In haar ‘tedere horrorfilm’ Évolution volgt Lucile Hadzihalilovic een groepje jongetjes die met hun moeders op een eiland leven. ‘Jongens alleen met hun moeder is verontrustender. Helemaal als ze ook nog zwanger kunnen worden.’

De gekste, mooiste, intrigerendste film van het afgelopen filmfestival van Rotterdam was Évolution van de Franse filmmaakster Lucile Hadzihalilovic. Een ‘ tedere horrorfilm’ (haar woorden) over een groepje jochies van een jaar of tien , die op een eiland leven met hun moeders. Vaders, oudere broers of zusters zijn niet aanwezig.

Évolution is een film die veel vragen oproept. Want waarom krijgen de jochies voor het slapen gaan eerst een bordje wurmen (of iets wat daarop lijkt)? Waarom krijgen ze daarna ook nog een medicijn te drinken? En waarom moeten de jochies op een gegeven moment allemaal naar het ziekenhuis, waar ze nota bene zwanger blijken te zijn?

Lucile Hadzihalilovic ( 1961) was zelf in Rotterdam om antwoord te geven op al die vragen. En ook op deze: begon Évolution met een bepaald beeld of met een idee?

Hadzihalilovic: ‘Vooral met een beeld. En ook met gevoelens. Niet zozeer met een idee, want ik ben niet zo sterk met verhalen. Al doe ik wel altijd erg mijn best een verhaal te verzinnen waarin al die beelden en gevoelens passen. Het begin van deze film ligt volgens mij in het feit dat ik op mijn tiende naar het ziekenhuis moest omdat mijn blinde darm ontstoken was. Niets ernstigs en de operatie verliep ook prima, maar toch heeft dat diepe indruk op me gemaakt. Het was de eerste keer in mijn leven dat ik naar een ziekenhuis ging, waar volwassenen naar mijn lichaam keken. Sterker nog, ze sneden me open. Als je daarover nadenkt, is het ook niet niks.



Op het eiland zijn geen meisjes. Waarom niet?
‘ Ik vond het interessanter om dit verhaal over jongens te vertellen. Omdat een film over meisjes en hun moeders heel andere gevoelens oproept. Jongens alleen met hun moeder is verontrustender. Helemaal als ze dan ook nog zwanger kunnen worden.’

Waarom zijn ze de jongens geen van allen ouder dan een jaar of tien?
‘Omdat dat de leeftijd is waarop ze zich vragen beginnen te stellen. Zoals Nicolas in de film, die zijn moeder niet meer vertrouwt. Omdat hij pas tien is, is hij fysiek nog niet sterk genoeg om het tegen haar op te nemen. Wat het allemaal nog enger maakt. Adolescentie is voor mij sowieso iets om bang voor te zijn.’

Hoezo? U heeft het overleefd…
‘Maar het galmt nog steeds na. Vanwege alle transformaties , het weggaan van een veilige plek, en het toetreden tot de mysterieuze wereld van volwassenen. Als je nog maar halverwege bent, is het een heel vreemde tijd. Dat was het tenminste voor mij.’

De wereld in uw film ziet er echt uit, maar dan wel zo dat de werkelijkheid een beetje gekanteld is.
‘Ik zou eerlijk gezegd niet eens weten wat de werkelijkheid is. Blijkbaar heb ik een groot filter voor mijn ogen. Letterlijk trouwens, want ik draag een bril . De wereld in Évolution bestaat niet echt, maar ik wilde wel dat hij echt voelt . Daarom heb ik de film op locatie opgenomen. Op het Canarische eiland Lanzarote . Een heel rare plek, met zwart zand en witte huisjes. Ik ben daar op zoek gegaan naar plekken waar ik niets hoefde te verbouwen. Naar echte huizen met echte vlekken op de muur, zodat ik contact bleef houden met de werkelijkheid. Pas wanneer de basis echt is, kan ik mijn fantasie de vrije loop laten.’



En dat gebeurt. De film wordt steeds meer een droom…
‘Deze film heb ik zelf ook heel vaak gedroomd. Ik heb er bewust voor gekozen om Évolution normaal te beginnen, realistisch bijna, en de kijker beetje bij beetje dieper de droom in te trekken. Of liever: de nachtmerrie, want dat is het . Maar wel een mooie, hoop ik. Want net als in het echte leven kan iets mooi en afstotend zijn. Ik hou erg van die ambiguïteit.’

Het interessante van droomlogica is dat je dan niet door je verstand, maar door je onderbewuste wordt gestuurd, terwijl je als regisseur toch altijd de touwtjes in handen moet houden. Of begreep u niet alles wat u in Évolution deed en maakte dat niet uit?
‘Ik begrijp inderdaad nu pas een beetje wat ik allemaal heb gedaan. De reden dat ik deze film wilde maken, waarom ik überhaupt films wil maken, is dat ik bepaalde emoties van mijzelf wil onderzoeken. Dat ik met vragen zit waar ik zelf het antwoord niet op kan vinden. Met dank aan de reacties van het publiek en de vragen van de journalisten krijg ik nu steeds meer duidelijkheid. Neem mijn blindedarmoperatie in het ziekenhuis. Het is doordat mensen mij vroegen naar het begin van de film, dat ik daaraan moest terugdenken. Tijdens het schrijven van het script heb ik geen moment aan die gebeurtenis gedacht. Maar blijkbaar wel aan dat gevoel. Zo wordt de film steeds minder mysterieus voor mij. Nog even en hij gaat mij enorm vervelen, want dan weet ik alles. Dan heb ik antwoord gekregen op al mijn vragen.’