World Cinema Amsterdam besteedt dit jaar speciale aandacht aan films van Turkse vrouwen over Turkse vrouwen. VPRO Cinema sprak met co-curator Müge Turan over een nieuwe generatie filmmakers. 'Er zijn nog zoveel verhalen die verteld moeten worden.'

Soms zijn deze verhalen alleen te zien op festivals als World Cinema omdat ze in eigen land niet uitgebracht kunnen worden. Maar zelfs op World Cinema Amsterdam is het aandeel van vrouwen nog niet genoeg, vindt Müge Turan ( filmjournalist en curator van verschillende filmfestivals). Ze probeert zich dan ook hard te maken voor vrouwen in film: 'Ik geloof dat als meer vrouwen films zouden maken, de wereld er beter uit zou zien,’ zegt ze lachend.

Die films moeten vooral gemaakt worden in het onafhankelijke circuit, omdat de mainstream cinema in Turkije al sinds de jaren vijftig en zestig (haar 'Gouden Eeuw') dezelfde verhalen vertelt, met stereotype rollen voor vrouwen. ‘Vrouwen zijn óf de perfecte moeder, óf het tegenovergestelde, maar nooit multidimensionale personages.’

Moeilijk, want onafhankelijke filmmakers kunnen in Turkije bijna niet aan een budget komen. De regering investeert amper in films die niet veel publiek trekken, laat staan in filmtheaters. ‘En soms hebben films dan ook opeens niet de goede papieren, waardoor ze worden verboden. Eigenlijk is de inhoud natuurlijk verontrustend voor ze, maar dat kunnen ze niet zeggen.’ 

Het kijkgedrag van de Turkse filmbezoeker en het tegenwerken van de regering frustreert Turan: ‘Mensen gaan liever naar een horrorfilm dan naar een sociaal drama. Terwijl dat gaat over echte problemen, hún problemen nota bene.’

De oplossing ligt volgens Müge bij de vrouwen. ‘Er is een grote solidariteit tussen vrouwen. Vrouwen waren jarenlang weinig zichtbaar in Turkse film en willen nu heel graag iets veranderen. In coming-of-age-films als The Blue Wave en Mustang wordt iets nieuws verteld en het gesprek aangegaan, waarbij gevoel en toon belangrijker zijn dan het verhaal. Vrouwen worden neergezet als gelaagde personages.’

 
Deze films bereiken een groter internationaal publiek, winnen prijzen en worden ook door Turkse critici goed beoordeeld. ‘Solidariteit zorgt ervoor dat niet alleen de regisseur van bijvoorbeeld Dust Cloth een vrouw is, maar ook de scriptschrijver, de editor, de producers en veel acteurs. Het verhaal vertelt over hoe vrouwen elkaar kunnen helpen. Ik geloof daarin.’

Eerder genoemde film, over een moeder die haar kind verlaat, leverde ook een belangrijk moment op tijdens het festival: ‘ Tijdens een Q&A zaten twee Turkse vrouwen in de zaal die het verhaal niet konden accepteren. Hoe kan een moeder haar kind nou verlaten? Maar het goede was dat ze zich mengden in de discussie. Ze gingen in gesprek met de regisseur en door deze film zagen ze dat vrouwen ook innerlijke conflicten kunnen hebben. Vrouwen leren om perfect te zijn, maar waarom zou je je kind niet mogen verlaten als daar reden toe is? Mannen doen dat toch ook? Negentig procent van de films vertellen hetzelfde verhaal. Met deze films op dit festival proberen we dat andere verhaal te vertellen. Het trekt misschien niet zoveel publiek als we zouden willen, maar we hebben in ieder geval twee vrouwen anders naar zichzelf laten kijken. Stap voor stap komen we er wel.'

World Cinema Amsterdam: nog tot en met 27 augustus in Rialto in Amsterdam. Klik hier voor een overzicht van alle Turkse films die er draaien, waaronder ook The Blue Wave en Dust Cloth.