Onno de onwetende is de existentialistische eindexamenfilm van beginnend regisseur Viktor van der Valk. De film won inmiddels prijzen in San Sebastian en op het NFF, en is 2 oktober om 24.00 uur te zien op NPO 2.

Onder de zeven knap gemaakte fictiefilms die de studenten van de Nederlandse Filmacademie dit jaar voor hun eindexamen maakten, zitten vier karakterstudies en twee sprookjesverhalen. De zevende film, Onno de onwetende, is wat mysterieuzer van aard.

Hoofdpersoon Onno heeft last van ‘een vreemd gevoel’, en besluit op zoek te gaan naar de oorzaak van deze ambigue stemming. Al rennend door de film bezoekt Onno zijn trieste herinneringen die dat vreemde gevoel veroorzaakt zouden kunnen hebben. Tegelijkertijd worden zijn gedachten associatief gevisualiseerd door een potpourri aan filmfragmenten.

Hoe kwam je op het idee om juist over zo’n moeilijk te vatten onderwerp een film te maken?
Van der Valk: ‘Bij dit eindexamenproject wilde ik iets vertellen dat er diep van binnen uit moest. Ik ben zomaar gaan typen over de tijd waarin mijn vader kanker kreeg, een vriend van me zelfmoord pleegde en ik verliefd werd op een Zambiaanse oplichtster. Die schrijfsels misten echter nog een bepaalde samenhang . Ze gingen over een soort depressie, een ondefinieerbaar, vreemd gevoel. Uiteindelijk kwam ik erachter dat dingen die me als kind aangeleerd zijn, eigenlijk niet kloppen. Zo is verliefd zijn niet alleen maar een sprookje, en zullen je ouders er op een dag niet meer zijn. Ik had gewoon heel veel moeite met volwassen worden. Daarmee hadden we de kern van onze film te pakken.’

Waarom speelt film zelf zo’n belangrijke rol in je film?
‘Pas na het schrijven van het scenario besefte ik dat dit verhaal eigenlijk een zoektocht naar troost is. Omdat Onno de onwetende eigenlijk over mij gaat, dacht ik: waar haal ik troost uit? Dat zijn films waarin de onverklaarbaarheid van de wereld gevierd wordt, en waarin het oké is om geen antwoorden te hebben. Die filmfragmenten heb ik erin gestopt, omdat die Onno’s enige houvast vormen.’

En je hebt zelf een speciale voorkeur voor de Franse nouvelle vague?
‘Ja, de nadruk op de filmtaal zelf in die films, vind ik heel tof. Toen ik de cafécène van Vivre Sa Vie van Jean-Luc Godard zag, schoten de tranen in mijn ogen. Dat zou ik zo graag willen vertellen, maar Godard had dat al gedaan. Toen dacht ik: dan moet ik Godard maar eren en inzetten op mijn eigen manier.


De caféscène uit Vivre sa Vie

Was je niet bang dat een dergelijk onderwerp te pretentieus zou worden?
‘Ik heb altijd geloofd dat de film niet pretentieus zou worden, omdat die voor mij iets heel persoonlijks verbeeldt. Dit is precies hoe ik mij voel. Als mensen mij dan pretentieus vinden , kan ik daar mee leven. Maar ik geloof dat de film iets oprechts heeft.’

De film is af. Ben je genezen van het vreemde gevoel?
‘Zowel mijn film als de Godard-scène geven niet echt een bevredigend antwoord natuurlijk. In feite zegt de prostituee in Vivre Sa Vie niet meer dan: “Dit is het leven, en daar moet je het mee doen.” Ik denk dat Onno al lang weer aan het rennen is, maar wellicht iets minder hard.’

Onno de onwetende is 2 oktober om 21 :15 te zien in het Louis Hartlooper Complex, en om 24.00 op NPO 2.


Still uit Onno de onwetende