Als creative director zette Tom Ford noodlijdende modemerken weer op de kaart met reclamecampagnes vol naakte mensen. Zijn tweede speelfilm, Nocturnal Animals, opent met bijna blote vrouwen.

Laten we bij het begin beginnen. Want na het begin van Nocturnal Animals, de nieuwe film van Tom Ford (1961), stond al menig filmjournalist op de achterste benen. Waarom? Omdat de film opent met een handvol dikke, zo goed als naakte vrouwen van zekere leeftijd, die in slow motion liederlijk en uitdagend aan het dansen zijn. Dat kon toch zeker niet. Exploitatie!

Het verwijt is niet nieuw voor de Amerikaanse modeontwerper/filmmaker Tom Ford. Als creative director van Gucci en Yves Saint Laurent zette hij de noodlijdende mode-merken weer op de kaart met geruchtmakende reclamecampagnes vol naakte vrouwen én mannen.

Aan de criticasters legde Ford later uit dat de openingsscène niet bedoeld was als fat shaming, maar als ‘viering van de schoonheid van hun lijven, om ons uit te dagen anders naar schoonheid te kijken.’ Maar toen ik hem daags na de wereldpremière van Nocturnal Animals op het festival van Venetië naar die scène vroeg – overigens zonder verwijt, maar onder de indruk van de krachtige beelden – was zijn reactie aanzienlijk minder politiek-correct.

Ford: ‘Susan, het hoofdpersonage in mijn film, is galeriehouder en de film speelt zich deels af in haar soms knotsgekke kunstwereld. Alle kunst in de film is trouwens echt, want ik heb een hekel aan nepkunst, omdat je dat meteen ziet. Omdat je er niets bij voelt. Die performancekunst in het begin heb ik zelf bedacht. Ik heb ruim twintig jaar in Europa gewoond, en die dans geeft aan hoe Europeanen Amerika volgens mij zien. Volgevreten, triest en uitgeput. Bovendien is het mijn commentaar op de hedendaagse kunstwereld. Maar toen we de scène opnamen, werd ik verliefd op die vrouwen. Ze waren zo levenslustig en vrij. Want zodra je loslaat wat de maatschappij je voorschrijft, vallen alle remmingen weg. En bij die vrouwen waren echt alle remmen los. Heel anders dan bij mijn heldin, die al haar hele leven precies doet wat ze denkt dat er van haar verwacht wordt, en als gevolg diep ongelukkig is. Doordat ik van die vrouwen ging houden, kreeg de opening voor mij een heel andere betekenis, maar de kracht van die beelden bleef gelijk. En dat is ook altijd het idee achter die scène geweest. Je wilt je publiek toch de film intrekken.’

‘Ik vrees dat ik inderdaad meer tijd doorbreng in de wereld die ik in mijn film laat zien dan in de echte wereld’

Tom Ford

Rednecks

Ford schreef zelf het scenario voor Nocturnal Animals, waarbij hij zich baseerde op de roman Tony and Susan (1993) van Austin Wright. In de film lopen drie verhaallijnen door elkaar. In de eerste volgen we galeriehouder Susan in het nu. Ze is geslaagd en beroemd, maar zoals gezegd diepongelukkig. In de tweede lijn zien we hoe ze ooit gelukkig was met aspirant-schrijver Edward. Een relatie die ze twintig jaar eerder zelf verbrak, omdat ze hem uiteindelijk te slap en weinig ambitieus vond. Nummer drie is het verhaal van Tony, die met zijn vrouw en dochter wordt geterroriseerd door een handvol rednecks in Texas. Dat laatste verhaal wordt verteld in het manuscript voor een boek dat Edward heeft geschreven, getiteld Nocturnal Animals. Hij heeft dit opgestuurd naar de Susan van nu en telkens wanneer zij dat boek leest, zien we de gebeurtenissen zich afspelen.

Dat klinkt verwarrend, en had het ook kunnen zijn, maar Ford laat de verhaallijnen naadloos in elkaar overgaan.

Mannelijkheid

De film benadrukt dat Susan Edward zwak vond, en de Tony uit het manuscript moet machteloos toezien hoe de rednecks zijn gezin terroriseren. Zwakte bij een man wordt blijkbaar niet getolereerd. ‘Mijn film gaat inderdaad ook over mannelijkheid,’ bevestigt Ford: ‘Iets waar ik me wel het een en ander bij kan voorstellen [Ford woont al meer dan dertig jaar samen met een man]. Ik ben opgegroeid in Texas en was nou niet bepaald het toonbeeld van wat ze daar als stoer en mannelijk zien. Ik speelde geen football en liep niet rond met wapens. Ik was meer het gevoelige type.’

De film is ook een vaak hilarisch commentaar op de sjieke kunstwereld. We horen Carlos, een (homoseksuele) vriend van Susan, tegen haar zeggen: ‘Onze wereld is een stuk minder pijnlijk dan de echte wereld.’

Leeft Ford zelf eigenlijk wel in de echte wereld? ‘Ik vrees dat ik inderdaad meer tijd doorbreng in de wereld die ik in mijn film laat zien. Maar ik doe wel altijd mijn best om niet te vergeten dat die echte wereld ook bestaat. En in mijn film zegt iemand anders weer tegen Susan dat alles relatief is. Daar wil ik niet mee zeggen dat de pijn die de rijken voelen dezelfde is als die van de armen. Maar eenzaamheid, teleurstelling en rouw zijn emoties die alle mensen voelen. Arm én rijk.’

Meer over Nocturnal Animals