Ons interview begint met een lange stilte. De Franse regisseur Xavier Giannoli (1970) denkt na over mijn eerste vraag. Het is begin september en we zijn op het festival van Venetië, waar Giannoli’s film Marguerite in première is gegaan. Een heerlijke film, over titelheldin Marguerite, die net na de Eerste Wereldoorlog regelmatig voor een select gezelschap aria’s uit beroemde opera’s zingt. Ze zingt verschrikkelijk vals, maar weet dat niet van zichzelf. En niemand wil het haar vertellen, want ze is ook verschrikkelijk rijk.
Mijn vraag was: Is Marguerite gek? Na de lange stilte zegt Giannoli eindelijk: 'Je bent de eerste die me dat zo direct vraagt. Ik wil je geen standaardantwoord geven, dus laat me nog even nadenken.' Na nog een paar seconden stilte is Giannoli eruit: 'Nee, Marguerite is juist de enige in de film die niet gek is. Alle mensen om haar heen zijn leugenaars. Alleen zij is eerlijk.'
Waarom wilde u haar verhaal vertellen?
'Ik ben gek op die vrouw. Ze is gebaseerd op iemand die echt bestaan heeft: de Amerikaanse operazangeres Florence Foster Jenkins. Die zong in de jaren veertig van de vorige eeuw. Ze heeft ook een paar aria’s laten opnemen, die je kan beluisteren op het internet. Wanneer je dat doet, snap je meteen waarom ik deze film wilde maken. Want als zij Mozart zingt is het alsof je hoort hoe een papegaai gewurgd wordt. Heel grappig, maar tegelijkertijd ook aangrijpend. Want je voelt dat er iets gebroken is in haar stem, en in haar hart. Toen ik nog werkte aan het scenario, was David Lynch’ The Elephant Man een belangrijke inspiratie voor me. Ik schreef op: Elephant Voice. Misschien zit er iets monsterlijks in de stem van Marguerite, maar net als in Lynch’ film zit er ook iets heel menselijks in het monster.'
Was het lastig te bepalen hoe vals ze moest zingen?
'Ik wilde niet dat mensen na één aria al helemaal gek werden van haar stem. Ik moest dus op zoek naar de juiste balans in haar stem tussen belachelijk en aangrijpend.'
Titelheldin Marguerite uit de speelfilm van Xavier Giannoli is een operazangeres die niet kan zingen en toch ontroert. 'Aan het eind van de film begrijp je waarom ze vals zingt.'
Catherine Frot in Marguerite (2015)
Die balans tussen humor en tragedie zit in de hele film, maar ik snap niet goed hoe die ook in haar stem kan zitten. Kunt u dat uitleggen?
'Als je haar voor het eerst "Koningin van de nacht" hoort zingen uit Mozarts Zauberflöte, moet je alleen maar lachen. Of je voelt je een beetje beschaamd, want zoiets pijnlijks heb je nog nooit gezien. Op de eerste dag van de opnamen dacht ik ook: Mijn God , waar zijn we aan begonnen? Hoe zal het publiek hier op reageren? Maar aan het eind van de film, als ze "Casta diva" zingt, is het nog steeds wel grappig, maar je begrijpt dan inmiddels dat er een heel menselijke reden is waarom ze vals zingt. Technisch is het overduidelijk vals, maar op een heel ander niveau is het precies wat een artiest zou moeten doen.'
Marguerite is een artiest?
'Absoluut. Een echte kunstenaar wijkt altijd af van de norm . Toen Van Gogh schilderde vond men het ook niks. En ook Maria Callas’ stem was technisch niet perfect. Juist in dat anders zijn kan je je uitdrukken als kunstenaar. Wat heb je aan technische perfectie als je het over kunst hebt? Dan moet je het hebben over gevoelens. Over chaos.'
Marguerite zegt in de film iets heel interessants over lijden. Dat ze gelooft in het nut van lijden. Wat zegt ze daar precies?
'Ik ben bang dat ik christen ben. Dat is mijn probleem. Vroeger was ik koorknaap en ik heb me sindsdien altijd afgevraagd wat ik aan moest met al dat lijden dat ik via mijn geloof heb meegekregen. Misschien is kunst wel een antwoord op die pijn. Een uiting van die pijn.'
Zit uw pijn ook in de film?
'Natuurlijk.'
Hoe?
'Dit is een autobiografische film. Ik zit in alle personages. Ook in Marguerite. Ik ben net zo gek als zij. Ik denk ook niet meteen dat iedereen die tegenover me zit me bedriegt of tegen me liegt. En net als Marguerite ben ik enorm verrast als mensen dat toch doen. Dat ze toch gemeen blijken te zijn.'
Tot slot: Wat vindt u ervan dat Stephen Frears bezig is met een film over Florence Foster Jenkins? Met Meryl Streep als de mislukte operazangeres?
'Ik hoorde het een paar weken voordat we met de opnamen van Marguerite begonnen. Ik geloof dat zij een echte biopic maken. Meer kan ik er eigenlijk niet over zeggen, want ik heb de film nog niet gezien. Ik ben wel blij dat iemand van het kaliber Stephen Frears [van onder andere Dangerous Liaisons, The Queen en Philomena, GB] deze film maakt. Ik hoop dat we elkaar over een jaar of zo zullen ontmoeten en het over Florence Foster Jenkins en onze films kunnen hebben. En ik hoop natuurlijk dat mijn film een groter succes zal zijn dan die van hem. Hahaha.'