Het gaat niet om maar één misdaad,’ vertelt scenarioschrijver
John Ridley vanuit Los Angeles over zijn televisieserie American Crime.
Hoewel het verhaal zich concentreert op een moord waarin het slachtoffer blank
is en de dader(s) niet, wil hij met de serie nog veel meer zeggen over
rassenverhoudingen in zijn land. ‘Het gaat om de kleine misdaden die we elke dag
plegen. Tegen onszelf, tegen onze eigen groep en juist tegen de mensen buiten
die groep. Het gaat om de oordelen en vooroordelen die we met ons meedragen.’
Met American Crime ziet Ridley, die een Oscar won voor het scenario van
12 Years a Slave, een kans om zoveel mogelijk verschillende stemmen aan het
woord te laten. Zoals een moeder die maar moeilijk voorbij de huidskleur kan
kijken van de mannen die haar zoon vermoord zouden hebben. Of een latino vader
die zijn kinderen wil behoeden voor het bendeleven, en de immigrant die daar
ogenschijnlijk zonder gewetenswroeging inrolt. Het aan lager wal geraakte koppel
, dat niet alleen om hun drugsverslaving, maar ook hun interraciale relatie
scheef aangekeken wordt. Ridley: ‘Amerika is een land dat bestaat uit zo veel
verschillende achtergronden en geloven, die allemaal op verschillende manieren
leven. Maar als je ziet hoe ras behandeld wordt in dit land, in het bijzonder in
nieuwsprogramma’s op de kabel, dan gaat dat niet heel diep.’
Recente voorbeelden
‘Gewoonlijk is bij televisie het probleem dat
het oppervlakkig blijft: complexiteit is ver te zoeken als het gaat om zwart of
wit – al dan niet figuurlijk. In de werkelijkheid is er geen eenduidigheid in
hoe wij minderheden over dingen denken. Dat probeer ik recht te doen. Het is een
ingewikkeld verhaal, maar we hebben elf afleveringen om het uit te spitten,
terwijl je bij een film hooguit twee uur hebt. Om met zoveel ruimte minder te
doen, als je het hebt over zoiets substantieels als rassenverhoudingen, dat zou
echt onverantwoord zijn. Als je zo’n probleem behandelt, vind ik dat je het zo
gecompliceerd moet maken als mogelijk is. Er zijn zo veel aspecten van de
Amerikaanse cultuur – klasse, ras, geslacht, seksuele oriëntatie – waar wij als
land vaak niet over praten, pas wanneer er iets groots gebeurt waardoor we er
niet omheen kunnen.’
De schrijver kan putten uit legio recente
voorbeelden: de moord op de jonge Trayvon Martin door een blanke buurwacht, de
rellen in Ferguson en verder terug nog Matthew Shepard, dood geschopt en
geslagen om zijn homoseksualiteit, of de gruwelijke verkrachting en mishandeling
van Trisha Meili door de ‘Central Park Five’. ‘We geloven heilig in het streven
naar een maatschappij met gelijke kansen, maar als het gaat om ons
rechtssysteem moeten we jammer genoeg concluderen dat we een in heel ongelijke
samenleving leven.’
Op televisie brengen we dingen vaak terug tot zwart of wit, zowel figuurlijk als letterlijk. American Crime-schrijver John Ridley is er klaar mee en wil het ons juist zo moeilijk mogelijk maken.
Stof tot nadenken
‘American Crime is niet opgezet als een preek. Deze serie is gebouwd op emotie
, op de interactie tussen mensen en op vragen over onze eigen menselijkheid.
Discussies over dit soort kwesties zijn heel lang taboe geweest, maar ik denk
dat het discours zich langzamerhand ontwikkeld heeft, dat dit gesprek nu wel
mogelijk is. Daarin gaat het niet om antwoorden, maar om het stellen van vragen
. Ik wil dat mensen naar zichzelf kijken en naar anderen op een manier die ze
daarvoor niet deden. Ik ben geen expert in sociologie en ook de mensen die dat
wel zijn, de mensen die er hun levenswerk van hebben gemaakt, hebben moeite om
deze vragen te beantwoorden.’
In Amerika, waar de serie inmiddels
halverwege is, wordt American Crime geprezen om zijn veelzijdigheid, acteerwerk
, regie en toch ook vooral om zijn ambitie. Het ligt er soms wat dik bovenop,
maar dat de serie stof tot nadenken geeft, daarover zijn alle recensenten het
eens. Een slam dunk dus voor zowel Ridley als zender abc, dat de schrijver nota
bene strikte vóór zijn Oscarsucces. ‘Dat is vrij bijzonder. Het zou heel typisch
geweest zijn om mij na die prijs aan te spreken, om mij te vragen meer te
leveren van hetzelfde. Maar om dat daarvoor al te doen, om mijn werk echt te
lezen en om zo duidelijk te maken dat ze willen dat juist ik een verhaal maak
dat echt gaat over het hier en nu? God, it kind of just makes you feel very,
very good.’
American Crime - dinsdag 21.00-22.00 uur, 13th street