de lange themareeks met de slogan ‘Bekijk de wereld met andere
ogen’. We belden al-Daradji in Bagdad.
Waarom zit je momenteel
in Bagdad?
'Het nationale theater in Bagdad organiseerde onlangs de
landelijke première van mijn laatste speelfilm In the Sands of Babylon. De film
werd vertoond als ode aan de slachtoffers die in 1991 in opstand kwamen tegen
Saddam en het Ba’ath regiem. Meer dan 100.000 mensen zijn, als gevolg hiervan en
van andere wreedheden die het regime beging, verdwenen. In de film breng ik
niet eerder belichte verhalen over deze gebeurtenissen in beeld.'
Hoe zie je de toekomst van Irak?
'Jarenlang leefden we onder het
repressieve en tirannieke juk van een dictator. Het regime sleepte ons oorlogen
in, met een Amerikaanse interventie en sektarisch geweld als gevolg. Democratie
is een nieuw concept voor een land met zo’n geschiedenis. Het is nu al zo lang
zo onrustig, het democratische proces heeft tijd nodig. Ik hoop dat het een kans
krijgt om zich te ontwikkelen, want dat zou een gewenst middel zijn tegen
zoveel problemen in het land. Ik denk dat je de situatie kunt vergelijken met
Duitsland na de Tweede Wereldoorlog.’
Iraq: War, Love, God and
Madness is o.a. dinsdag om 22.57 uur te zien op themakanaal NPO Doc.